1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
|
<!doctype html>
<html lang="en">
<head>
<meta charset="utf-8">
<meta name="viewport" content="width=device-width, initial-scale=1.0, maximum-scale=1.0, user-scalable=no">
<title>reveal.js</title>
<link rel="stylesheet" href="dist/reset.css">
<link rel="stylesheet" href="dist/reveal.css">
<link rel="stylesheet" href="dist/theme/black.css">
<!-- Theme used for syntax highlighted code -->
<link rel="stylesheet" href="plugin/highlight/monokai.css">
<style>
li li, .small { font-size: 80%; }
img, object[type="image/svg+xml"] { filter: invert(1); max-width: 80%; }
.credits { vertical-align: bottom; margin-bottom: 5%; font-size: 80%; display:flex; }
.credits p { padding: 20pt; margin: 0pt; }
#creditleft { text-align: right; padding-top: calc(20pt + 0.5em); }
#creditright { text-align: left; }
#credit-intersp { background-color: white; margin: 0pt; border: 0pt; width: 6px; }
.horiz-list { display:flex !important; flex-direction: row; justify-content: space-around; }
.horiz-list > li { list-style-type: none; }
.has-diagrams { display:flex; flex-direction: column; height: 95%; }
.diagrams { display:flex; flex-direction: row; justify-content: space-around; width: 90%; flex-grow: 1; }
</style>
</head>
<body lang-="es">
<div class="reveal">
<div class="slides">
<section>
<h2>Teoría de categorías</h2>
<p class="small">Una visión general con aplicaciones a la computación</p>
<object type="image/svg+xml" data="fig/front.svg"></object>
<div class="credits">
<p id="creditleft">
<strong>Juan Marín Noguera</strong><br>
Julio de 2023
</p>
<div id="credit-intersp"></div>
<p id="creditright">
<strong>Tutor:</strong> Alberto del Valle Robles<br>
Facultad de Matemáticas <br>
Universidad de Murcia
</p>
</div>
</section>
<section lang="en">
<h2>Motivation</h2>
<ul>
<li class="fragment">Known as <em>abstract nonsense</em>.</li>
<li class="fragment">Common vocabulary
<ul class="fragment">
<li>Isomorphisms</li>
<li>Products</li>
<li>Kernels</li>
<li>Quotients</li>
<li>etc.</li>
</ul>
<li class="fragment">Intuitive reasoning across fields</li>
<li class="fragment">Rigorous transfer of knowledge across fields</li>
</ul>
</section lang="en">
<section>
<h2>Motivation</h2>
<p>General results, appliable to a lot of fields</p>
<ul>
<li class="fragment">Abbreviate routine parts of proofs</li>
<li class="fragment">Exploration of new areas</li>
<li class="fragment">Diagram chasing</li>
</ul>
</section>
<section lang="en">
<h2>Bibliography</h2>
<ul>
<li class="fragment">Adámek, Jiří & Herrlich, Horst & Strecker,
George. <em>Abstract and Concrete Categories: The Joy of Cats</em>
(1990).</li> <!-- Many examples. "It also has drawings of cats,
which is cute" -->
<li class="fragment">Mac Lane, Saunders. <em>Categories for the
Working Mathematician</em> (1971).</li>
<li class="fragment">Riehl, Emily. <em>Category Theory in Context</em>
(2014).</li>
<li class="fragment">Some proofs and examples are mine.</li>
</ul>
</section>
<section lang="en" style="height: 100%;">
<div class="has-diagrams">
<h2>Categories</h2>
<ul>
<li class="fragment">Collections $\text{Ob}(\mathcal{C})$ and
$\text{Mor}(\mathcal{C})$.</li>
<li class="fragment">Functions $\text{dom},\text{cod}:\text{Mor}(\mathcal{C})\to\text{Ob}(\mathcal{C})$.
<ul class="fragment"><li>$f:a\to b$ means $\text{dom}\,f=a$ and $\text{cod}\,f=b$.</li></ul>
</li>
<li class="fragment">For $f:a\to b$ and $g:b\to c$, $g\circ f:a\to c$.</li>
<li class="fragment">For every $a\in\text{Ob}(\mathcal{C})$, $1_a:a\to a$.</li>
</ul>
<div class="diagrams">
<img class="fragment" type="img/svg+xml" src="fig/cat-assoc.svg">
<img class="fragment" type="img/svg+xml" src="fig/cat-ident.svg">
</div>
<ul>
<li class="fragment"><strong>Construct:</strong> Category <q>made
up of sets and functions.</q></li>
</ul>
</div>
</section>
<section>
<section>
<h2>Monomorfismos y epimorfismos</h2>
<ul>
<li class="fragment"><strong>Monomorfismo:</strong>
$f:a\rightarrowtail b$ tal que para cada $g,h:k\to a$, $f\circ
g=f\circ h\implies g=h$.</li>
<li class="fragment"><strong>Epimorfismo:</strong> $f:a\twoheadrightarrow
b$ tal que para cada $g,h:b\to q$, $g\circ f=h\circ f\implies
g=h$.</li>
<li class="fragment"><strong>Categoría dual:</strong> la misma pero con
el sentido de las flechas (y la composición) invertido.</li>
<li class="fragment"><strong>Propiedad dual:</strong> La
misma propiedad en la categoría dual.</li>
</ul>
</section>
<section>
<h2>Monomorfismos y epimorfismos</h2>
<ul>
<li>En constructos suelen ser los morfismos inyectivos y suprayectivos.</li>
<li class="fragment">No es el caso, por ejemplo, en $\mathbf{Rng}$.
<div class="fragment" style="text-align:center;width:100%;">
$\mathbb{Z}\overset{u}{\hookrightarrow}\mathbb{Q}\underset{h}{\overset{g}{\rightrightarrows}}A$
</div>
<ul>
<li class="fragment">$g(\frac{p}{q})=\frac{g(p)}{g(q)}=\frac{(g\circ u)(p)}{(g\circ u)(q)}$, e igualmente para $h$.</li>
<li class="fragment">Por tanto $g\circ u=h\circ u\implies g=h$ y $u$ es un epimorfismo.</li>
</ul>
</li>
<li class="fragment">Monomorfismo + epimorfismo $\neq$ isomorfismo.</li>
</ul>
</section>
</section>
<section>
<h2>Funtores</h2>
<p><q>Morfismos</q> de categorías.</p>
<ul>
<li class="fragment">Función $T_0:\text{Ob}(\mathcal{C})\to\text{Ob}(\mathcal{D})$.</li>
<li class="fragment">Para $a,b\in\text{Ob}(\mathcal{C})$, \[T_{a,b}:\hom(a,b)\to\hom(T_0a,T_0b).\]</li>
<li class="fragment">$1_{T(a)}=T(1_a)$.</li>
<li class="fragment">$T(g)\circ T(f)=T(g\circ f)$.</li>
<li class="fragment">Categoría $\mathbf{Cat}$ de categorías pequeñas y funtores.</li>
</ul>
</section>
<section style="height:100%;">
<div class="has-diagrams">
<h2 style="display:inline-block;max-height:1em;margin-left:-1em;margin-right:-1em;"
>Transformaciones naturales</h2>
<ul>
<li class="fragment" data-fragment-index="1">Sea $V$ un espacio vectorial de dimensión finita.
<ul>
<li class="fragment" data-fragment-index="2">$V\cong V^*$, pero en general no hay un isomorfismo <q>canónico</q>.</li>
<li class="fragment" data-fragment-index="3">$V\cong V^{**}$, isomorfismo <q>natural</q>
$v\mapsto(f\mapsto f(v))$.</li>
</ul>
<li class="fragment" data-fragment-index="4">Morfismos que <q>actúan siempre igual</q>.</li>
<li class="fragment" data-fragment-index="5">Dados dos funtores
$S,T:\mathcal{C}\to\mathcal{D}$,
función
<span style="display:inline-block">$\tau:\text{Ob}(\mathcal{C})\to\text{Mor}(\mathcal{D})$</span>
tal que:
</li>
</ul>
<div class="fragment diagrams" data-fragment-index="5">
<img src="fig/natural.svg">
</div>
</div>
</section>
<section style="height:100%;">
<div class="r-stack" style="height:100%;">
<div class="has-diagrams fragment fade-out" data-fragment-index="3">
<h2>Flechas universales</h2>
<p>Sean $U:\mathcal{C}\to\mathcal{B}$ un funtor y
$b\in\text{Ob}(\mathcal{B})$.</p>
<div class="diagrams">
<img src="fig/universal.svg">
</div>
<ul>
<li class="fragment" data-fragment-index="1">
$\mathbf{Mon}\to\mathbf{Set}$:
$c=\left(\bigcup_nb^n,\bullet\right)$, $ux=(x)$.
</li>
<li class="fragment" data-fragment-index="2">
$R\text{-}\mathbf{Mod}\to\mathbf{Set}$: $c=R^b$, $ux$ en la
base.
</li>
</ul>
</div>
<div class="has-diagrams fragment" data-fragment-index="3">
<h2>Flechas universales</h2>
<p>Sean $T:\mathcal{B}\to\mathcal{C}$ un funtor y
$c\in\text{Ob}(\mathcal{C})$.</p>
<div class="diagrams">
<img src="fig/couniversal.svg">
</div>
<ul style="visibility:hidden;">
<li>
$\mathbf{Mon}\to\mathbf{Set}$:
$c=\left(\bigcup_nb^n,\bullet\right)$, $ux=(x)$.
</li>
<li>
$R\text{-}\mathbf{Mod}\to\mathbf{Set}$: $c=R^b$, $ux$ en la
base.
</li>
</ul>
</div>
</div>
</section>
<section>
<h2>Adjunciones</h2>
<p>Si todo objeto de $\mathcal{B}$ admite flecha
universal hacia $G$...</p>
<div class="fragment">\[(F,G,\eta,\varepsilon):\mathcal{B}\to\mathcal{C}\]</div>
<ul>
<li class="fragment">$G:\mathcal{C}\to\mathcal{B}$ suele ser un <em>funtor olvidadizo</em>.</li>
<li class="fragment">$F:\mathcal{B}\to\mathcal{C}$ es el <em>funtor libre</em>.</li>
<li class="fragment">$\eta:1_{\mathcal{B}}\to GF$ es la <em>unidad</em>.
<!--<ul><li class="fragment">Cada $\eta_b$ es una flecha universal de $b$ a $G$.</li></ul>-->
</li>
<li class="fragment">$\varepsilon:FG\to 1_{\mathcal{C}}$ es la <em>counidad</em>.
<!--<ul><li class="fragment">Cada $\varepsilon_c$ es una flecha universal de $F$ a $c$.</li></ul>-->
</li>
</ul>
<div class="fragment">
<ul class="horiz-list">
<li>$G\varepsilon\cdot\eta G=1_G$</li>
<li>$\varepsilon F\cdot F\eta=1_F$</li>
</ul>
</div>
</section>
<section style="height:90%">
<div class="has-diagrams" style="width:100%">
<h2>Mónadas</h2>
<ul class="horiz-list">
<li>$T:\mathcal{C}\to\mathcal{C}$</li>
<li>$\eta:1_{\mathcal{C}}\to T$</li>
<li>$\mu:T^2\to T$</li>
</ul>
<div class="diagrams" style="width:100%">
<div class="r-stack" style="width:100%;height:100%;">
<div class="diagrams fragment" style="height:100%" data-fragment-index="0">
<div class="diagrams fragment fade-out" style="height:100%" data-fragment-index="2">
<img src="fig/monad_data.svg">
<img src="fig/monad_unit.svg">
</div>
</div>
<div class="diagrams fragment fade-in-then-out" style="height:100%" data-fragment-index="2">
<img src="fig/monad_data_pow.svg">
<img src="fig/monad_unita_pow.svg">
<img src="fig/monad_unitb_pow.svg">
</div>
<div class="diagrams fragment" style="height:100%" data-fragment-index="3">
<img src="fig/monad_data_adj.svg">
<img src="fig/monad_unita_adj.svg">
</div>
</div>
</div>
<div class="r-stack">
<div class="fragment" data-fragment-index="1" style="width:100%">
<ul class="horiz-list fragment fade-out" data-fragment-index="3">
<li>$T=\mathcal{P}$</li>
<li>$\eta_X(x)=\{x\}$</li>
<li>$\mu_X(\mathcal{X})=\bigcup\mathcal{X}$</li>
</ul>
</div>
<ul class="horiz-list fragment" data-fragment-index="3" style="width:100%">
<li>$T=GF$</li>
<li>$\eta=\eta$</li>
<li>$\mu=G\varepsilon F$</li>
</ul>
</div>
</div>
</section>
<section>
<h2>Categorías en programación</h2>
<table class="small">
<colgroup>
<col span="2" style="width: 50%;">
</colgroup>
<tbody>
<tr>
<th class="fragment" data-fragment-index="1">Programación imperativa</th>
<th class="fragment" data-fragment-index="5">Programación funcional</th>
</tr>
<tr>
<td class="fragment" data-fragment-index="2">Estado accedido por variables.
<pre>List<Item> list = new List<>();<br>int index;</pre>
</td>
<td class="fragment" data-fragment-index="6">Variables que representan valores.
<pre>let list = [item1, item2, ...]</pre>
</td>
</tr>
<tr>
<td class="fragment" data-fragment-index="3">Comandos que modifican el estado.
<pre>list.insert(index, item1);<br>int sum = 0;<br>for (int i = 0; i < list.size(); i++)<br> sum += list[i].price();</pre>
</td>
<td class="fragment" data-fragment-index="7">Expresiones matemáticas.
<span class="small">$\sum_{x\in\text{list}}\text{price}(x)\rightsquigarrow$</span><pre>List.sum(List.map Item.price list)</pre>
</td>
</tr>
<tr>
<td class="fragment" data-fragment-index="4">Procedimientos.
<pre>void printItem(Item item) {<br> System.out.println(item.name().toString());<br>}</pre>
</td>
<td class="fragment" data-fragment-index="8">Funciones puras.
<pre>itemData item =<br> Int.to_string (item.name)</pre>
</td>
</tr>
</tbody>
</table>
</section>
<section>
<h2>Programación funcional</h2>
<ul style="width:90%;">
<li class="fragment">Cálculo lambda
<ul class="horiz-list fragment" style="padding-bottom:1ex;">
<li>$x$</li>
<li>$(\lambda x.M)$</li>
<li>$(M\,N)$</li>
</ul>
<ul>
<li class="fragment">$(\lambda x.M[x])\to_\alpha(\lambda y.M[y])$</li>
<li class="fragment">$((\lambda x.M)\,E)\to_\beta(M\{E/x\})$</li>
<li class="fragment">$(\lambda x.M[x])\to_\eta M$</li>
</ul>
</li>
<li class="fragment">Teoría de categorías
<ul>
<li class="fragment">Cada expresión tiene un tipo.</li>
<li class="fragment">Las funciones (computables) de un
tipo $a$ a un tipo $b$ tienen tipo $a\to b$.</li>
<li class="fragment"><strong>Objetos:</strong> Tipos de dato.</li>
<li class="fragment"><strong>Morfismos:</strong>
Elementos de tipo $a\to b$.
</li>
<!--<li class="fragment">Se definen tipos producto, coproducto, etc.</li>-->
</ul>
</li>
</ul>
</section>
<section>
<h2>Mónada IO</h2>
<ul>
<li class="fragment">Las funciones puras no pueden, p. ej., mostrar
datos por pantalla o interactuar con el usuario.</li>
<li class="fragment">Para cada tipo $a$, un tipo $\mathtt{IO}\,a$ de
las acciones que devuelven un elemento de tipo $a$.
</li>
<li class="fragment">Mónada $(\mathtt{IO},\eta,\mu)$.
<ul>
<li class="fragment">Para $f:a\to b$, $(\mathtt{IO}\,f)(x)$
ejecuta $x$ y aplica $f$ al resultado.</li>
<li class="fragment">$\eta_a(x)$ es una acción que no hace nada
y devuelve $x$.</li>
<li class="fragment">$\mu_a(x)$ ejecuta $x$ y ejecuta el
resultado de $x$.</li>
</li>
</ul>
</section>
<section>
<h2>Mónada de manejo errores</h2>
<ul>
<li class="fragment">Una función $f:a\to b\oplus e$ devuelve un
valor de tipo $b$, o falla con un valor de tipo $e$.</li>
<li class="fragment">Mónada $((\oplus\,e),\eta,\mu)$.
<ul>
<li class="fragment">Para $f:a\to b$, $\,f\oplus
e:x_a\rightsquigarrow f(x_a),x_e\rightsquigarrow x_e$.</li>
<li class="fragment">$\eta_a:a\hookrightarrow a\oplus e$ es la inclusión en la unión disjunta.</li>
<li class="fragment">$\mu_a:(a\oplus e)\oplus e\to a\oplus e$ <q>identifica</q> las dos copias de $e$.</li>
</ul>
</li>
<li class="fragment"><strong>Notación:</strong> Si $x:Ta$ y $f:a\to Tb$,
$$(x\Rightarrow f)\coloneqq \mu_b(Tf(x)).$$</li>
</ul>
</section>
<section>
<h1>Preguntas</h1>
</section>
</div>
</div>
<script src="dist/reveal.js"></script>
<script src="plugin/notes/notes.js"></script>
<script src="plugin/markdown/markdown.js"></script>
<script src="plugin/highlight/highlight.js"></script>
<script src="plugin/math/math.js"></script>
<script>
// More info about initialization & config:
// - https://revealjs.com/initialization/
// - https://revealjs.com/config/
Reveal.initialize({
hash: true,
// Learn about plugins: https://revealjs.com/plugins/
plugins: [ RevealMarkdown, RevealHighlight, RevealNotes, RevealMath.KaTeX ]
});
</script>
</body>
</html>
|