aboutsummaryrefslogtreecommitdiff
diff options
context:
space:
mode:
-rw-r--r--README.md2
-rw-r--r--aalg/n.lyx199
-rw-r--r--aalg/n1.lyx3205
-rw-r--r--aalg/n2.lyx1570
-rw-r--r--aalg/n3.lyx1955
-rw-r--r--aalg/n4.lyx4335
-rw-r--r--aed1/graph.svg69
-rw-r--r--aed1/n.lyx219
-rw-r--r--aed1/n1.lyx1680
-rw-r--r--aed1/n2.lyx788
-rw-r--r--aed1/n3.lyx753
-rw-r--r--aed1/n4.lyx3547
12 files changed, 18322 insertions, 0 deletions
diff --git a/README.md b/README.md
index 0fa4d22..5325bb1 100644
--- a/README.md
+++ b/README.md
@@ -15,6 +15,7 @@ son las siguientes:
* `fuvr2`: Funciones de Una Variable Real II.
* `gae`: Geometría Afín y Euclídea.
* `tem`: Topología de Espacios Métricos.
+* `aalg`: Ampliación de Álgebra y Geometría.
Las asignaturas de ingeniería informática que se incluyen son las siguientes:
@@ -24,6 +25,7 @@ Las asignaturas de ingeniería informática que se incluyen son las siguientes:
* `etc`: Estructura y Tecnología de Computadores.
* `ffi`: Fundamentos Físicos de la Informática.
* `tp`: Tecnología de la Programación.
+* `aed1`: Algoritmos y Estructuras de Datos I.
Los apuntes están escritos con [LyX](https://www.lyx.org/). En cada directorio,
el fichero `n.lyx` es el fichero principal con los apuntes de la asignatura.
diff --git a/aalg/n.lyx b/aalg/n.lyx
new file mode 100644
index 0000000..d86d8f5
--- /dev/null
+++ b/aalg/n.lyx
@@ -0,0 +1,199 @@
+#LyX 2.3 created this file. For more info see http://www.lyx.org/
+\lyxformat 544
+\begin_document
+\begin_header
+\save_transient_properties true
+\origin unavailable
+\textclass book
+\begin_preamble
+\usepackage{tikz}
+\input{../defs}
+\end_preamble
+\use_default_options true
+\maintain_unincluded_children false
+\language spanish
+\language_package default
+\inputencoding auto
+\fontencoding global
+\font_roman "default" "default"
+\font_sans "default" "default"
+\font_typewriter "default" "default"
+\font_math "auto" "auto"
+\font_default_family default
+\use_non_tex_fonts false
+\font_sc false
+\font_osf false
+\font_sf_scale 100 100
+\font_tt_scale 100 100
+\use_microtype false
+\use_dash_ligatures true
+\graphics default
+\default_output_format default
+\output_sync 0
+\bibtex_command default
+\index_command default
+\paperfontsize 10
+\spacing single
+\use_hyperref false
+\papersize a5paper
+\use_geometry true
+\use_package amsmath 1
+\use_package amssymb 1
+\use_package cancel 1
+\use_package esint 1
+\use_package mathdots 1
+\use_package mathtools 1
+\use_package mhchem 1
+\use_package stackrel 1
+\use_package stmaryrd 1
+\use_package undertilde 1
+\cite_engine basic
+\cite_engine_type default
+\biblio_style plain
+\use_bibtopic false
+\use_indices false
+\paperorientation portrait
+\suppress_date false
+\justification true
+\use_refstyle 1
+\use_minted 0
+\index Index
+\shortcut idx
+\color #008000
+\end_index
+\leftmargin 0.2cm
+\topmargin 0.7cm
+\rightmargin 0.2cm
+\bottommargin 0.7cm
+\secnumdepth 3
+\tocdepth 3
+\paragraph_separation indent
+\paragraph_indentation default
+\is_math_indent 0
+\math_numbering_side default
+\quotes_style swiss
+\dynamic_quotes 0
+\papercolumns 1
+\papersides 1
+\paperpagestyle empty
+\tracking_changes false
+\output_changes false
+\html_math_output 0
+\html_css_as_file 0
+\html_be_strict false
+\end_header
+
+\begin_body
+
+\begin_layout Title
+Ampliación de Álgebra y Geometría
+\end_layout
+
+\begin_layout Date
+\begin_inset Note Note
+status open
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\end_layout
+
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+\begin_inset ERT
+status open
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+
+\backslash
+def
+\backslash
+cryear{2018}
+\end_layout
+
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+\begin_inset CommandInset include
+LatexCommand input
+filename "../license.lyx"
+
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Bibliografía:
+\end_layout
+
+\begin_layout Itemize
+Ampliación de Álgebra Lineal y Geometría 2016–17, Claudi Busqué Roca, Departamen
+to de Matemáticas, Universidad de Murcia.
+\end_layout
+
+\begin_layout Chapter
+Introducción a las cónicas
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+\begin_inset CommandInset include
+LatexCommand input
+filename "n1.lyx"
+
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Chapter
+Estudio métrico de las cónicas
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+\begin_inset CommandInset include
+LatexCommand input
+filename "n2.lyx"
+
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Chapter
+Cónicas proyectivas
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+\begin_inset CommandInset include
+LatexCommand input
+filename "n3.lyx"
+
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Chapter
+Formas bilineales y cuadráticas
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+\begin_inset CommandInset include
+LatexCommand input
+filename "n4.lyx"
+
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\end_body
+\end_document
diff --git a/aalg/n1.lyx b/aalg/n1.lyx
new file mode 100644
index 0000000..613776c
--- /dev/null
+++ b/aalg/n1.lyx
@@ -0,0 +1,3205 @@
+#LyX 2.3 created this file. For more info see http://www.lyx.org/
+\lyxformat 544
+\begin_document
+\begin_header
+\save_transient_properties true
+\origin unavailable
+\textclass book
+\begin_preamble
+\usepackage{tikz}
+\end_preamble
+\use_default_options true
+\maintain_unincluded_children false
+\language spanish
+\language_package default
+\inputencoding auto
+\fontencoding global
+\font_roman "default" "default"
+\font_sans "default" "default"
+\font_typewriter "default" "default"
+\font_math "auto" "auto"
+\font_default_family default
+\use_non_tex_fonts false
+\font_sc false
+\font_osf false
+\font_sf_scale 100 100
+\font_tt_scale 100 100
+\use_microtype false
+\use_dash_ligatures true
+\graphics default
+\default_output_format default
+\output_sync 0
+\bibtex_command default
+\index_command default
+\paperfontsize default
+\spacing single
+\use_hyperref false
+\papersize default
+\use_geometry false
+\use_package amsmath 1
+\use_package amssymb 1
+\use_package cancel 1
+\use_package esint 1
+\use_package mathdots 1
+\use_package mathtools 1
+\use_package mhchem 1
+\use_package stackrel 1
+\use_package stmaryrd 1
+\use_package undertilde 1
+\cite_engine basic
+\cite_engine_type default
+\biblio_style plain
+\use_bibtopic false
+\use_indices false
+\paperorientation portrait
+\suppress_date false
+\justification true
+\use_refstyle 1
+\use_minted 0
+\index Index
+\shortcut idx
+\color #008000
+\end_index
+\secnumdepth 3
+\tocdepth 3
+\paragraph_separation indent
+\paragraph_indentation default
+\is_math_indent 0
+\math_numbering_side default
+\quotes_style french
+\dynamic_quotes 0
+\papercolumns 1
+\papersides 1
+\paperpagestyle default
+\tracking_changes false
+\output_changes false
+\html_math_output 0
+\html_css_as_file 0
+\html_be_strict false
+\end_header
+
+\begin_body
+
+\begin_layout Standard
+Un
+\series bold
+doble cono recto
+\series default
+ es la figura obtenida al girar una recta
+\begin_inset Formula $g$
+\end_inset
+
+ alrededor de una recta
+\begin_inset Formula $h$
+\end_inset
+
+, llamada
+\series bold
+eje
+\series default
+, que la corta en un solo punto, el
+\series bold
+vértice
+\series default
+.
+ La recta
+\begin_inset Formula $g$
+\end_inset
+
+ y las que se obtienen al girar
+\begin_inset Formula $g$
+\end_inset
+
+ alrededor del eje se llaman
+\series bold
+generatrices
+\series default
+.
+ Una (
+\series bold
+sección
+\series default
+)
+\series bold
+ cónica
+\series default
+ es la intersección de un doble cono recto con un plano que lo corta.
+ Secciones cónicas
+\series bold
+no degeneradas
+\series default
+:
+\end_layout
+
+\begin_layout Itemize
+
+\series bold
+Circunferencia
+\series default
+: El plano es perpendicular al eje y no pasa por el vértice.
+\end_layout
+
+\begin_layout Itemize
+
+\series bold
+Elipse
+\series default
+: El plano forma un ángulo con el eje mayor al que este forma con una generatriz
+, sin ser perpendicular, y no pasa por el vértice.
+\end_layout
+
+\begin_layout Itemize
+
+\series bold
+Parábola
+\series default
+: El plano es paralelo a una generatriz y no pasa por el vértice.
+\end_layout
+
+\begin_layout Itemize
+
+\series bold
+Hipérbola
+\series default
+: El plano forma un ángulo con el eje menor al que este forma con una ge
+\begin_inset ERT
+status open
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+
+\backslash
+-
+\end_layout
+
+\end_inset
+
+ne
+\begin_inset ERT
+status open
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+
+\backslash
+-
+\end_layout
+
+\end_inset
+
+ra
+\begin_inset ERT
+status open
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+
+\backslash
+-
+\end_layout
+
+\end_inset
+
+triz, y no pasa por el vértice.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+\begin_inset Float figure
+wide false
+sideways false
+status open
+
+\begin_layout Plain Layout
+\begin_inset ERT
+status open
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+
+\backslash
+begin{center}
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+
+\backslash
+begin{tikzpicture}
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+% Cone
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+
+\backslash
+draw (-2,-4) -- (3,6) (2,-4) -- (-3,6);
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+
+\backslash
+draw[domain=-3:3] plot (
+\backslash
+x, {6+0.2*sqrt(9-
+\backslash
+x*
+\backslash
+x)});
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+
+\backslash
+draw[domain=-3:3] plot (
+\backslash
+x, {6-0.2*sqrt(9-
+\backslash
+x*
+\backslash
+x)});
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+
+\backslash
+draw[domain=-2:2] plot (
+\backslash
+x, {-4+0.2*sqrt(4-
+\backslash
+x*
+\backslash
+x)});
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+
+\backslash
+draw[domain=-2:2] plot (
+\backslash
+x, {-4-0.2*sqrt(4-
+\backslash
+x*
+\backslash
+x)});
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+% Circumference
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+
+\backslash
+draw (-0.75,1) -- (0.75,1);
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+
+\backslash
+draw[->] (3,1) node[right]{Circunferencia} -- (0.875,1);
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+
+\backslash
+draw[orange,domain=-0.5:0.5] plot (
+\backslash
+x, {1+0.2*sqrt(0.25-
+\backslash
+x*
+\backslash
+x)});
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+
+\backslash
+draw[orange,domain=-0.5:0.5] plot (
+\backslash
+x, {1-0.2*sqrt(0.25-
+\backslash
+x*
+\backslash
+x)});
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+% Ellipse
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+
+\backslash
+draw (-0.9736067977499789,1.38819660112501) -- (1.473606797749979,2.61180339887499);
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+
+\backslash
+draw[->] (3,2) node[right]{Elipse} -- (1,2);
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+
+\backslash
+draw[green,domain=-0.75:1.25] plot (
+\backslash
+x, {1.875+0.5*
+\backslash
+x+0.2*sqrt(1-(
+\backslash
+x-0.25)*(
+\backslash
+x-0.25))});
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+
+\backslash
+draw[green,domain=-0.75:1.25] plot (
+\backslash
+x, {1.875+0.5*
+\backslash
+x-0.2*sqrt(1-(
+\backslash
+x-0.25)*(
+\backslash
+x-0.25))});
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+% Parabola
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+
+\backslash
+draw (-0.6118033988749895,-0.7763932022500211) -- (1,-4);
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+
+\backslash
+draw[->] (3,-2.5) node[right]{Parábola} -- (1.125,-2.5);
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+
+\backslash
+draw[red,domain=-0.5:1] plot (
+\backslash
+x, {-2*
+\backslash
+x-2+0.2*sqrt(2*
+\backslash
+x+1)});%1.183493515728975
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+
+\backslash
+draw[red,domain=-0.5:1] plot (
+\backslash
+x, {-2*
+\backslash
+x-2-0.2*sqrt(2*
+\backslash
+x+1)});%0.8365064842710254
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+% Hyperbola
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+
+\backslash
+draw (-1, -4) -- (-2, 6);
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+
+\backslash
+draw[->] (3,4.75) node[right]{Hipérbola} -- (-1.3125,4.75);
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+
+\backslash
+draw[purple,domain=-2:-1.75] plot (
+\backslash
+x, {-10*
+\backslash
+x-14+0.2*sqrt(24*
+\backslash
+x*
+\backslash
+x+70*
+\backslash
+x+49)});%-1.960007140870476
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+
+\backslash
+draw[purple,domain=-2:-1.75] plot (
+\backslash
+x, {-10*
+\backslash
+x-14-0.2*sqrt(24*
+\backslash
+x*
+\backslash
+x+70*
+\backslash
+x+49)});%-2.050493666883967
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+
+\backslash
+draw[purple,domain=-1.166:-1] plot (
+\backslash
+x, {-10*
+\backslash
+x-14+0.2*sqrt(24*
+\backslash
+x*
+\backslash
+x+70*
+\backslash
+x+49)});%-0.9604664856861941
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+
+\backslash
+draw[purple,domain=-1.166:-1] plot (
+\backslash
+x, {-10*
+\backslash
+x-14-0.2*sqrt(24*
+\backslash
+x*
+\backslash
+x+70*
+\backslash
+x+49)});%-1.030648215444662
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+
+\backslash
+end{tikzpicture}
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+
+\backslash
+end{center}
+\end_layout
+
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+\begin_inset Caption Standard
+
+\begin_layout Plain Layout
+Secciones cónicas no degeneradas.
+\end_layout
+
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Secciones cónicas
+\series bold
+degeneradas
+\series default
+: Cuando el plano pasa por el vértice, obtenemos un punto si el ángulo del
+ plano con el eje es mayor al del eje con la generatriz, una recta si es
+ igual y un par de rectas que se cortan si es menor.
+\end_layout
+
+\begin_layout Section
+Circunferencia
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Una circunferencia es el lugar geométrico de los puntos del plano a la misma
+ distancia, llamada
+\series bold
+radio
+\series default
+, a un punto fijo, el
+\series bold
+centro
+\series default
+.
+
+\series bold
+Demostración:
+\series default
+ Sean
+\begin_inset Formula $h$
+\end_inset
+
+ el eje del cono,
+\begin_inset Formula $g$
+\end_inset
+
+ la generatriz
+\begin_inset Formula $V$
+\end_inset
+
+ el vértice y
+\begin_inset Formula $O\neq V$
+\end_inset
+
+ el punto de corte de
+\begin_inset Formula $h$
+\end_inset
+
+ con el plano perpendicular.
+ Si
+\begin_inset Formula $A$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $B$
+\end_inset
+
+ están en la circunferencia, se corresponden con un giro de centro
+\begin_inset Formula $V$
+\end_inset
+
+, luego
+\begin_inset Formula $\Vert\overrightarrow{VA}\Vert=\Vert\overrightarrow{VB}\Vert$
+\end_inset
+
+ y por tanto
+\begin_inset Formula $\Vert\overrightarrow{OA}\Vert^{2}=\Vert\overrightarrow{VA}\Vert^{2}-\Vert\overrightarrow{VO}\Vert^{2}=\Vert\overrightarrow{VB}\Vert^{2}-\Vert\overrightarrow{VO}\Vert^{2}=\Vert\overrightarrow{OB}\Vert^{2}$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Fijado un sistema de referencia ortonormal, la ecuación de la circunferencia
+
+\begin_inset Formula ${\cal C}$
+\end_inset
+
+ de centro
+\begin_inset Formula $O=(a,b)$
+\end_inset
+
+ y radio
+\begin_inset Formula $r$
+\end_inset
+
+, que denotamos
+\begin_inset Formula ${\cal C}(O,r)$
+\end_inset
+
+, es
+\begin_inset Formula $(x-a)^{2}+(y-b)^{2}=r^{2}$
+\end_inset
+
+, que podemos desarrollar como
+\begin_inset Formula $x^{2}+y^{2}-2ax-2by+a^{2}+b^{2}-r^{2}=0$
+\end_inset
+
+.
+ Situando el origen de coordenadas en
+\begin_inset Formula $O$
+\end_inset
+
+, obtenemos la
+\series bold
+ecuación reducida de la circunferencia
+\series default
+:
+\begin_inset Formula
+\[
+x^{2}+y^{2}=r^{2}
+\]
+
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Las
+\series bold
+ecuaciones paramétricas
+\series default
+ de un cierto objeto
+\begin_inset Formula ${\cal C}$
+\end_inset
+
+ son las componentes de una aplicación biyectiva
+\begin_inset Formula $p:I\rightarrow{\cal C}$
+\end_inset
+
+ donde
+\begin_inset Formula $I$
+\end_inset
+
+ es un intervalo de
+\begin_inset Formula $\mathbb{R}$
+\end_inset
+
+.
+ Para las circunferencias, tenemos
+\begin_inset Formula
+\begin{eqnarray*}
+\left\{ \begin{array}{rcl}
+x & = & r\cos t\\
+y & = & r\sin t
+\end{array}\right. & \text{ con } & t\in[0,2\pi)
+\end{eqnarray*}
+
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Dadas dos circunferencias
+\begin_inset Formula ${\cal C}(O,r)$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula ${\cal C}(O',r')$
+\end_inset
+
+ con
+\begin_inset Formula $r<r'$
+\end_inset
+
+, sea
+\begin_inset Formula $d:=\Vert\overrightarrow{OO'}\Vert\neq0$
+\end_inset
+
+, estas se cortan en dos puntos si
+\begin_inset Formula $r-r'<d<r+r'$
+\end_inset
+
+ y en uno si
+\begin_inset Formula $d=r-r'$
+\end_inset
+
+ ó
+\begin_inset Formula $d=r+r'$
+\end_inset
+
+.
+
+\series bold
+Demostración:
+\series default
+ Sean
+\begin_inset Formula ${\cal C}:={\cal C}(O,r)$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula ${\cal D}:={\cal C}(O',r')$
+\end_inset
+
+, la ecuación de
+\begin_inset Formula ${\cal C}$
+\end_inset
+
+ en un cierto referencial ortonormal es
+\begin_inset Formula $x^{2}+y^{2}=r^{2}$
+\end_inset
+
+, y rotando este referencial, obtenemos uno con
+\begin_inset Formula ${\cal C}\equiv x^{2}+y^{2}=r^{2}$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula ${\cal D}\equiv(x-d)^{2}+y^{2}=r'^{2}$
+\end_inset
+
+.
+ Así, si
+\begin_inset Formula $P=(x,y)\in{\cal {\cal C}}\cap{\cal D}$
+\end_inset
+
+, restando la ecuación de
+\begin_inset Formula ${\cal C}$
+\end_inset
+
+ a la de
+\begin_inset Formula ${\cal D}$
+\end_inset
+
+ obtenemos que
+\begin_inset Formula $-2dx+d^{2}=r'^{2}-r^{2}$
+\end_inset
+
+ y por tanto
+\begin_inset Formula $x=\frac{d^{2}+r^{2}-r'^{2}}{2d}$
+\end_inset
+
+, luego
+\begin_inset Formula $y=\pm\sqrt{r^{2}-x^{2}}=\pm\sqrt{r^{2}-\left(\frac{d^{2}+r^{2}-r'^{2}}{2d}\right)^{2}}$
+\end_inset
+
+.
+ Esta última ecuación tiene solución cuando
+\begin_inset Formula
+\begin{multline*}
+|r|\geq\left|\frac{d^{2}+r^{2}-r'^{2}}{2d}\right|\overset{r\geq r'}{\iff}r\geq\frac{d^{2}+r^{2}-r'^{2}}{2d}\iff2dr\geq d^{2}+r^{2}-r'^{2}\iff\\
+\iff r'^{2}\geq(d-r)^{2}\iff r'\geq|d-r|\iff r'\geq d-r,r-d\iff r-r'\leq d\leq r+r'
+\end{multline*}
+
+\end_inset
+
+Vemos de forma análoga que esta solución es única cuando
+\begin_inset Formula $d\in\{r-r',r+r'\}$
+\end_inset
+
+, y de lo contrario es doble.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Un punto
+\begin_inset Formula $P$
+\end_inset
+
+ pertenece a la circunferencia en que
+\begin_inset Formula $A$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $B$
+\end_inset
+
+ son diametralmente opuestos si y sólo si
+\begin_inset Formula $\overrightarrow{AP}\bot\overrightarrow{BP}$
+\end_inset
+
+.
+
+\series bold
+Demostración:
+\series default
+ Sea
+\begin_inset Formula ${\cal C}(O,r)$
+\end_inset
+
+ esta circunferencia,
+\begin_inset Formula
+\begin{multline*}
+\Vert\overrightarrow{OP}\Vert^{2}=(\overrightarrow{OA}+\overrightarrow{AP})\cdot(\overrightarrow{OB}+\overrightarrow{BP})=\overrightarrow{OA}\cdot\overrightarrow{OB}+\overrightarrow{OA}\cdot\overrightarrow{BP}+\overrightarrow{AP}\cdot\overrightarrow{OB}+\overrightarrow{AP}\cdot\overrightarrow{BP}=\\
+=-r^{2}+\overrightarrow{OA}\cdot\overrightarrow{BP}-\overrightarrow{AP}\cdot\overrightarrow{OA}+\overrightarrow{AP}\cdot\overrightarrow{BP}=-r^{2}+\overrightarrow{OA}\cdot(\overrightarrow{BP}-\overrightarrow{AP})+\overrightarrow{AP}\cdot\overrightarrow{BP}=\\
+=-r^{2}+\overrightarrow{OA}\cdot(\overrightarrow{BO}+\overrightarrow{OA})+\overrightarrow{AP}\cdot\overrightarrow{BP}=-r^{2}+2r^{2}+\overrightarrow{AP}\cdot\overrightarrow{BP}=r^{2}+\overrightarrow{AP}\cdot\overrightarrow{BP}
+\end{multline*}
+
+\end_inset
+
+luego
+\begin_inset Formula $P\in{\cal C}(O,r)\iff\Vert\overrightarrow{OP}\Vert^{2}=r^{2}\iff\overrightarrow{AP}\cdot\overrightarrow{BP}=0$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Una recta es
+\series bold
+tangente
+\series default
+ a una circunferencia si la corta en un único punto, y
+\series bold
+secante
+\series default
+ si la corta en dos puntos.
+ Sea
+\begin_inset Formula $P$
+\end_inset
+
+ un punto exterior a la circunferencia
+\begin_inset Formula ${\cal C}:={\cal C}(O,r)$
+\end_inset
+
+ (
+\begin_inset Formula $\Vert\overrightarrow{OP}\Vert>r$
+\end_inset
+
+), existen dos y solo dos tangentes a
+\begin_inset Formula ${\cal C}$
+\end_inset
+
+ por
+\begin_inset Formula $P$
+\end_inset
+
+, y si
+\begin_inset Formula $A$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $B$
+\end_inset
+
+ son los puntos de tangencia,
+\begin_inset Formula $\Vert\overrightarrow{PA}\Vert=\Vert\overrightarrow{PB}\Vert$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $\overrightarrow{OA}\bot\overrightarrow{PA}$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+
+\series bold
+Demostración:
+\series default
+ Sea
+\begin_inset Formula $M:=\frac{O+P}{2}$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula ${\cal D}:={\cal C}(M,\Vert\overrightarrow{MO}\Vert)$
+\end_inset
+
+, sabemos que
+\begin_inset Formula ${\cal C}$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula ${\cal D}$
+\end_inset
+
+ se cortan en dos puntos
+\begin_inset Formula $A$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $B$
+\end_inset
+
+.
+ Como
+\begin_inset Formula $O,P,A\in{\cal D}$
+\end_inset
+
+ siendo
+\begin_inset Formula $O$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $P$
+\end_inset
+
+ diametralmente opuestos, tenemos
+\begin_inset Formula $\overrightarrow{OA}\bot\overrightarrow{PA}$
+\end_inset
+
+, luego
+\begin_inset Formula $PA$
+\end_inset
+
+ es tangente a
+\begin_inset Formula ${\cal C}$
+\end_inset
+
+ en
+\begin_inset Formula $A$
+\end_inset
+
+, porque cualquier otro punto
+\begin_inset Formula $A'\in PA$
+\end_inset
+
+ cumple
+\begin_inset Formula $\Vert\overrightarrow{OA'}\Vert=\sqrt{\Vert\overrightarrow{OA}\Vert^{2}+\Vert\overrightarrow{AA'}\Vert^{2}}>\Vert\overrightarrow{OA}\Vert$
+\end_inset
+
+, y por tanto
+\begin_inset Formula $A'\notin{\cal C}$
+\end_inset
+
+.
+ Por el mismo argumento,
+\begin_inset Formula $PB$
+\end_inset
+
+ es tangente a
+\begin_inset Formula $B$
+\end_inset
+
+.
+ Además, por ser
+\begin_inset Formula $\overrightarrow{OA}\bot\overrightarrow{PA}$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $\overrightarrow{OB}\bot\overrightarrow{PB}$
+\end_inset
+
+,
+\begin_inset Formula $\Vert\overrightarrow{PA}\Vert^{2}=\Vert\overrightarrow{OP}\Vert^{2}-\Vert\overrightarrow{OA}\Vert^{2}=\Vert\overrightarrow{OP}\Vert^{2}-r^{2}=\Vert\overrightarrow{OP}\Vert^{2}-\Vert\overrightarrow{OB}\Vert^{2}=\Vert\overrightarrow{PB}\Vert^{2}$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Finalmente, supongamos que existe una tercera recta que pasa por
+\begin_inset Formula $P$
+\end_inset
+
+ y es tangente a
+\begin_inset Formula ${\cal C}$
+\end_inset
+
+ en un punto
+\begin_inset Formula $D$
+\end_inset
+
+.
+ Sea
+\begin_inset Formula $Q$
+\end_inset
+
+ el punto de
+\begin_inset Formula $PD$
+\end_inset
+
+ tal que
+\begin_inset Formula $QM\bot PD$
+\end_inset
+
+, tenemos que
+\begin_inset Formula $\min\{\Vert\overrightarrow{P'M}\Vert\}_{P'\in PD}=\Vert\overrightarrow{QM}\Vert$
+\end_inset
+
+, y para cualquier otro punto
+\begin_inset Formula $Q'\in PD$
+\end_inset
+
+ se tiene
+\begin_inset Formula $\Vert\overrightarrow{Q'M}\Vert>\Vert\overrightarrow{QM}\Vert$
+\end_inset
+
+, luego
+\begin_inset Formula $PM\bot PD\iff\min\{\Vert\overrightarrow{P'M}\Vert\}_{P'\in PD}=\Vert\overrightarrow{PM}\Vert$
+\end_inset
+
+.
+ Si
+\begin_inset Formula $PD$
+\end_inset
+
+ es perpendicular a
+\begin_inset Formula $PM$
+\end_inset
+
+, también lo es a
+\begin_inset Formula $PO$
+\end_inset
+
+, luego para un punto
+\begin_inset Formula $P'\in PD$
+\end_inset
+
+,
+\begin_inset Formula $\Vert\overrightarrow{P'O}\Vert>\Vert\overrightarrow{PO}\Vert>r$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $PD$
+\end_inset
+
+ no corta a
+\begin_inset Formula ${\cal C}\#$
+\end_inset
+
+.
+ Si por el contrario
+\begin_inset Formula $Q\neq P$
+\end_inset
+
+, tomando
+\begin_inset Formula $P'\neq P$
+\end_inset
+
+ como la simetría de
+\begin_inset Formula $P$
+\end_inset
+
+ sobre la recta
+\begin_inset Formula $QM$
+\end_inset
+
+ es fácil ver que
+\begin_inset Formula $P'\in PD\cap{\cal D}$
+\end_inset
+
+, y como
+\begin_inset Formula $P$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $O$
+\end_inset
+
+ son diametralmente opuestos en
+\begin_inset Formula ${\cal D}$
+\end_inset
+
+,
+\begin_inset Formula $PP'\bot OP'$
+\end_inset
+
+.
+ Así, si
+\begin_inset Formula $\Vert\overrightarrow{OP'}\Vert>r$
+\end_inset
+
+, entonces
+\begin_inset Formula $\Vert\overrightarrow{OD}\Vert\geq\Vert\overrightarrow{OP'}\Vert>r\#$
+\end_inset
+
+, y si
+\begin_inset Formula $\Vert\overrightarrow{OP'}\Vert<r$
+\end_inset
+
+, tomando la simetría de
+\begin_inset Formula $D\in{\cal C}$
+\end_inset
+
+ sobre la recta
+\begin_inset Formula $OP'$
+\end_inset
+
+ obtenemos un punto
+\begin_inset Formula $D'\in{\cal C}\cap PD$
+\end_inset
+
+, luego
+\begin_inset Formula $PD$
+\end_inset
+
+ es secante
+\begin_inset Formula $\#$
+\end_inset
+
+.
+\begin_inset Foot
+status open
+
+\begin_layout Plain Layout
+Si alguien tiene una demostración más corta o procesable de que no hay tercera
+ recta, que me lo diga, por favor.
+\end_layout
+
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Por tres puntos no alineados
+\begin_inset Formula $A$
+\end_inset
+
+,
+\begin_inset Formula $B$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $C$
+\end_inset
+
+ pasa una única circunferencia.
+
+\series bold
+Demostración:
+\series default
+ Sea
+\begin_inset Formula ${\cal C}$
+\end_inset
+
+ una circunferencia que pasa por
+\begin_inset Formula $A$
+\end_inset
+
+,
+\begin_inset Formula $B$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $C$
+\end_inset
+
+.
+ Necesariamente el centro,
+\begin_inset Formula $O$
+\end_inset
+
+, debe estar en las mediatrices de
+\begin_inset Formula $AC$
+\end_inset
+
+ y de
+\begin_inset Formula $AB$
+\end_inset
+
+, que llamaremos
+\begin_inset Formula $m$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $m'$
+\end_inset
+
+ respectivamente.
+ La intersección de estas es un único punto, pues de lo contrario estas
+ serían paralelas y por tanto
+\begin_inset Formula $AB$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $AC$
+\end_inset
+
+ lo serían también entre sí, pero como tienen un punto
+\begin_inset Formula $A$
+\end_inset
+
+ en común, los tres puntos estarían alineados.
+ Así, podemos tomar
+\begin_inset Formula $\{O\}:=m\cap m'$
+\end_inset
+
+ y entonces
+\begin_inset Formula ${\cal C}(O,\overrightarrow{OA})$
+\end_inset
+
+ sería la única circunferencia que pasa por los tres puntos.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Sea
+\begin_inset Formula ${\cal C}\equiv ax^{2}+bxy+cy^{2}+dx+ey+f=0$
+\end_inset
+
+ (por ejemplo, una circunferencia) y
+\begin_inset Formula $\ell\nsubseteq{\cal C}$
+\end_inset
+
+ una recta, entonces
+\begin_inset Formula $|\ell\cap{\cal C}|\leq2$
+\end_inset
+
+.
+
+\series bold
+Demostración
+\series default
+: Tras un cambio de coordenadas ortonormal tal que
+\begin_inset Formula $\ell\equiv y=0$
+\end_inset
+
+, tenemos
+\begin_inset Formula
+\[
+\left\{ \begin{array}{rrcl}
+{\cal C}: & a'x^{2}+b'xy+c'y^{2}+d'x+e'y+f' & = & 0\\
+\ell: & y & = & 0
+\end{array}\right.\iff a'x^{2}+d'x+f'=0
+\]
+
+\end_inset
+
+que al ser una ecuación de segundo grado, tiene a lo sumo 2 soluciones salvo
+ si
+\begin_inset Formula $a'=d'=f'=0$
+\end_inset
+
+, pero entonces sería
+\begin_inset Formula ${\cal C}\equiv b'xy+c'y^{2}+e'y=0$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $\ell\subseteq{\cal C}\#$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Section
+La elipse
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Una elipse es el lugar geométrico de los puntos del plano cuya suma de distancia
+s a dos puntos fijos, llamados
+\series bold
+focos
+\series default
+, es constante.
+
+\begin_inset Note Comment
+status open
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\series bold
+Demostración
+\series default
+: Sean dos esferas inscritas en el cono y tangentes a la sección del cono
+ que nos da la elipse
+\begin_inset Foot
+status open
+
+\begin_layout Plain Layout
+Queda demostrar que estas son únicas.
+\end_layout
+
+\end_inset
+
+, si
+\begin_inset Formula $F$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $F'$
+\end_inset
+
+ son los puntos de tangencia, dado un punto
+\begin_inset Formula $P$
+\end_inset
+
+ arbitrario de la elipse, si
+\begin_inset Formula $A_{P}$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $B_{P}$
+\end_inset
+
+ son puntos de las esferas (huecas) que contienen respectivamente a
+\begin_inset Formula $F$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $F'$
+\end_inset
+
+ y que están alineados con
+\begin_inset Formula $P$
+\end_inset
+
+ y el vértice del cono, entonces
+\begin_inset Formula $\Vert\overrightarrow{PF'}\Vert=\Vert\overrightarrow{PB_{P}}\Vert$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $\Vert\overrightarrow{PF}\Vert=\Vert\overrightarrow{PA_{P}}\Vert$
+\end_inset
+
+, pues todas las tangentes a una esfera dese un mismo punto (
+\begin_inset Formula $P$
+\end_inset
+
+) tienen la misma longitud
+\begin_inset Foot
+status open
+
+\begin_layout Plain Layout
+También hay que probar esto último.
+\end_layout
+
+\end_inset
+
+.
+ Entonces
+\begin_inset Formula $\Vert\overrightarrow{PF}\Vert+\Vert\overrightarrow{PF'}\Vert=\Vert\overrightarrow{A_{P}B_{P}}\Vert$
+\end_inset
+
+, pero
+\begin_inset Formula $\Vert\overrightarrow{A_{P}B_{P}}\Vert$
+\end_inset
+
+ no depende del punto
+\begin_inset Formula $P$
+\end_inset
+
+, pues
+\begin_inset Formula $A_{P}$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $B_{P}$
+\end_inset
+
+ mantienen distancia constante con el vértice del cono por estar en la intersecc
+ión del cono y la esfera que es una circunferencia perpendicular al eje
+ del cono
+\begin_inset Foot
+status open
+
+\begin_layout Plain Layout
+Lo cual hay que demostrar también.
+\end_layout
+
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Si
+\begin_inset Formula $F$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $F'$
+\end_inset
+
+ son los focos de la elipse, la recta
+\begin_inset Formula $FF'$
+\end_inset
+
+ es el
+\series bold
+eje principal
+\series default
+, la mediatriz del segmento
+\begin_inset Formula $FF'$
+\end_inset
+
+, el
+\series bold
+eje secundario
+\series default
+, y su intersección es el
+\series bold
+centro
+\series default
+
+\begin_inset Formula $O$
+\end_inset
+
+.
+ Los
+\series bold
+vértices
+\series default
+ son los puntos de la elipse que intersecan con el eje principal (
+\begin_inset Formula $A$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $A'$
+\end_inset
+
+) o el secundario (
+\begin_inset Formula $B$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $B'$
+\end_inset
+
+).
+ Llamamos
+\series bold
+semidistancia focal
+\series default
+ a
+\begin_inset Formula $c:=\Vert\overrightarrow{OF}\Vert$
+\end_inset
+
+,
+\series bold
+distancia focal
+\series default
+ a
+\begin_inset Formula $2c$
+\end_inset
+
+,
+\series bold
+semieje principal
+\series default
+ a
+\begin_inset Formula $a:=\Vert\overrightarrow{OA}\Vert$
+\end_inset
+
+ y
+\series bold
+semieje secundario
+\series default
+ a
+\begin_inset Formula $b:=\Vert\overrightarrow{OB}\Vert$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Para todo punto
+\begin_inset Formula $P$
+\end_inset
+
+ de la elipse,
+\begin_inset Formula $\Vert\overrightarrow{PF}\Vert+\Vert\overrightarrow{PF'}\Vert=2a$
+\end_inset
+
+, pues
+\begin_inset Formula $\Vert\overrightarrow{AF}\Vert+\Vert\overrightarrow{AF}\Vert+\Vert\overrightarrow{FF'}\Vert=\Vert\overrightarrow{AF}\Vert+\Vert\overrightarrow{AF'}\Vert=\Vert\overrightarrow{A'F}\Vert+\Vert\overrightarrow{A'F'}\Vert=\Vert\overrightarrow{A'F'}\Vert+\Vert\overrightarrow{F'F}\Vert+\Vert\overrightarrow{A'F'}\Vert$
+\end_inset
+
+, con lo que
+\begin_inset Formula $\Vert\overrightarrow{AF}\Vert=\Vert\overrightarrow{A'F'}\Vert$
+\end_inset
+
+ y entonces
+\begin_inset Formula $\Vert\overrightarrow{PF}\Vert+\Vert\overrightarrow{PF'}\Vert=\Vert\overrightarrow{AF}\Vert+\Vert\overrightarrow{AF'}\Vert=\Vert\overrightarrow{A'F'}\Vert+\Vert\overrightarrow{AF'}\Vert=\Vert\overrightarrow{AA'}\Vert=2a$
+\end_inset
+
+.
+ De aquí que
+\begin_inset Formula $\Vert\overrightarrow{BF}\Vert=a$
+\end_inset
+
+ y por tanto
+\begin_inset Formula $a^{2}=\Vert\overrightarrow{BF}\Vert^{2}=\Vert\overrightarrow{BO}\Vert^{2}+\Vert\overrightarrow{OF}\Vert^{2}=b^{2}+c^{2}$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Llamamos
+\series bold
+excentricidad
+\series default
+ de la elipse a
+\begin_inset Formula $\epsilon:=\frac{c}{a}$
+\end_inset
+
+, y tenemos que
+\begin_inset Formula $b=a\sqrt{1-\epsilon^{2}}$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $0\leq\epsilon<1$
+\end_inset
+
+, si bien cuando
+\begin_inset Formula $\epsilon=0$
+\end_inset
+
+ entonces
+\begin_inset Formula $F=F'$
+\end_inset
+
+ y tenemos una circunferencia.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Una
+\series bold
+ecuación reducida de la elipse
+\series default
+ es
+\begin_inset Formula
+\[
+\frac{x^{2}}{a^{2}}+\frac{y^{2}}{b^{2}}=1
+\]
+
+\end_inset
+
+siendo
+\begin_inset Formula $a$
+\end_inset
+
+ el semieje mayor y
+\begin_inset Formula $b$
+\end_inset
+
+ el menor.
+ En efecto, en cierto referencial ortonormal la elipse tiene focos
+\begin_inset Formula $F=(c,0)$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $F'=(-c,0)$
+\end_inset
+
+, y para un punto
+\begin_inset Formula $P(x,y)$
+\end_inset
+
+ en la elipse,
+\begin_inset Formula $2a=\Vert\overrightarrow{PF}\Vert+\Vert\overrightarrow{PF'}\Vert=\sqrt{(x-c)^{2}+y^{2}}+\sqrt{(x+c)^{2}+y^{2}}$
+\end_inset
+
+, luego
+\begin_inset Formula $4a^{2}+x^{2}+2cx+c^{2}+y^{2}-4a\sqrt{(x+c)^{2}+y^{2}}=x^{2}-2cx+c^{2}+y^{2}$
+\end_inset
+
+, y simplificando,
+\begin_inset Formula $a^{2}+cx=a\sqrt{(x+c)^{2}+y^{2}}$
+\end_inset
+
+ y de aquí, elevando al cuadrado y simplificando,
+\begin_inset Formula $a^{2}y^{2}+b^{2}x^{2}=a^{2}b^{2}$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Unas
+\series bold
+ecuaciones paramétricas
+\series default
+ de esta elipse son
+\begin_inset Formula
+\begin{eqnarray*}
+\left\{ \begin{array}{rcl}
+x & = & a\cos t\\
+y & = & b\sin t
+\end{array}\right. & \text{ con } & t\in[0,2\pi)
+\end{eqnarray*}
+
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Decimos que una recta es
+\series bold
+tangente
+\series default
+ a una elipse si la corta en un único punto y
+\series bold
+secante
+\series default
+ si la corta en dos puntos.
+ La
+\series bold
+propiedad focal de la elipse
+\series default
+ dice que, dado un punto
+\begin_inset Formula $P$
+\end_inset
+
+ de una elipse de focos
+\begin_inset Formula $F$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $F'$
+\end_inset
+
+, la recta bisectriz del ángulo entre
+\begin_inset Formula $-\overrightarrow{PF}$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $\overrightarrow{PF'}$
+\end_inset
+
+ es tangente a la elipse.
+
+\series bold
+Demostración:
+\series default
+ Sea
+\begin_inset Formula $\ell$
+\end_inset
+
+ dicha recta, basta ver que cualquier otro punto
+\begin_inset Formula $P'\in\ell$
+\end_inset
+
+ no está en la elipse.
+ Sea
+\begin_inset Formula $G:=s_{\ell}(F)$
+\end_inset
+
+ (el simétrico), entonces
+\begin_inset Formula $P$
+\end_inset
+
+ está en el segmento
+\begin_inset Formula $F'G$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $\Vert\overrightarrow{F'P}\Vert+\Vert\overrightarrow{FP}\Vert=\Vert\overrightarrow{F'P}\Vert+\Vert\overrightarrow{GP}\Vert=\Vert\overrightarrow{F'G}\Vert<\Vert\overrightarrow{F'P'}\Vert+\Vert\overrightarrow{P'G}\Vert=\Vert\overrightarrow{F'P'}\Vert+\Vert\overrightarrow{P'F}\Vert$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+La recta tangente a la elipse
+\begin_inset Formula ${\cal C}\equiv\frac{x^{2}}{a^{2}}+\frac{y^{2}}{b^{2}}=1$
+\end_inset
+
+ por el punto
+\begin_inset Formula $P(x_{0},y_{0})$
+\end_inset
+
+ es
+\begin_inset Formula $\ell\equiv\frac{x_{0}x}{a^{2}}+\frac{y_{0}y}{b^{2}}=1$
+\end_inset
+
+.
+ En particular, la tangente a la circunferencia
+\begin_inset Formula ${\cal C}\equiv x^{2}+y^{2}=r^{2}$
+\end_inset
+
+ por
+\begin_inset Formula $P\in{\cal C}$
+\end_inset
+
+ es
+\begin_inset Formula $\ell\equiv x_{0}x+y_{0}y=r^{2}$
+\end_inset
+
+.
+
+\series bold
+Demostración
+\series default
+: Sea
+\begin_inset Formula
+\[
+\ell\equiv\left\{ \begin{array}{rcl}
+x & = & x_{0}+ut\\
+y & = & y_{0}+vt
+\end{array}\right.
+\]
+
+\end_inset
+
+Los puntos de
+\begin_inset Formula $\ell$
+\end_inset
+
+ que están en la elipse satisfacen
+\begin_inset Formula $\frac{(x_{0}+ut)^{2}}{a^{2}}+\frac{(y_{0}+vt)^{2}}{b^{2}}=1$
+\end_inset
+
+, y operando obtenemos
+\begin_inset Formula $\left(\frac{2ux_{0}}{a^{2}}+\frac{2vy_{0}}{b^{2}}\right)t+\left(\frac{u^{2}}{a^{2}}+\frac{v^{2}}{b^{2}}\right)t^{2}=1-\frac{x_{0}^{2}}{a^{2}}-\frac{y_{0}^{2}}{b^{2}}=0$
+\end_inset
+
+, que se cumple para
+\begin_inset Formula $t\in\left\{ 0,-\frac{2\left(\frac{ux_{0}}{a^{2}}+\frac{vy_{0}}{b^{2}}\right)}{\frac{u^{2}}{a^{2}}+\frac{v^{2}}{b^{2}}}\right\} $
+\end_inset
+
+.
+ Estos dos valores son iguales si y sólo si
+\begin_inset Formula $\frac{ux_{0}}{a^{2}}+\frac{vy_{0}}{b^{2}}=0$
+\end_inset
+
+, con lo que
+\begin_inset Formula $\frac{x_{0}}{a^{2}}(x-x_{0})+\frac{y_{0}}{b^{2}}(y-y_{0})=0$
+\end_inset
+
+ o, equivalentemente,
+\begin_inset Formula $\frac{x_{0}x}{a^{2}}+\frac{y_{0}y}{b^{2}}=\frac{x_{0}^{2}}{a^{2}}+\frac{y_{0}^{2}}{b^{2}}=1$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Section
+La hipérbola
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Una hipérbola es el lugar geométrico de los puntos del plano cuya diferencia
+ de distancias a dos puntos fijos distintos, llamados
+\series bold
+focos
+\series default
+, es constante en valor absoluto.
+ Si los focos son
+\begin_inset Formula $F$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $F'$
+\end_inset
+
+, llamamos
+\series bold
+eje principal
+\series default
+ a la recta
+\begin_inset Formula $FF'$
+\end_inset
+
+,
+\series bold
+eje secundario
+\series default
+ a la mediatriz del segmento
+\begin_inset Formula $FF'$
+\end_inset
+
+ y
+\series bold
+centro
+\series default
+ a donde intersecan ambos ejes.
+ Los
+\series bold
+vértices
+\series default
+ de la hipérbola son los sus puntos de corte con el eje principal.
+ Llamamos
+\series bold
+semidistancia focal
+\series default
+ a
+\begin_inset Formula $c:=\Vert\overrightarrow{OF}\Vert$
+\end_inset
+
+,
+\series bold
+distancia focal
+\series default
+ a
+\begin_inset Formula $2c$
+\end_inset
+
+,
+\series bold
+semieje principal
+\series default
+ a
+\begin_inset Formula $a:=\Vert\overrightarrow{OA}\Vert$
+\end_inset
+
+ y
+\series bold
+semieje secundario
+\series default
+ a
+\begin_inset Formula $b:=\sqrt{c^{2}-a^{2}}$
+\end_inset
+
+.
+ Una hipérbola es
+\series bold
+equilátera
+\series default
+ si
+\begin_inset Formula $a=b$
+\end_inset
+
+.
+ Llamamos
+\series bold
+excentricidad
+\series default
+ a
+\begin_inset Formula $\epsilon:=\frac{c}{a}>1$
+\end_inset
+
+, y tenemos que
+\begin_inset Formula $b=a\sqrt{\epsilon^{2}-1}$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Todo punto
+\begin_inset Formula $P$
+\end_inset
+
+ de la hipérbola
+\begin_inset Formula ${\cal H}$
+\end_inset
+
+ cumple
+\begin_inset Formula $\Vert\overrightarrow{PF}\Vert-\Vert\overrightarrow{PF'}\Vert=\pm2a$
+\end_inset
+
+.
+
+\series bold
+Demostración
+\series default
+: Sabemos que
+\begin_inset Formula $\Vert\overrightarrow{AA'}\Vert=\Vert\overrightarrow{A'F}\Vert-\Vert\overrightarrow{AF}\Vert=\Vert\overrightarrow{AF'}\Vert-\Vert\overrightarrow{A'F'}\Vert$
+\end_inset
+
+, y que
+\begin_inset Formula $\Vert\overrightarrow{AF'}\Vert-\Vert\overrightarrow{AF}\Vert=\Vert\overrightarrow{A'F}\Vert-\Vert\overrightarrow{A'F'}\Vert$
+\end_inset
+
+.
+ Sustituyendo
+\begin_inset Formula $\Vert\overrightarrow{AF'}\Vert$
+\end_inset
+
+ en la segunda ecuación, nos queda
+\begin_inset Formula $\Vert\overrightarrow{A'F'}\Vert+\Vert\overrightarrow{A'F}\Vert-2\Vert\overrightarrow{AF}\Vert=\Vert\overrightarrow{A'F}\Vert-\Vert\overrightarrow{A'F'}\Vert$
+\end_inset
+
+ y por tanto
+\begin_inset Formula $\Vert\overrightarrow{A'F'}\Vert=\Vert\overrightarrow{AF}\Vert$
+\end_inset
+
+, lo que significa que
+\begin_inset Formula $\Vert\overrightarrow{OA'}\Vert=\Vert\overrightarrow{OF'}\Vert-\Vert\overrightarrow{A'F'}\Vert=\Vert\overrightarrow{OF}\Vert-\Vert\overrightarrow{AF}\Vert=\Vert\overrightarrow{OA}\Vert=a$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $\Vert\overrightarrow{AA'}\Vert=2a$
+\end_inset
+
+.
+ Así, dado un punto
+\begin_inset Formula $P\in{\cal H}$
+\end_inset
+
+ arbitrario, se tiene
+\begin_inset Formula $|\Vert\overrightarrow{PF}\Vert-\Vert\overrightarrow{PF'}\Vert|=\Vert\overrightarrow{AF'}\Vert-\Vert\overrightarrow{AF}\Vert=\Vert\overrightarrow{AF'}\Vert-\Vert\overrightarrow{A'F'}\Vert=\Vert\overrightarrow{AA'}\Vert=2a$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Una
+\series bold
+ecuación reducida de la hipérbola
+\series default
+ de semieje principal
+\begin_inset Formula $a$
+\end_inset
+
+ y secundario
+\begin_inset Formula $b$
+\end_inset
+
+ es
+\begin_inset Formula
+\[
+\frac{x^{2}}{a^{2}}-\frac{y^{2}}{b^{2}}=1
+\]
+
+\end_inset
+
+En efecto, si tomamos el referencial ortonormal en el que
+\begin_inset Formula $F=(c,0)$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $F'=(-c,0)$
+\end_inset
+
+, tenemos
+\begin_inset Formula $\pm2a=\Vert\overrightarrow{PF}\Vert-\Vert\overrightarrow{PF'}\Vert=\sqrt{(x-c)^{2}+y^{2}}-\sqrt{(x+c)^{2}+y^{2}}$
+\end_inset
+
+, es decir,
+\begin_inset Formula $4a^{2}+(x+c)^{2}+y^{2}\pm4a\sqrt{(x+c)^{2}+y^{2}}=(x-c)^{2}+y^{2}$
+\end_inset
+
+, y simplificando,
+\begin_inset Formula $a^{2}+cx=\pm a\sqrt{(x+c)^{2}+y^{2}}$
+\end_inset
+
+.
+ Elevando al cuadrado y simplificando, nos queda que
+\begin_inset Formula $b^{2}x^{2}-a^{2}y^{2}=a^{2}b^{2}$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Unas ecuaciones paramétricas para esta hipérbola son
+\begin_inset Formula
+\begin{eqnarray*}
+\left\{ \begin{array}{rcl}
+x & = & a\cosh t\\
+y & = & b\sinh t
+\end{array}\right. & \text{ con } & t\in\mathbb{R}
+\end{eqnarray*}
+
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+\begin_inset ERT
+status open
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+
+\backslash
+sremember{FUVR1}
+\end_layout
+
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+\begin_inset Formula
+\begin{eqnarray*}
+\cosh(x)=\frac{e^{x}+e^{-x}}{2} & \sinh(x)=\frac{e^{x}-e^{-x}}{2} & \cosh^{2}(x)-\sinh^{2}(x)=1
+\end{eqnarray*}
+
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+\begin_inset ERT
+status open
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+
+\backslash
+eremember
+\end_layout
+
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Una recta
+\begin_inset Formula $\ell$
+\end_inset
+
+ es una
+\series bold
+asíntota
+\series default
+ de la hipérbola
+\begin_inset Formula ${\cal H}$
+\end_inset
+
+ si
+\begin_inset Formula $\ell\cap{\cal H}=\emptyset$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $d(\ell,{\cal H})=0$
+\end_inset
+
+, es
+\series bold
+ asintótica
+\series default
+ si es paralela a una asíntota, y es
+\series bold
+tangente
+\series default
+ si corta a la hipérbola en un único punto sin ser asintótica.
+ Las rectas
+\begin_inset Formula $y=\pm\frac{b}{a}x$
+\end_inset
+
+ son las (únicas) asíntotas de la hipérbola dada por la ecuación reducida.
+\end_layout
+
+\begin_layout Itemize
+\begin_inset Argument item:1
+status open
+
+\begin_layout Plain Layout
+\begin_inset Formula $\implies]$
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\end_inset
+
+Si
+\begin_inset Formula $\ell\equiv y=\pm\frac{b}{a}x$
+\end_inset
+
+,
+\begin_inset Formula $(x,y)\in{\cal H}\cap\ell\iff\left(\frac{x}{a}\right)^{2}-\left(\frac{\pm\frac{b}{a}x}{b}\right)^{2}=1$
+\end_inset
+
+, pero
+\begin_inset Formula $\left(\frac{x}{a}\right)^{2}-\left(\frac{\pm\frac{b}{a}x}{b}\right)^{2}=\left(\frac{x}{a}\right)^{2}-\left(\frac{x}{a}\right)^{2}=0$
+\end_inset
+
+, luego
+\begin_inset Formula $\ell\cap{\cal H}=\emptyset$
+\end_inset
+
+.
+ Ahora bien, dado
+\begin_inset Formula $t\in\mathbb{R}$
+\end_inset
+
+, el punto
+\begin_inset Formula $P:=(a\cosh t,b\sinh t)\in{\cal H}$
+\end_inset
+
+ está en la misma abscisa que
+\begin_inset Formula $Q:=(a\cosh t,b\cosh t)\in\ell$
+\end_inset
+
+, con lo que
+\begin_inset Formula $d(P,Q)=b(\cosh t-\sinh t)=be^{-t}$
+\end_inset
+
+, que tiende a 0 cuando
+\begin_inset Formula $t$
+\end_inset
+
+ tiende a
+\begin_inset Formula $+\infty$
+\end_inset
+
+ y por tanto
+\begin_inset Formula $d(\ell,{\cal H})=0$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Itemize
+\begin_inset Argument item:1
+status open
+
+\begin_layout Plain Layout
+\begin_inset Formula $\impliedby]$
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\end_inset
+
+
+\begin_inset Formula $\frac{x^{2}}{a^{2}}-\frac{y^{2}}{b^{2}}=1\iff y=\pm b\sqrt{\frac{x^{2}}{a^{2}}-1}=\pm\frac{b}{a}\sqrt{x^{2}-a^{2}}$
+\end_inset
+
+.
+ Así, una recta de la forma
+\begin_inset Formula $\ell\equiv x=r$
+\end_inset
+
+ intersecará con
+\begin_inset Formula ${\cal H}$
+\end_inset
+
+ en
+\begin_inset Formula $(r,\pm\sqrt{r^{2}-a^{2}})$
+\end_inset
+
+ si
+\begin_inset Formula $|r|\geq|a|$
+\end_inset
+
+.
+ De lo contrario, observamos que todo punto
+\begin_inset Formula $P(x,y)\in{\cal H}$
+\end_inset
+
+ cumple
+\begin_inset Formula $|x|\geq a$
+\end_inset
+
+, luego
+\begin_inset Formula $d(P,\ell)^{2}=(x-r)^{2}$
+\end_inset
+
+, pero como
+\begin_inset Formula $|x|\geq|a|>|r|$
+\end_inset
+
+, entonces
+\begin_inset Formula $|x|\neq|r|$
+\end_inset
+
+,
+\begin_inset Formula $x\neq r$
+\end_inset
+
+ y por tanto
+\begin_inset Formula $(x-r)^{2}>0$
+\end_inset
+
+.
+\begin_inset Newline newline
+\end_inset
+
+Si
+\begin_inset Formula $\ell\equiv y=mx+n$
+\end_inset
+
+ para ciertos
+\begin_inset Formula $m,n\in\mathbb{R}$
+\end_inset
+
+, vemos que para que sea
+\begin_inset Formula $d(\ell,{\cal H})=0$
+\end_inset
+
+ pero
+\begin_inset Formula $\ell\cap{\cal H}=\emptyset$
+\end_inset
+
+, la distancia 0 debe tenerse como un límite.
+ De lo contrario, dada la función
+\begin_inset Formula $h:\mathbb{R}\rightarrow\mathbb{R}$
+\end_inset
+
+ definida por
+\begin_inset Formula $h(t):=d((a\cosh t,b\sinh t),\ell)$
+\end_inset
+
+, debería haber un
+\begin_inset Formula $c\in\mathbb{R}$
+\end_inset
+
+ con
+\begin_inset Formula $\lim_{t\rightarrow c}h(c)=0$
+\end_inset
+
+, pero por ser
+\begin_inset Formula $h$
+\end_inset
+
+ continua se tendría
+\begin_inset Formula $h(c)=0$
+\end_inset
+
+, con lo que
+\begin_inset Formula $d(c,\ell)=0$
+\end_inset
+
+ y si ahora definimos
+\begin_inset Formula $g_{c}:\mathbb{R}\rightarrow\mathbb{R}$
+\end_inset
+
+ como
+\begin_inset Formula $g_{c}(t):=d((a\cosh c,b\sinh c),mt+n)$
+\end_inset
+
+, por el mismo argumento existiría un
+\begin_inset Formula $d\in\mathbb{R}$
+\end_inset
+
+ con
+\begin_inset Formula $d((\cosh c,\sinh c),md+n)=0$
+\end_inset
+
+ y por tanto
+\begin_inset Formula $\ell\cap{\cal H}\neq\emptyset\#$
+\end_inset
+
+.
+
+\begin_inset Newline newline
+\end_inset
+
+Centrémonos ahora en el
+\begin_inset Quotes fld
+\end_inset
+
+hemisferio norte
+\begin_inset Quotes frd
+\end_inset
+
+ de la hipérbola (
+\begin_inset Formula $\{(x,y)\in{\cal H}:y\geq0\}$
+\end_inset
+
+), dado por
+\begin_inset Formula $y=\frac{b}{a}\sqrt{x^{2}-a^{2}}$
+\end_inset
+
+.
+ Si definimos la función
+\begin_inset Formula $f:(-\infty,-a]\cup[a,+\infty)\rightarrow\mathbb{R}$
+\end_inset
+
+ como
+\begin_inset Formula $f(x):=mx+n-\frac{b}{a}\sqrt{x^{2}-a^{2}}$
+\end_inset
+
+, tenemos que
+\begin_inset Formula $\lim_{x\rightarrow+\infty}f(x)$
+\end_inset
+
+ ó
+\begin_inset Formula $\lim_{x\rightarrow-\infty}f(x)$
+\end_inset
+
+ debe ser 0 para que
+\begin_inset Formula $\ell$
+\end_inset
+
+ sea una asíntota en el hemisferio norte de
+\begin_inset Formula ${\cal H}$
+\end_inset
+
+.
+ Ahora bien,
+\begin_inset Formula $\lim_{x\rightarrow+\infty}mx+n-\frac{b}{a}\sqrt{x^{2}-a^{2}}$
+\end_inset
+
+ converge si y sólo si
+\begin_inset Formula $m=\frac{b}{a}$
+\end_inset
+
+, y en este caso converge a
+\begin_inset Formula $n$
+\end_inset
+
+, por lo que debe ser
+\begin_inset Formula $m=\frac{b}{a}$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $n=0$
+\end_inset
+
+.
+ Para el
+\begin_inset Formula $\lim_{x\rightarrow-\infty}f(x)$
+\end_inset
+
+ nos encontramos con lo mismo pero con
+\begin_inset Formula $m=-\frac{b}{a}$
+\end_inset
+
+.
+ El hemisferio sur se hace de forma análoga, tomando
+\begin_inset Formula $\hat{f}(x):=mx+n+\frac{b}{a}\sqrt{x^{2}-a^{2}}$
+\end_inset
+
+, y las condiciones que deben cumplir
+\begin_inset Formula $m$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $n$
+\end_inset
+
+ son las mismas.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+La
+\series bold
+propiedad focal de la hipérbola
+\series default
+ afirma que dado un punto
+\begin_inset Formula $P$
+\end_inset
+
+ de una hipérbola de focos
+\begin_inset Formula $F$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $F'$
+\end_inset
+
+, la recta bisectriz del ángulo entre
+\begin_inset Formula $-\overrightarrow{PF}$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $\overrightarrow{PF'}$
+\end_inset
+
+ es tangente a la elipse en
+\begin_inset Formula $P$
+\end_inset
+
+.
+
+\series bold
+Demostración
+\series default
+: Sea
+\begin_inset Formula $\ell$
+\end_inset
+
+ dicha recta y
+\begin_inset Formula $E:=s_{\ell}(F)$
+\end_inset
+
+, se tiene que
+\begin_inset Formula $E\in PF'$
+\end_inset
+
+ y por tanto
+\begin_inset Formula $\Vert\overrightarrow{EF'}\Vert=|\Vert\overrightarrow{PF'}\Vert-\Vert\overrightarrow{PE}\Vert|=|\Vert\overrightarrow{PF'}\Vert-\Vert\overrightarrow{PF}\Vert|=2a$
+\end_inset
+
+.
+ Sea
+\begin_inset Formula $P\neq P'\in\ell$
+\end_inset
+
+, entonces
+\begin_inset Formula $\Vert\overrightarrow{P'E}\Vert<\Vert\overrightarrow{P'F'}\Vert+\Vert\overrightarrow{EF'}\Vert<\Vert\overrightarrow{P'E}\Vert+2\Vert\overrightarrow{EF'}\Vert$
+\end_inset
+
+, por lo que restando
+\begin_inset Formula $\Vert\overrightarrow{P'E}\Vert+\Vert\overrightarrow{EF'}\Vert$
+\end_inset
+
+, nos queda
+\begin_inset Formula $-\Vert\overrightarrow{EF'}\Vert<\Vert\overrightarrow{P'F'}\Vert-\Vert\overrightarrow{P'E}\Vert<\Vert\overrightarrow{EF'}\Vert$
+\end_inset
+
+ y por tanto
+\begin_inset Formula $|\Vert\overrightarrow{P'F'}\Vert-\Vert\overrightarrow{P'E}\Vert|<\Vert\overrightarrow{EF'}\Vert=2a$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $P'$
+\end_inset
+
+ no está en la hipérbola.
+ Queda ver que
+\begin_inset Formula $\ell$
+\end_inset
+
+ no es asintótica.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+\begin_inset Note Comment
+status open
+
+\begin_layout Plain Layout
+ Para ello vemos que la hipérbola divide al plano en 3 regiones abiertas
+ conexas y definimos
+\begin_inset Formula $f(Q):=\Vert\overrightarrow{QF}\Vert-\Vert\overrightarrow{QF'}\Vert$
+\end_inset
+
+.
+ Se tiene que
+\begin_inset Formula $f(Q)=\pm2a$
+\end_inset
+
+ en los puntos de la hipérbola,
+\begin_inset Formula $f(Q)<-2a$
+\end_inset
+
+ en la región que contiene un foco,
+\begin_inset Formula $f(Q)>2a$
+\end_inset
+
+ en la región del otro y
+\begin_inset Formula $|f(Q)|<2a$
+\end_inset
+
+ en el medio.
+ Hemos visto que en
+\begin_inset Formula $\ell$
+\end_inset
+
+ se tiene
+\begin_inset Formula $-2a\leq f\leq2a$
+\end_inset
+
+, luego
+\begin_inset Formula $\ell$
+\end_inset
+
+ nunca cruza a ninguna de las regiones que contiene un foco y por tanto
+ no puede ser una recta asintótica
+\begin_inset Foot
+status open
+
+\begin_layout Plain Layout
+Habría que demostrar esto último.
+\end_layout
+
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+La recta tangente a la hipérbola
+\begin_inset Formula ${\cal H}\equiv\frac{x^{2}}{a^{2}}-\frac{y^{2}}{b^{2}}=1$
+\end_inset
+
+ en el punto
+\begin_inset Formula $P(x_{0},y_{0})$
+\end_inset
+
+ es
+\begin_inset Formula $\ell\equiv\frac{x_{0}x}{a^{2}}-\frac{y_{0}y}{b^{2}}=1$
+\end_inset
+
+.
+
+\series bold
+Demostración
+\series default
+: Sea
+\begin_inset Formula
+\[
+\ell\equiv\left\{ \begin{array}{rcl}
+x & = & x_{0}+ut\\
+y & = & y_{0}+vt
+\end{array}\right.
+\]
+
+\end_inset
+
+Los puntos de
+\begin_inset Formula $\ell$
+\end_inset
+
+ en la hipérbola satisfacen
+\begin_inset Formula $\frac{(x_{0}+ut)^{2}}{a^{2}}-\frac{(y_{0}+vt)^{2}}{b^{2}}=1$
+\end_inset
+
+, y operando,
+\begin_inset Formula $\left(\frac{2ux_{0}}{a^{2}}-\frac{2vy_{0}}{b^{2}}\right)t+\left(\frac{u^{2}}{a^{2}}-\frac{v^{2}}{b^{2}}\right)t^{2}=1-\frac{x_{0}^{2}}{a^{2}}+\frac{y_{0}^{2}}{b^{2}}=0$
+\end_inset
+
+, lo que se cumple para
+\begin_inset Formula $t\in\left\{ 0,-\frac{2\left(\frac{ux_{0}}{a^{2}}-\frac{vy_{0}}{b^{2}}\right)}{\frac{u^{2}}{a^{2}}-\frac{v^{2}}{b^{2}}}\right\} $
+\end_inset
+
+.
+ Estos dos valores son iguales si y sólo si
+\begin_inset Formula $\frac{ux_{0}}{a^{2}}=\frac{vy_{0}}{b^{2}}$
+\end_inset
+
+, con lo que
+\begin_inset Formula $\frac{x_{0}}{a^{2}}(x-x_{0})=\frac{y_{0}}{b^{2}}(y-y_{0})$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $\frac{x_{0}x}{a^{2}}-\frac{y_{0}y}{b^{2}}=\frac{x_{0}^{2}}{a^{2}}-\frac{y_{0}^{2}}{b^{2}}=1$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Section
+La parábola
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Una parábola es el lugar de los puntos del plano que equidistan de un punto
+ llamado
+\series bold
+foco
+\series default
+ (
+\begin_inset Formula $F$
+\end_inset
+
+), y una recta llamada
+\series bold
+directriz
+\series default
+ (
+\begin_inset Formula $l$
+\end_inset
+
+).
+ La perpendicular a
+\begin_inset Formula $l$
+\end_inset
+
+ por
+\begin_inset Formula $F$
+\end_inset
+
+ es el
+\series bold
+eje
+\series default
+ (
+\series bold
+principal
+\series default
+) de la parábola y el punto en que la parábola interseca con el eje es el
+
+\series bold
+vértice
+\series default
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Una ecuación reducida de la parábola con
+\begin_inset Formula $d(F,l)=:p$
+\end_inset
+
+ es
+\begin_inset Formula
+\[
+y^{2}=2px
+\]
+
+\end_inset
+
+En efecto, si tomamos un referencial ortonormal en el que
+\begin_inset Formula $x=0$
+\end_inset
+
+ sea el eje de la parábola, el origen sea el vértice,
+\begin_inset Formula $F=(\frac{p}{2},0)$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $l\equiv x=-\frac{p}{2}$
+\end_inset
+
+, sea
+\begin_inset Formula $P(x,y)$
+\end_inset
+
+ un punto
+\begin_inset Quotes fld
+\end_inset
+
+genérico
+\begin_inset Quotes frd
+\end_inset
+
+ de la parábola, entonces
+\begin_inset Formula $\sqrt{(x-\frac{p}{2})^{2}+y^{2}}=\Vert\overrightarrow{PF}\Vert=d(P,l)=x+\frac{p}{2}$
+\end_inset
+
+, luego
+\begin_inset Formula $x^{2}-px+\frac{p^{2}}{4}+y^{2}=x^{2}+px+\frac{p^{2}}{4}$
+\end_inset
+
+ e
+\begin_inset Formula $y^{2}=2px$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Unas ecuaciones paramétricas son
+\begin_inset Formula
+\begin{eqnarray*}
+\left\{ \begin{array}{rcl}
+x & = & \frac{t^{2}}{2p}\\
+y & = & t
+\end{array}\right. & \text{ con } & t\in\mathbb{R}
+\end{eqnarray*}
+
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Una recta es
+\series bold
+tangente
+\series default
+ a una parábola si la corta en un solo punto sin ser paralela al eje.
+ La
+\series bold
+propiedad focal de la parábola
+\series default
+ afirma que si
+\begin_inset Formula $P$
+\end_inset
+
+ es un punto de la parábola de directriz
+\begin_inset Formula $l$
+\end_inset
+
+ y foco
+\begin_inset Formula $F$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $A$
+\end_inset
+
+ es la intersección de
+\begin_inset Formula $l$
+\end_inset
+
+ con su perpendicular por
+\begin_inset Formula $P$
+\end_inset
+
+ entonces la recta bisectriz del ángulo entre
+\begin_inset Formula $\overrightarrow{PF}$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $\overrightarrow{PA}$
+\end_inset
+
+ es tangente a la parábola en
+\begin_inset Formula $P$
+\end_inset
+
+.
+
+\series bold
+Demostración
+\series default
+: Sea
+\begin_inset Formula $r$
+\end_inset
+
+ la bisectriz y
+\begin_inset Formula $P\neq P'\in r$
+\end_inset
+
+, entonces
+\begin_inset Formula $\Vert\overrightarrow{P'F}\Vert=\Vert\overrightarrow{P'A}\Vert>d(P',l)$
+\end_inset
+
+, luego
+\begin_inset Formula $P'$
+\end_inset
+
+ no está en la parábola.
+ Queda ver que
+\begin_inset Formula $r$
+\end_inset
+
+ no es paralela al eje.
+ Si lo fuese, el ángulo entre
+\begin_inset Formula $\overrightarrow{PA}$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $r$
+\end_inset
+
+ sería 0 y por tanto también lo sería aquel entre
+\begin_inset Formula $\overrightarrow{PA}$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $\overrightarrow{PF}$
+\end_inset
+
+ con lo que
+\begin_inset Formula $\overrightarrow{PA}=\lambda\overrightarrow{PF}$
+\end_inset
+
+ para cierto
+\begin_inset Formula $\lambda>0$
+\end_inset
+
+, que debe ser 1 porque
+\begin_inset Formula $\Vert\overrightarrow{PF}\Vert=\Vert\overrightarrow{PA}\Vert=|\lambda|\Vert\overrightarrow{PF}\Vert$
+\end_inset
+
+, pero entonces
+\begin_inset Formula $F=A\in l\#$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+La recta tangente a la parábola
+\begin_inset Formula $y^{2}=2px$
+\end_inset
+
+ en
+\begin_inset Formula $P(x_{0},y_{0})$
+\end_inset
+
+ es
+\begin_inset Formula $\ell\equiv y_{0}y-px=px_{0}$
+\end_inset
+
+.
+
+\series bold
+Demostración
+\series default
+: Sea
+\begin_inset Formula
+\[
+\ell\equiv\left\{ \begin{array}{rcl}
+x & = & x_{0}+ut\\
+y & = & y_{0}+vt
+\end{array}\right.
+\]
+
+\end_inset
+
+Los puntos de
+\begin_inset Formula $\ell$
+\end_inset
+
+ en la parábola satisfacen
+\begin_inset Formula $(y_{0}+vt)^{2}=2p(x_{0}+ut)$
+\end_inset
+
+, y operando,
+\begin_inset Formula $(2y_{0}v-2pu)t+v^{2}t^{2}=2px_{0}-y_{0}^{2}=0$
+\end_inset
+
+, lo que se cumple para
+\begin_inset Formula $t\in\left\{ 0,\frac{2(pu-y_{0}v)}{v^{2}}\right\} $
+\end_inset
+
+.
+ Si
+\begin_inset Formula $v=0$
+\end_inset
+
+, la recta es paralela al eje y no tangente; de lo contrario los dos valores
+ son iguales si y sólo si
+\begin_inset Formula $pu=y_{0}v$
+\end_inset
+
+, con lo que
+\begin_inset Formula $p(x-x_{0})=y_{0}(y-y_{0})$
+\end_inset
+
+ e
+\begin_inset Formula $y_{0}y-px=y_{0}^{2}-px_{0}=0$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Section
+Definición alternativa de las cónicas
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+\begin_inset Formula ${\cal C}$
+\end_inset
+
+ es una cónica no degenerada distinta de una circunferencia si y sólo si
+ existen
+\begin_inset Formula $\epsilon>0$
+\end_inset
+
+, una recta
+\begin_inset Formula $\ell$
+\end_inset
+
+ y un punto
+\begin_inset Formula $F\notin\ell$
+\end_inset
+
+ tales que
+\begin_inset Formula $\frac{d(P,F)}{d(P,\ell)}=\epsilon$
+\end_inset
+
+, en cuyo caso
+\begin_inset Formula $\epsilon<1$
+\end_inset
+
+ para una elipse,
+\begin_inset Formula $\epsilon=1$
+\end_inset
+
+ para una parábola y
+\begin_inset Formula $\epsilon>1$
+\end_inset
+
+ para una hipérbola.
+ Llamamos a
+\begin_inset Formula $\ell$
+\end_inset
+
+ la
+\series bold
+directriz del foco
+\series default
+
+\begin_inset Formula $F$
+\end_inset
+
+ y a
+\begin_inset Formula $p:=d(F,\ell)$
+\end_inset
+
+ el
+\series bold
+parámetro focal
+\series default
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Itemize
+\begin_inset Argument item:1
+status open
+
+\begin_layout Plain Layout
+\begin_inset Formula $\impliedby]$
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\end_inset
+
+Sea
+\begin_inset Formula $O$
+\end_inset
+
+ el punto de intersección entre
+\begin_inset Formula $\ell$
+\end_inset
+
+ y su perpendicular por
+\begin_inset Formula $F$
+\end_inset
+
+, y tomamos un referencial ortonormal con origen
+\begin_inset Formula $O$
+\end_inset
+
+,
+\begin_inset Formula $\ell\equiv x=0$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $F=(p,0)$
+\end_inset
+
+ siendo
+\begin_inset Formula $p>0$
+\end_inset
+
+ la distancia focal.
+ Vemos que
+\begin_inset Formula $\frac{d(P,F)}{d(P,\ell)}=\epsilon\iff(x-p)^{2}+y^{2}=\epsilon^{2}x^{2}\iff(1-\epsilon^{2})x^{2}+y^{2}-2px+p^{2}=0$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_deeper
+\begin_layout Itemize
+Si
+\begin_inset Formula $\epsilon<1$
+\end_inset
+
+, entonces
+\begin_inset Formula $1-\epsilon^{2}>0$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula
+\begin{multline*}
+0=(1-\epsilon)^{2}\left(x^{2}-\frac{2p}{1-\epsilon^{2}}x\right)+y^{2}+p^{2}=\\
+=(1-\epsilon)^{2}\left(\left(x-\frac{p}{1-\epsilon^{2}}\right)^{2}-\frac{p^{2}}{(1-\epsilon^{2})^{2}}\right)+y^{2}+p^{2}\implies\\
+\implies(1-\epsilon^{2})\left(x-\frac{p}{1-\epsilon^{2}}\right)^{2}+y^{2}=\frac{p^{2}}{1-\epsilon^{2}}-p^{2}=\frac{p^{2}\epsilon^{2}}{1-\epsilon^{2}}\implies\\
+\left.\stackrel[y':=y]{x':=x-\frac{p}{1-\epsilon^{2}}}{}\right\} \implies(1-\epsilon^{2})x'^{2}+y'^{2}=\frac{p^{2}\epsilon^{2}}{1-\epsilon^{2}}\implies\frac{(1-\epsilon^{2})^{2}}{\epsilon^{2}p^{2}}x'^{2}+\frac{1-\epsilon^{2}}{\epsilon^{2}p^{2}}y'^{2}=1\implies\\
+\left.\stackrel[b:=\frac{\epsilon p}{\sqrt{1-\epsilon^{2}}}]{a:=\frac{\epsilon p}{1-\epsilon^{2}}}{}\right\} \implies\frac{x'^{2}}{a^{2}}+\frac{y'^{2}}{b^{2}}=1
+\end{multline*}
+
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Itemize
+Si
+\begin_inset Formula $\epsilon=1$
+\end_inset
+
+, nos queda
+\begin_inset Formula $y^{2}-2px+p^{2}=0\iff y^{2}=2p(x-\frac{p}{2})\stackrel[y':=y]{x':=x-\frac{p}{2}}{\implies}y'^{2}=2px'$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Itemize
+Si
+\begin_inset Formula $\epsilon>1$
+\end_inset
+
+, cambiando el signo a la ecuación de arriba nos queda
+\begin_inset Formula $(\epsilon^{2}-1)x^{2}-y^{2}+2px-p^{2}=0$
+\end_inset
+
+ con
+\begin_inset Formula $\epsilon^{2}-1>0$
+\end_inset
+
+, luego
+\begin_inset Formula
+\begin{multline*}
+(\epsilon^{2}-1)\left(x+\frac{p}{\epsilon^{2}-1}\right)^{2}-y^{2}=p^{2}-\frac{p^{2}}{\epsilon^{2}-1}=\frac{p^{2}\epsilon^{2}}{\epsilon^{2}-1}\implies\\
+\left.\stackrel[y':=y]{x':=x+\frac{p}{\epsilon^{2}-1}}{}\right\} \implies(\epsilon^{2}-1)x'^{2}-y'^{2}=\frac{p^{2}\epsilon^{2}}{\epsilon^{2}-1}\implies\frac{(\epsilon^{2}-1)^{2}}{p^{2}\epsilon^{2}}x'^{2}-\frac{\epsilon^{2}-1}{p^{2}\epsilon^{2}}y'^{2}=1\implies\\
+\left.\stackrel[b:=\frac{\epsilon p}{\sqrt{\epsilon^{2}-1}}]{a:=\frac{\epsilon p}{\epsilon^{2}-1}}{}\right\} \implies\frac{x^{2}}{a^{2}}-\frac{y^{2}}{b^{2}}=1
+\end{multline*}
+
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\end_deeper
+\begin_layout Itemize
+\begin_inset Argument item:1
+status open
+
+\begin_layout Plain Layout
+\begin_inset Formula $\implies]$
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\end_inset
+
+Las cuentas son aproximadamente las de la otra implicación pero al revés.
+ Así, para una elipse
+\begin_inset Formula $\frac{x^{2}}{a^{2}}+\frac{y^{2}}{b^{2}}=1$
+\end_inset
+
+ o una hipérbola
+\begin_inset Formula $\frac{x^{2}}{a^{2}}-\frac{y^{2}}{b^{2}}=1$
+\end_inset
+
+, tomamos
+\begin_inset Formula $\epsilon=\frac{c}{a}$
+\end_inset
+
+,
+\begin_inset Formula $F=(c,0)$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $\ell\equiv x=\frac{a^{2}}{c}$
+\end_inset
+
+, mientras que para una parábola
+\begin_inset Formula $y^{2}=2px$
+\end_inset
+
+, tomamos
+\begin_inset Formula $\epsilon=1$
+\end_inset
+
+,
+\begin_inset Formula $F=(\frac{p}{2},0)$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $\ell\equiv x=-\frac{p}{2}$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Si
+\begin_inset Formula $F=(p,0)$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $\ell\equiv x=0$
+\end_inset
+
+, la distancia entre
+\begin_inset Formula $F$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $Q:=(p,p\epsilon)$
+\end_inset
+
+,
+\begin_inset Formula $\lambda:=d(F,Q)=p\epsilon$
+\end_inset
+
+, se llama
+\series bold
+semilado recto
+\series default
+ de la cónica.
+ La ecuación de una cónica de excentricidad
+\begin_inset Formula $\epsilon$
+\end_inset
+
+, foco
+\begin_inset Formula $F=(s,t)$
+\end_inset
+
+ y directriz
+\begin_inset Formula $\ell\equiv ux+vy+w=0$
+\end_inset
+
+ se puede escribir como
+\begin_inset Formula
+\[
+(x-s)^{2}+(y-t)^{2}=(lx+my+n)^{2}
+\]
+
+\end_inset
+
+ con
+\begin_inset Formula $k:=\frac{\epsilon}{\sqrt{u^{2}+v^{2}}}$
+\end_inset
+
+,
+\begin_inset Formula $l:=ku$
+\end_inset
+
+,
+\begin_inset Formula $m:=kv$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $n:=kw$
+\end_inset
+
+, la
+\series bold
+ecuación focal de la cónica
+\series default
+, pues
+\begin_inset Formula
+\begin{multline*}
+\frac{d(P,F)}{d(P,\ell)}=\epsilon\iff d(P,F)^{2}=\epsilon^{2}d(P,\ell)^{2}\iff\\
+\iff(x-s)^{2}+(y-t)^{2}=\epsilon^{2}\frac{(ux+vy+w)^{2}}{u^{2}+v^{2}}=(lx+my+n)^{2}
+\end{multline*}
+
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+\begin_inset ERT
+status open
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+
+\backslash
+sremember{GAE}
+\end_layout
+
+\end_inset
+
+La distancia de un punto
+\begin_inset Formula $Q=(q_{1},\dots,q_{n})$
+\end_inset
+
+ a un hiperplano
+\begin_inset Formula ${\cal H}$
+\end_inset
+
+ de ecuación
+\begin_inset Formula $a_{1}x_{1}+\dots+a_{n}x_{n}+b=0$
+\end_inset
+
+ es
+\begin_inset Formula $d(Q,{\cal H})=\frac{|a_{1}q_{1}+\dots+a_{n}q_{n}+b|}{\Vert(a_{1},\dots,a_{n})\Vert}$
+\end_inset
+
+.
+\begin_inset ERT
+status open
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+
+\backslash
+eremember
+\end_layout
+
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\end_body
+\end_document
diff --git a/aalg/n2.lyx b/aalg/n2.lyx
new file mode 100644
index 0000000..51dd686
--- /dev/null
+++ b/aalg/n2.lyx
@@ -0,0 +1,1570 @@
+#LyX 2.3 created this file. For more info see http://www.lyx.org/
+\lyxformat 544
+\begin_document
+\begin_header
+\save_transient_properties true
+\origin unavailable
+\textclass book
+\begin_preamble
+\usepackage{tikz}
+\end_preamble
+\use_default_options true
+\maintain_unincluded_children false
+\language spanish
+\language_package default
+\inputencoding auto
+\fontencoding global
+\font_roman "default" "default"
+\font_sans "default" "default"
+\font_typewriter "default" "default"
+\font_math "auto" "auto"
+\font_default_family default
+\use_non_tex_fonts false
+\font_sc false
+\font_osf false
+\font_sf_scale 100 100
+\font_tt_scale 100 100
+\use_microtype false
+\use_dash_ligatures true
+\graphics default
+\default_output_format default
+\output_sync 0
+\bibtex_command default
+\index_command default
+\paperfontsize default
+\spacing single
+\use_hyperref false
+\papersize default
+\use_geometry false
+\use_package amsmath 1
+\use_package amssymb 1
+\use_package cancel 1
+\use_package esint 1
+\use_package mathdots 1
+\use_package mathtools 1
+\use_package mhchem 1
+\use_package stackrel 1
+\use_package stmaryrd 1
+\use_package undertilde 1
+\cite_engine basic
+\cite_engine_type default
+\biblio_style plain
+\use_bibtopic false
+\use_indices false
+\paperorientation portrait
+\suppress_date false
+\justification true
+\use_refstyle 1
+\use_minted 0
+\index Index
+\shortcut idx
+\color #008000
+\end_index
+\secnumdepth 3
+\tocdepth 3
+\paragraph_separation indent
+\paragraph_indentation default
+\is_math_indent 0
+\math_numbering_side default
+\quotes_style french
+\dynamic_quotes 0
+\papercolumns 1
+\papersides 1
+\paperpagestyle default
+\tracking_changes false
+\output_changes false
+\html_math_output 0
+\html_css_as_file 0
+\html_be_strict false
+\end_header
+
+\begin_body
+
+\begin_layout Standard
+Fijado un referencial ortonormal en un plano afín euclídeo, llamamos
+\series bold
+cónica
+\series default
+ al conjunto de puntos
+\begin_inset Formula $(x,y)$
+\end_inset
+
+ con ecuación
+\begin_inset Formula
+\[
+ax^{2}+2bxy+cy^{2}+2ex+2fy+d=0
+\]
+
+\end_inset
+
+ donde al menos uno de los valores
+\begin_inset Formula $a$
+\end_inset
+
+,
+\begin_inset Formula $b$
+\end_inset
+
+ o
+\begin_inset Formula $c$
+\end_inset
+
+ no es nulo.
+ Distintas ecuaciones de este tipo pueden definir la misma cónica, como
+ múltiplos de esta por
+\begin_inset Formula $\lambda\neq0$
+\end_inset
+
+, o las que dan lugar a la cónica vacía.
+ Esta ecuación se puede expresar como
+\begin_inset Formula
+\[
+\left(\begin{array}{ccc}
+x & y & 1\end{array}\right)\left(\begin{array}{cc|c}
+a & b & e\\
+b & c & f\\
+\hline e & f & d
+\end{array}\right)\left(\begin{array}{c}
+x\\
+y\\
+1
+\end{array}\right)=0
+\]
+
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Llamamos
+\series bold
+matriz
+\series default
+(
+\series bold
+proyectiva
+\series default
+)
+\series bold
+ de la cónica
+\series default
+ a
+\begin_inset Formula
+\[
+\overline{A}=\left(\begin{array}{ccc}
+a & b & e\\
+b & c & f\\
+e & f & d
+\end{array}\right)
+\]
+
+\end_inset
+
+y
+\series bold
+matriz principal de la cónica
+\series default
+ a
+\begin_inset Formula
+\[
+A=\left(\begin{array}{cc}
+a & b\\
+b & c
+\end{array}\right)
+\]
+
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Sean
+\begin_inset Formula
+\begin{align*}
+\overline{A} & =\left(\begin{array}{c|c}
+A & B\\
+\hline B^{t} & d
+\end{array}\right) & B & =\left(\begin{array}{c}
+e\\
+f
+\end{array}\right) & X & =\left(\begin{array}{c}
+x\\
+y
+\end{array}\right) & \overline{X} & =\left(\begin{array}{c}
+X\\
+\hline 1
+\end{array}\right)
+\end{align*}
+
+\end_inset
+
+podemos expresar la ecuación como
+\begin_inset Formula $\overline{X}^{t}\overline{A}\overline{X}=0$
+\end_inset
+
+ o como
+\begin_inset Formula $X^{t}AX+2B^{t}X+d=0$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Section
+Forma reducida
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+\begin_inset ERT
+status open
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+
+\backslash
+sremember{GAE}
+\end_layout
+
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Para cambiar coordenadas entre dos referenciales
+\begin_inset Formula $\Re=(O,{\cal B})$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $\Re'=(O',{\cal B}')$
+\end_inset
+
+ de
+\begin_inset Formula ${\cal E}$
+\end_inset
+
+, si llamamos
+\begin_inset Formula $X_{0}:=[O]_{\Re'}=[\overrightarrow{O'O}]_{{\cal B}'}$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $M:=M_{{\cal B}'{\cal B}}$
+\end_inset
+
+, se tiene que:
+\begin_inset Formula
+\[
+\text{[...]}X'=\text{[...]}=X_{0}+MX
+\]
+
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+\begin_inset ERT
+status open
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+
+\backslash
+eremember
+\end_layout
+
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Podemos emplear la expresión matricial equivalente:
+\begin_inset Formula
+\[
+\left(\begin{array}{c}
+X'\\
+\hline 1
+\end{array}\right)=\left(\begin{array}{c|c}
+M & X_{0}\\
+\hline 0 & 1
+\end{array}\right)\left(\begin{array}{c}
+X\\
+\hline 1
+\end{array}\right)
+\]
+
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+\begin_inset ERT
+status open
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+
+\backslash
+sremember{AlgL}
+\end_layout
+
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Los vectores propios de
+\begin_inset Formula $f$
+\end_inset
+
+ asociados a
+\begin_inset Formula $\lambda$
+\end_inset
+
+ son todos los vectores no nulos de
+\begin_inset Formula $\text{Nuc}(f-\lambda Id)$
+\end_inset
+
+.
+ Así,
+\begin_inset Formula $V_{\lambda}=\text{Nuc}(f-\lambda Id)=\{v\in V:(f-\lambda Id)(v)=0\}=\{v\in V:f(v)=\lambda v\}$
+\end_inset
+
+ es el
+\series bold
+subespacio propio
+\series default
+ o
+\series bold
+característico
+\series default
+ correspondiente al valor propio
+\begin_inset Formula $\lambda$
+\end_inset
+
+.
+ Así,
+\begin_inset Formula $\lambda\in K$
+\end_inset
+
+ es un valor propio de
+\begin_inset Formula $f$
+\end_inset
+
+ si y sólo si
+\begin_inset Formula $\det(f-\lambda Id)=0$
+\end_inset
+
+.
+ [...]
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+\begin_inset Formula $P_{f}(x):=\det(xId-f)$
+\end_inset
+
+ es el
+\series bold
+polinomio característico
+\series default
+ de
+\series bold
+
+\begin_inset Formula $f$
+\end_inset
+
+
+\series default
+, y
+\begin_inset Formula $P_{A}(x):=\det(xI_{n}-A)$
+\end_inset
+
+ es el polinomio característico de
+\begin_inset Formula $A$
+\end_inset
+
+.
+ Podemos comprobar que
+\begin_inset Formula
+\[
+P_{A}(x)=x^{n}-\text{tr}(A)x^{n-1}+\dots+(-1)^{n}\det(A)
+\]
+
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+
+\series bold
+Teorema de diagonalización:
+\series default
+
+\begin_inset Formula $f$
+\end_inset
+
+ es diagonalizable si y sólo si
+\begin_inset Formula
+\[
+P_{f}(x)=(x-\lambda_{1})^{d_{1}}\cdots(x-\lambda_{r})^{d_{r}}
+\]
+
+\end_inset
+
+con
+\begin_inset Formula $\lambda_{1},\dots,\lambda_{r}\in K$
+\end_inset
+
+ distintos dos a dos, y
+\begin_inset Formula $d_{i}=\dim(\text{Nuc}(\lambda_{i}Id-f))$
+\end_inset
+
+.
+ [...]
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Así, para diagonalizar una matriz
+\begin_inset Formula $A\in M_{n}(K)$
+\end_inset
+
+ en matrices
+\begin_inset Formula $A=M_{{\cal CB}}DM_{{\cal BC}}$
+\end_inset
+
+, con
+\begin_inset Formula $D$
+\end_inset
+
+ diagonal, obtenemos su polinomio característico, hallamos sus raíces, que
+ serán los autovalores de
+\begin_inset Formula $A$
+\end_inset
+
+.
+ Si la suma de sus multiplicidades da
+\begin_inset Formula $n$
+\end_inset
+
+, resolvemos cada ecuación
+\begin_inset Formula $(\lambda Id-f)X=0$
+\end_inset
+
+ para obtener las bases de los subespacios propios, cuya dimensión debería
+ coincidir con la multiplicidad del autovalor si
+\begin_inset Formula $A$
+\end_inset
+
+ es diagonalizable.
+ Entonces añadimos cada raíz en
+\begin_inset Formula $D$
+\end_inset
+
+ tantas veces como sea su multiplicidad y razonamos que los vectores correspondi
+entes de la base
+\begin_inset Formula ${\cal B}$
+\end_inset
+
+, y por tanto las correspondientes columnas de
+\begin_inset Formula $M_{{\cal CB}}$
+\end_inset
+
+, son los de la base de dicho subespacio propio.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+\begin_inset ERT
+status open
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+
+\backslash
+eremember
+\end_layout
+
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Sea
+\begin_inset Formula $A\in M_{2}(\mathbb{R})$
+\end_inset
+
+ simétrica, existe una matriz ortogonal
+\begin_inset Formula $Q$
+\end_inset
+
+ de determinante 1 tal que
+\begin_inset Formula $Q^{t}AQ$
+\end_inset
+
+ es diagonal.
+
+\series bold
+Demostración:
+\series default
+
+\begin_inset Formula
+\[
+A=\left(\begin{array}{cc}
+a & b\\
+b & c
+\end{array}\right)\implies P_{A}(x)=\left|\begin{array}{cc}
+a-x & b\\
+b & c-x
+\end{array}\right|=x^{2}-(a+c)x+(ac-b^{2})
+\]
+
+\end_inset
+
+y el discriminante de
+\begin_inset Formula $P_{A}(x)=0$
+\end_inset
+
+,
+\begin_inset Formula $(a-c)^{2}+4b^{2}$
+\end_inset
+
+, es siempre mayor que 0 salvo que
+\begin_inset Formula $A$
+\end_inset
+
+ ya sea diagonal con
+\begin_inset Formula $a=c$
+\end_inset
+
+, pero entonces
+\begin_inset Formula $A$
+\end_inset
+
+ tiene dos valores propios distintos y por tanto diagonaliza.
+ Si
+\begin_inset Formula $u$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $v$
+\end_inset
+
+ son vectores propios de valores propios respectivos
+\begin_inset Formula $\alpha\neq\beta$
+\end_inset
+
+, entonces
+\begin_inset Formula $\alpha(u\cdot v)=(\alpha u)\cdot v=f_{A}(u)\cdot v=(Au)^{t}v=u^{t}A^{t}v=u^{t}Av=u\cdot f_{A}(v)=u\cdot\beta v=\beta(u\cdot v)$
+\end_inset
+
+, luego
+\begin_inset Formula $(\alpha-\beta)(u\cdot v)=0$
+\end_inset
+
+ y como
+\begin_inset Formula $\alpha\neq\beta$
+\end_inset
+
+ se tiene
+\begin_inset Formula $u\bot v$
+\end_inset
+
+, luego la base en que diagonaliza
+\begin_inset Formula $A$
+\end_inset
+
+ se puede escoger ortonormal.
+ Finalmente, si
+\begin_inset Formula $Q$
+\end_inset
+
+ es la matriz cuyas columnas son estos vectores propios y su determinante
+ es
+\begin_inset Formula $-1$
+\end_inset
+
+, podemos cambiar el signo de una de las columnas para que el determinante
+ sea 1.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Con esto podemos hacer dos reducciones a cualquier cónica
+\begin_inset Formula ${\cal G}$
+\end_inset
+
+ y encontrar un referencial ortonormal en que esta tenga ecuación reducida.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Para la primera reducción, sea
+\begin_inset Formula
+\[
+\overline{A}=\left(\begin{array}{c|c}
+A & B\\
+\hline B^{t} & d
+\end{array}\right)
+\]
+
+\end_inset
+
+ la matriz de
+\begin_inset Formula ${\cal G}$
+\end_inset
+
+ en un referencial ortonormal
+\begin_inset Formula $\Re$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $Q$
+\end_inset
+
+ una matriz ortogonal con
+\begin_inset Formula $|Q|=1$
+\end_inset
+
+ tal que
+\begin_inset Formula $Q^{t}AQ=Q^{-1}AQ$
+\end_inset
+
+ sea diagonal.
+ Entonces, si consideramos el referencial
+\begin_inset Formula $\Re'$
+\end_inset
+
+ tal que
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+\begin_inset Formula
+\begin{eqnarray*}
+\left(\begin{array}{c}
+X\\
+\hline 1
+\end{array}\right)=N\left(\begin{array}{c}
+X'\\
+\hline 1
+\end{array}\right) & \text{con} & N:=\left(\begin{array}{c|c}
+Q & 0\\
+\hline 0 & 1
+\end{array}\right)
+\end{eqnarray*}
+
+\end_inset
+
+la ecuación de
+\begin_inset Formula ${\cal G}$
+\end_inset
+
+ queda como
+\begin_inset Formula
+\[
+\left(N\left(\begin{array}{c}
+X'\\
+\hline 1
+\end{array}\right)\right)^{t}\overline{A}N\left(\begin{array}{c}
+X'\\
+\hline 1
+\end{array}\right)=\left(\begin{array}{c|c}
+X'^{t} & 1\end{array}\right)N^{t}\overline{A}N\left(\begin{array}{c}
+X'\\
+\hline 1
+\end{array}\right)=0
+\]
+
+\end_inset
+
+ y la matriz de
+\begin_inset Formula ${\cal G}$
+\end_inset
+
+ en
+\begin_inset Formula $\Re'$
+\end_inset
+
+ es
+\begin_inset Formula
+\[
+\left(\begin{array}{c|c}
+A' & B'\\
+\hline B'^{t} & d'
+\end{array}\right)=N^{t}\overline{A}N=\left(\begin{array}{c|c}
+Q^{t} & 0\\
+\hline 0 & 1
+\end{array}\right)\left(\begin{array}{c|c}
+A & B\\
+\hline B^{t} & d
+\end{array}\right)\left(\begin{array}{c|c}
+Q & 0\\
+\hline 0 & 1
+\end{array}\right)=\left(\begin{array}{c|c}
+Q^{t}AQ & Q^{t}B\\
+\hline B^{t}Q & d
+\end{array}\right)
+\]
+
+\end_inset
+
+luego
+\begin_inset Formula $A'=Q^{t}AQ$
+\end_inset
+
+,
+\begin_inset Formula $B'=Q^{t}B$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $d'=d$
+\end_inset
+
+ y el término
+\begin_inset Formula $xy$
+\end_inset
+
+ se anula en la ecuación de
+\begin_inset Formula ${\cal G}$
+\end_inset
+
+, lo que nos deja con
+\begin_inset Formula
+\[
+\lambda_{1}x'^{2}+\lambda_{2}y'^{2}+2mx'+2ny'+d=0
+\]
+
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Este cambio es solo vectorial, pues no modifica el origen de coordenadas,
+ y como
+\begin_inset Formula $|Q|=1$
+\end_inset
+
+, se trata de un giro.
+ Para la segunda reducción, sea
+\begin_inset Formula $\delta:=\lambda_{1}\lambda_{2}$
+\end_inset
+
+:
+\end_layout
+
+\begin_layout Itemize
+Si
+\begin_inset Formula $\delta>0$
+\end_inset
+
+, podemos suponer
+\begin_inset Formula $\lambda_{1},\lambda_{2}>0$
+\end_inset
+
+ (de lo contrario cambiamos de signo la ecuación), y completando cuadrados
+ tenemos que
+\begin_inset Formula $\lambda_{1}x'^{2}+2mx'=\lambda_{1}(x'+\frac{m}{\lambda_{1}})^{2}-\frac{m^{2}}{\lambda_{1}}$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $\lambda_{2}y'^{2}+2ny=\lambda_{2}(y+\frac{n}{\lambda_{2}})^{2}-\frac{n^{2}}{\lambda_{2}}$
+\end_inset
+
+.
+ Nos queda entonces
+\begin_inset Formula $\lambda_{1}(x'+\frac{m}{\lambda_{1}})^{2}+\lambda_{2}(y'+\frac{n}{\lambda_{2}})^{2}-\frac{m^{2}}{\lambda_{1}}-\frac{n^{2}}{\lambda_{2}}+d=0$
+\end_inset
+
+ y, haciendo la traslación de vector
+\begin_inset Formula $(\frac{m}{\lambda_{1}},\frac{n}{\lambda_{2}})$
+\end_inset
+
+, nos queda
+\begin_inset Formula $\lambda_{1}x''^{2}+\lambda_{2}y''^{2}=q$
+\end_inset
+
+, lo que nos deja con una cónica de
+\series bold
+tipo elíptico
+\series default
+.
+ Si
+\begin_inset Formula $q>0$
+\end_inset
+
+ es una
+\series bold
+elipse real
+\series default
+, si
+\begin_inset Formula $q=0$
+\end_inset
+
+ es un
+\series bold
+punto
+\series default
+ y si
+\begin_inset Formula $q<0$
+\end_inset
+
+ es una
+\series bold
+elipse imaginaria
+\series default
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Itemize
+Si
+\begin_inset Formula $\delta<0$
+\end_inset
+
+, por el mismo procedimiento llegamos a que
+\begin_inset Formula $\lambda_{1}x''^{2}+\lambda_{2}y''^{2}=:q$
+\end_inset
+
+ y, como
+\begin_inset Formula $\lambda_{1}$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $\lambda_{2}$
+\end_inset
+
+ tienen signos opuestos, la ecuación es de
+\series bold
+tipo hiperbólico
+\series default
+.
+ Si
+\begin_inset Formula $q=0$
+\end_inset
+
+ tenemos un
+\series bold
+par de rectas que se cortan
+\series default
+, dadas por
+\begin_inset Formula $y''=\pm\sqrt{-\frac{\lambda_{1}}{\lambda_{2}}}x''$
+\end_inset
+
+; de lo contrario es una
+\series bold
+hipérbola
+\series default
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Itemize
+Si
+\begin_inset Formula $\delta=0$
+\end_inset
+
+, podemos suponer
+\begin_inset Formula $\lambda_{1}=0$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $\lambda_{2}\neq0$
+\end_inset
+
+ (no pueden ser ambos 0 porque entonces sería
+\begin_inset Formula $A=0$
+\end_inset
+
+).
+ Nos queda entonces que
+\begin_inset Formula $\lambda_{2}y'^{2}+2mx'+2ny'+d=0$
+\end_inset
+
+ y, completando cuadrados, que
+\begin_inset Formula $\lambda_{2}(y'+\frac{n}{\lambda_{2}})^{2}-\frac{n^{2}}{\lambda_{2}}+2mx'+d=0$
+\end_inset
+
+, una ecuación de
+\series bold
+tipo parabólico
+\series default
+.
+ Si
+\begin_inset Formula $m\neq0$
+\end_inset
+
+ podemos escribir la ecuación como
+\begin_inset Formula $\lambda_{2}(y'+\frac{n}{\lambda_{2}})^{2}+2m(x'-\frac{n^{2}}{2m\lambda_{2}}+\frac{d}{2m})=0$
+\end_inset
+
+, y la traslación de vector
+\begin_inset Formula $(\frac{d}{2m}-\frac{n^{2}}{2m\lambda_{2}},\frac{n}{\lambda_{2}})$
+\end_inset
+
+ nos lleva la ecuación a
+\begin_inset Formula $\lambda_{2}y''^{2}+2mx''=0$
+\end_inset
+
+, y tenemos una parábola.
+ Si
+\begin_inset Formula $m=0$
+\end_inset
+
+, nos queda
+\begin_inset Formula $\lambda_{2}(y'+\frac{n}{\lambda_{2}})^{2}-\frac{n^{2}}{\lambda_{2}}+d=0$
+\end_inset
+
+ y la traslación de vector
+\begin_inset Formula $(0,\frac{n}{\lambda_{2}})$
+\end_inset
+
+ nos lleva la ecuación a
+\begin_inset Formula $\lambda_{2}y''^{2}=q$
+\end_inset
+
+, con lo que tenemos
+\series bold
+dos rectas paralelas
+\series default
+ si
+\begin_inset Formula $\frac{q}{\lambda_{2}}>0$
+\end_inset
+
+, una
+\series bold
+recta doble
+\series default
+ si
+\begin_inset Formula $q=0$
+\end_inset
+
+ o
+\series bold
+dos rectas paralelas imaginarias
+\series default
+ si
+\begin_inset Formula $\frac{q}{\lambda_{2}}<0$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Nótese que la ecuación reducida obtenida no es exactamente como las que
+ vimos en el tema anterior para las cónicas no degeneradas.
+ Para obtener estas dividiríamos entre
+\begin_inset Formula $q$
+\end_inset
+
+ para
+\begin_inset Formula $\delta\neq0$
+\end_inset
+
+ o entre
+\begin_inset Formula $\lambda_{2}$
+\end_inset
+
+ para
+\begin_inset Formula $\delta=0$
+\end_inset
+
+, intercambiaríamos coordenadas si fuera necesario (negando una de las dos
+ para que el cambio sea ortonormal) y, para el caso de la parábola, la giraríamo
+s
+\begin_inset Formula $\unit[180]{\mathring{}}$
+\end_inset
+
+ en su caso.
+\end_layout
+
+\begin_layout Section
+Invariantes métricos
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Dada una cónica con matriz proyectiva
+\begin_inset Formula $\overline{A}$
+\end_inset
+
+ y matriz principal
+\begin_inset Formula $A$
+\end_inset
+
+, las cantidades
+\begin_inset Formula $\Delta:=|\overline{A}|$
+\end_inset
+
+,
+\begin_inset Formula $\delta:=|A|$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $s:=\text{tr}(A)$
+\end_inset
+
+, llamadas
+\series bold
+invariantes métricos de la cónica
+\series default
+, se mantienen invariantes al cambiar a otro referencial ortonormal.
+
+\series bold
+Demostración:
+\series default
+ Consideremos el cambio de referencial dado por
+\begin_inset Formula
+\begin{eqnarray*}
+\left(\begin{array}{c}
+X\\
+\hline 1
+\end{array}\right)=N\left(\begin{array}{c}
+X'\\
+\hline 1
+\end{array}\right) & \text{con} & N:=\left(\begin{array}{c|c}
+Q & R\\
+\hline 0 & 1
+\end{array}\right)
+\end{eqnarray*}
+
+\end_inset
+
+con
+\begin_inset Formula $Q$
+\end_inset
+
+ ortogonal.
+ Entonces la matriz de la cónica en la nueva referencia es
+\begin_inset Formula $N^{t}\overline{A}N$
+\end_inset
+
+ y la matriz principal es
+\begin_inset Formula $Q^{t}AQ$
+\end_inset
+
+, y como
+\begin_inset Formula $|N|=|Q|$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $Q^{t}=Q^{-1}$
+\end_inset
+
+, se tiene
+\begin_inset Formula $|N^{t}\overline{A}N|=|Q^{t}\overline{A}Q|=|\overline{A}|$
+\end_inset
+
+,
+\begin_inset Formula $|Q^{t}AQ|=|A|$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $\text{tr}(Q^{t}AQ)=\text{tr}(A)$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+\align center
+\begin_inset Tabular
+<lyxtabular version="3" rows="4" columns="3">
+<features tabularvalignment="middle">
+<column alignment="center" valignment="middle" width="24text%">
+<column alignment="center" valignment="middle" width="33text%">
+<column alignment="center" valignment="middle" width="33text%">
+<row>
+<cell alignment="center" valignment="top" bottomline="true" usebox="none">
+\begin_inset Text
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\end_layout
+
+\end_inset
+</cell>
+<cell alignment="center" valignment="top" topline="true" bottomline="true" leftline="true" usebox="none">
+\begin_inset Text
+
+\begin_layout Plain Layout
+\begin_inset Formula $\Delta\neq0$
+\end_inset
+
+: No degenerada
+\end_layout
+
+\end_inset
+</cell>
+<cell alignment="center" valignment="top" topline="true" bottomline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
+\begin_inset Text
+
+\begin_layout Plain Layout
+\begin_inset Formula $\Delta=0$
+\end_inset
+
+: Degenerada
+\end_layout
+
+\end_inset
+</cell>
+</row>
+<row>
+<cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
+\begin_inset Text
+
+\begin_layout Plain Layout
+\begin_inset Formula $\delta>0$
+\end_inset
+
+: Ecuación elíptica
+\end_layout
+
+\end_inset
+</cell>
+<cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
+\begin_inset Text
+
+\begin_layout Plain Layout
+Elipse, imaginaria si
+\begin_inset Formula $s\Delta>0$
+\end_inset
+
+ o real si
+\begin_inset Formula $s\Delta<0$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\end_inset
+</cell>
+<cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
+\begin_inset Text
+
+\begin_layout Plain Layout
+Punto
+\end_layout
+
+\end_inset
+</cell>
+</row>
+<row>
+<cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
+\begin_inset Text
+
+\begin_layout Plain Layout
+\begin_inset Formula $\delta<0$
+\end_inset
+
+: Ecuación hiperbólica
+\end_layout
+
+\end_inset
+</cell>
+<cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
+\begin_inset Text
+
+\begin_layout Plain Layout
+Hipérbola
+\end_layout
+
+\end_inset
+</cell>
+<cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
+\begin_inset Text
+
+\begin_layout Plain Layout
+Dos rectas secantes
+\end_layout
+
+\end_inset
+</cell>
+</row>
+<row>
+<cell alignment="center" valignment="top" topline="true" bottomline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
+\begin_inset Text
+
+\begin_layout Plain Layout
+\begin_inset Formula $\delta=0$
+\end_inset
+
+: Ecuación parabólica
+\end_layout
+
+\end_inset
+</cell>
+<cell alignment="center" valignment="top" topline="true" bottomline="true" leftline="true" usebox="none">
+\begin_inset Text
+
+\begin_layout Plain Layout
+Parábola
+\end_layout
+
+\end_inset
+</cell>
+<cell alignment="center" valignment="top" topline="true" bottomline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
+\begin_inset Text
+
+\begin_layout Plain Layout
+Recta doble, o dos rectas paralelas reales o imaginarias
+\end_layout
+
+\end_inset
+</cell>
+</row>
+</lyxtabular>
+
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Además, si
+\begin_inset Formula $\delta\neq0$
+\end_inset
+
+, la ecuación reducida es
+\begin_inset Formula $\lambda_{1}x^{2}+\lambda_{2}y^{2}=-\frac{\Delta}{\delta}$
+\end_inset
+
+, mientras que si
+\begin_inset Formula $\delta=0$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $\Delta\neq0$
+\end_inset
+
+ la ecuación reducida es
+\begin_inset Formula $y^{2}+2\sqrt{-\frac{\Delta}{s^{3}}}x=0$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+
+\series bold
+Demostración:
+\series default
+ Consideremos
+\begin_inset Formula $\delta\neq0$
+\end_inset
+
+.
+ Entonces tenemos una cónica de tipo elíptica o hiperbólica que tras la
+ doble reducción es
+\begin_inset Formula $\lambda_{1}x^{2}+\lambda_{2}y^{2}=q$
+\end_inset
+
+, con lo que
+\begin_inset Formula
+\[
+\Delta=\left|\begin{array}{ccc}
+\lambda_{1} & & 0\\
+ & \lambda_{2}\\
+0 & & -q
+\end{array}\right|=-\lambda_{1}\lambda_{2}q=-\delta q
+\]
+
+\end_inset
+
+y entonces
+\begin_inset Formula $q=-\frac{\Delta}{\delta}$
+\end_inset
+
+.
+ Así, si
+\begin_inset Formula $\Delta=0$
+\end_inset
+
+ entonces
+\begin_inset Formula $q=0$
+\end_inset
+
+ y estamos en un caso degenerado, mientras que si
+\begin_inset Formula $\Delta\neq0$
+\end_inset
+
+ estamos en el correspondiente caso no degenerado.
+ Si
+\begin_inset Formula $\delta=0$
+\end_inset
+
+, tras la primera reducción y suponiendo
+\begin_inset Formula $\lambda_{1}=0$
+\end_inset
+
+ tendríamos
+\begin_inset Formula
+\[
+\Delta=\left|\begin{array}{ccc}
+0 & 0 & m\\
+0 & \lambda_{2} & n\\
+m & n & d
+\end{array}\right|=-m^{2}\lambda_{2}
+\]
+
+\end_inset
+
+Así, si
+\begin_inset Formula $\Delta=0$
+\end_inset
+
+ tenemos
+\begin_inset Formula $m=0$
+\end_inset
+
+ y estamos en un caso degenerado, mientras que si
+\begin_inset Formula $\Delta\neq0$
+\end_inset
+
+ entonces
+\begin_inset Formula $m^{2}\neq0$
+\end_inset
+
+ y la ecuación se reduce a
+\begin_inset Formula $\lambda_{2}y^{2}+2mx=0$
+\end_inset
+
+, es decir,
+\begin_inset Formula $y^{2}+2\frac{m}{\lambda_{2}}x=0$
+\end_inset
+
+, y la ecuación se debe a que
+\begin_inset Formula $\frac{m}{\lambda_{2}}=\frac{1}{\lambda_{2}}\sqrt{-\frac{\Delta}{\lambda_{2}}}=\sqrt{-\frac{\Delta}{\lambda_{2}^{3}}}=\sqrt{-\frac{\Delta}{s^{3}}}$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Section
+Elementos geométricos
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Una cónica es
+\series bold
+centrada
+\series default
+ si
+\begin_inset Formula $\delta\neq0$
+\end_inset
+
+, y llamamos
+\series bold
+centro de simetría
+\series default
+ de una cónica a todo punto
+\begin_inset Formula $(x_{0},y_{0})$
+\end_inset
+
+ tal que la traslación dada por
+\begin_inset Formula $x'=x-x_{0}$
+\end_inset
+
+ e
+\begin_inset Formula $y'=y-y_{0}$
+\end_inset
+
+ elimina los términos en
+\begin_inset Formula $x$
+\end_inset
+
+ e
+\begin_inset Formula $y$
+\end_inset
+
+ de la ecuación.
+ Una cónica centrada tiene un único centro de simetría que es la solución
+ del sistema
+\begin_inset Formula
+\[
+AX=-B
+\]
+
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+
+\series bold
+Demostración:
+\series default
+ Si escribimos la traslación como
+\begin_inset Formula
+\begin{eqnarray*}
+\left(\begin{array}{c}
+X\\
+\hline 1
+\end{array}\right)=N\left(\begin{array}{c}
+X'\\
+\hline 1
+\end{array}\right) & N=\left(\begin{array}{c|c}
+I & X_{0}\\
+\hline 0 & 1
+\end{array}\right) & X_{0}=\left(\begin{array}{c}
+x_{0}\\
+y_{0}
+\end{array}\right)
+\end{eqnarray*}
+
+\end_inset
+
+la matriz de la cónica tras la traslación es
+\begin_inset Formula
+\[
+N^{t}\overline{A}N=\left(\begin{array}{c|c}
+* & AX_{0}+B\\
+\hline * & *
+\end{array}\right)
+\]
+
+\end_inset
+
+luego debe ser
+\begin_inset Formula $AX_{0}+B=0$
+\end_inset
+
+ y por tanto
+\begin_inset Formula $AX=-B$
+\end_inset
+
+, sistema que tiene solución única porque
+\begin_inset Formula $|A|\neq0$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Llamamos
+\series bold
+ejes
+\series default
+ de una cónica a los del referencial ortonormal en que la cónica tiene ecuación
+ reducida.
+ Las direcciones de los ejes son los subespacios propios de
+\begin_inset Formula $A$
+\end_inset
+
+.
+
+\series bold
+Demostración:
+\series default
+ Las direcciones de los ejes tras la doble reducción son
+\begin_inset Formula $<(1,0)>$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $<(0,1)>$
+\end_inset
+
+ y multiplicando por la matriz de cambio de base
+\begin_inset Formula $Q$
+\end_inset
+
+, cuyas columnas son los vectores propios de
+\begin_inset Formula $A$
+\end_inset
+
+, obtenemos los ejes en el referencial actual.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Dada una elipse real o hipérbola
+\begin_inset Formula ${\cal G}$
+\end_inset
+
+ de matriz
+\begin_inset Formula $\overline{A}$
+\end_inset
+
+, si
+\begin_inset Formula $\lambda_{1}$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $\lambda_{2}$
+\end_inset
+
+ son los valores propios de
+\begin_inset Formula $A$
+\end_inset
+
+, los semiejes principal y secundario de la cónica son
+\begin_inset Formula $\{a,b\}=\left\{ \sqrt{\left|\frac{\Delta}{\delta\lambda_{1}}\right|},\sqrt{\left|\frac{\Delta}{\delta\lambda_{1}}\right|}\right\} $
+\end_inset
+
+.
+
+\series bold
+Demostración:
+\series default
+ Llevamos
+\begin_inset Formula ${\cal G}$
+\end_inset
+
+ a un referencial ortonormal donde
+\begin_inset Formula ${\cal G}\equiv\lambda_{1}x^{2}+\lambda_{2}y^{2}=q$
+\end_inset
+
+ con
+\begin_inset Formula $q\neq0$
+\end_inset
+
+.
+ Entonces
+\begin_inset Formula $\frac{x^{2}}{\frac{q}{\lambda_{1}}}+\frac{y^{2}}{\frac{q}{\lambda_{2}}}=1$
+\end_inset
+
+, luego
+\begin_inset Formula $\{a,b\}=\left\{ \sqrt{\left|\frac{q}{\lambda_{1}}\right|},\sqrt{\left|\frac{q}{\lambda_{2}}\right|}\right\} $
+\end_inset
+
+, pero
+\begin_inset Formula $q=-\frac{\Delta}{\delta}$
+\end_inset
+
+, de donde se deduce la ecuación.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+El eje de una parábola tiene por dirección el subespacio de vectores propios
+ correspondiente al valor propio nulo.
+ Para hallar el vértice, si el eje tiene pendiente
+\begin_inset Formula $k$
+\end_inset
+
+, lo más fácil es derivar implícitamente
+\begin_inset Formula $y$
+\end_inset
+
+ en función de
+\begin_inset Formula $x$
+\end_inset
+
+ y buscar un punto de la parábola en el que esta valga
+\begin_inset Formula $-\frac{1}{k}$
+\end_inset
+
+.
+\begin_inset Foot
+status open
+
+\begin_layout Plain Layout
+La validez de este procedimiento se desprende del teorema de la función
+ implícita, estudiado en FVV3.
+\end_layout
+
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\end_body
+\end_document
diff --git a/aalg/n3.lyx b/aalg/n3.lyx
new file mode 100644
index 0000000..d0e0932
--- /dev/null
+++ b/aalg/n3.lyx
@@ -0,0 +1,1955 @@
+#LyX 2.3 created this file. For more info see http://www.lyx.org/
+\lyxformat 544
+\begin_document
+\begin_header
+\save_transient_properties true
+\origin unavailable
+\textclass book
+\begin_preamble
+\usepackage{tikz}
+\end_preamble
+\use_default_options true
+\maintain_unincluded_children false
+\language spanish
+\language_package default
+\inputencoding auto
+\fontencoding global
+\font_roman "default" "default"
+\font_sans "default" "default"
+\font_typewriter "default" "default"
+\font_math "auto" "auto"
+\font_default_family default
+\use_non_tex_fonts false
+\font_sc false
+\font_osf false
+\font_sf_scale 100 100
+\font_tt_scale 100 100
+\use_microtype false
+\use_dash_ligatures true
+\graphics default
+\default_output_format default
+\output_sync 0
+\bibtex_command default
+\index_command default
+\paperfontsize default
+\spacing single
+\use_hyperref false
+\papersize default
+\use_geometry false
+\use_package amsmath 1
+\use_package amssymb 1
+\use_package cancel 1
+\use_package esint 1
+\use_package mathdots 1
+\use_package mathtools 1
+\use_package mhchem 1
+\use_package stackrel 1
+\use_package stmaryrd 1
+\use_package undertilde 1
+\cite_engine basic
+\cite_engine_type default
+\biblio_style plain
+\use_bibtopic false
+\use_indices false
+\paperorientation portrait
+\suppress_date false
+\justification true
+\use_refstyle 1
+\use_minted 0
+\index Index
+\shortcut idx
+\color #008000
+\end_index
+\secnumdepth 3
+\tocdepth 3
+\paragraph_separation indent
+\paragraph_indentation default
+\is_math_indent 0
+\math_numbering_side default
+\quotes_style french
+\dynamic_quotes 0
+\papercolumns 1
+\papersides 1
+\paperpagestyle default
+\tracking_changes false
+\output_changes false
+\html_math_output 0
+\html_css_as_file 0
+\html_be_strict false
+\end_header
+
+\begin_body
+
+\begin_layout Standard
+Un
+\series bold
+plano afín
+\series default
+ es una terna
+\begin_inset Formula $\mathbb{A}=({\cal P},{\cal L},\epsilon)$
+\end_inset
+
+ formada por los conjuntos
+\begin_inset Formula ${\cal P},{\cal L}\neq\emptyset$
+\end_inset
+
+, cuyos elementos se llaman
+\series bold
+puntos
+\series default
+ y
+\series bold
+rectas
+\series default
+, respectivamente, y la
+\series bold
+relación de incidencia
+\series default
+
+\begin_inset Formula $\epsilon\subseteq{\cal P}\times{\cal L}$
+\end_inset
+
+, que satisface que
+\begin_inset Formula $\forall P,Q\in{\cal P},\ell\in{\cal L}$
+\end_inset
+
+:
+\end_layout
+
+\begin_layout Enumerate
+
+\family sans
+\begin_inset Formula $P\neq Q\implies\exists!\ell\in{\cal L}:P,Q\epsilon\ell$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Enumerate
+\begin_inset Formula $\exists P,Q,R\in{\cal P}:\nexists\ell\in{\cal L}:P,Q,R\epsilon\ell$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Enumerate
+\begin_inset Formula $P\not\epsilon\ell\implies\exists!m\in{\cal L}:(P\epsilon m\land\nexists Q\in{\cal P}:Q\epsilon\ell,m)$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+\begin_inset Formula $P\in{\cal P}$
+\end_inset
+
+ es
+\series bold
+incidente
+\series default
+ con
+\begin_inset Formula $\ell\in{\cal L}$
+\end_inset
+
+ si
+\begin_inset Formula $P\epsilon\ell$
+\end_inset
+
+, y
+\begin_inset Formula $\ell,m\in{\cal L}$
+\end_inset
+
+ son
+\series bold
+paralelas
+\series default
+ si
+\begin_inset Formula $\nexists P:P\epsilon\ell,m$
+\end_inset
+
+.
+ Si
+\begin_inset Formula $V$
+\end_inset
+
+ es un
+\begin_inset Formula $\mathbb{K}$
+\end_inset
+
+-espacio vectorial y
+\begin_inset Formula $\dim_{\mathbb{K}}V\geq2$
+\end_inset
+
+, definimos el plano afín
+\begin_inset Formula $\mathbb{A}(V):=({\cal P}(V),{\cal L}(V),\in)$
+\end_inset
+
+ con
+\begin_inset Formula ${\cal P}(V):=V$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula ${\cal L}(V)=\{\vec{v}+<\vec{w}>\}_{\vec{v},\vec{w}\in V,\vec{w}\neq0}$
+\end_inset
+
+, y escribimos
+\begin_inset Formula $\mathbb{A}^{n}(\mathbb{K}):=\mathbb{A}(\mathbb{K}^{n})$
+\end_inset
+
+.
+ Llamamos a
+\begin_inset Formula $\mathbb{A}^{2}(\mathbb{R})$
+\end_inset
+
+ el
+\series bold
+plano afín usual
+\series default
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Un
+\series bold
+plano proyectivo
+\series default
+ es una terna
+\begin_inset Formula $\mathbb{P}=({\cal P},{\cal L},\epsilon)$
+\end_inset
+
+ similar a un plano afín pero cambiando el último axioma por que
+\begin_inset Formula $\forall\ell,m\in{\cal L}$
+\end_inset
+
+:
+\end_layout
+
+\begin_layout Enumerate
+\begin_inset Argument item:1
+status open
+
+\begin_layout Plain Layout
+3.
+\end_layout
+
+\end_inset
+
+
+\family sans
+
+\begin_inset Formula $\exists P\in{\cal P}:P\epsilon\ell,m$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Enumerate
+\begin_inset Argument item:1
+status open
+
+\begin_layout Plain Layout
+4.
+\end_layout
+
+\end_inset
+
+
+\begin_inset Formula $\exists P,Q,R\in{\cal P}:(P\neq Q\neq R\neq P\land P,Q,R\in\ell)$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+El
+\series bold
+principio de dualidad para planos proyectivos
+\series default
+ afirma que si
+\begin_inset Formula $\pi:=({\cal P},{\cal L},\epsilon)$
+\end_inset
+
+ es un plano proyectivo entonces
+\begin_inset Formula $\pi^{*}:=({\cal L},{\cal P},\epsilon^{*})$
+\end_inset
+
+ con
+\begin_inset Formula $\ell\epsilon^{*}P\iff P\epsilon\ell$
+\end_inset
+
+ también lo es.
+\end_layout
+
+\begin_layout Enumerate
+\begin_inset Formula $\forall\ell,m\in{\cal L},(\ell\neq m\implies\exists!P\in{\cal P}:P\epsilon\ell,m)$
+\end_inset
+
+: El axioma 3 asegura que
+\begin_inset Formula $P$
+\end_inset
+
+ existe.
+ Ahora bien, si existiera otro
+\begin_inset Formula $Q\neq P$
+\end_inset
+
+ con
+\begin_inset Formula $Q\epsilon\ell,m$
+\end_inset
+
+, por el axioma 1 se tendría
+\begin_inset Formula $\ell=m\#$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Enumerate
+\begin_inset Formula $\exists\ell,m,n\in{\cal L}:\nexists P\in{\cal P}:P\epsilon\ell,m,n$
+\end_inset
+
+: El axioma 2 nos dice que hay 3 puntos
+\begin_inset Formula $Q,R,S\in{\cal P}$
+\end_inset
+
+ para los que
+\begin_inset Formula $\nexists\ell\in{\cal L}:Q,R,S\epsilon\ell$
+\end_inset
+
+.
+ Si fueran
+\begin_inset Formula $Q=R\neq S$
+\end_inset
+
+, el axioma 1 nos dice que existe una recta que los contiene, y si fueran
+
+\begin_inset Formula $Q=R=S$
+\end_inset
+
+, podríamos tomar uno de los puntos del axioma 4 (para alguna recta) como
+ punto distinto a este para aplicar el axioma 1.
+ Por tanto los 3 puntos son distintos.
+ Sean ahora
+\begin_inset Formula $\ell:=QR$
+\end_inset
+
+,
+\begin_inset Formula $m:=RS$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $n:=SQ$
+\end_inset
+
+ (aplicando el axioma 1).
+ Si hubiera un punto
+\begin_inset Formula $P\epsilon\ell,m,n$
+\end_inset
+
+ (podemos suponer
+\begin_inset Formula $P\neq Q,R$
+\end_inset
+
+), entonces por el axioma 1
+\begin_inset Formula $n=PQ=\ell=PR=m$
+\end_inset
+
+ y entonces
+\begin_inset Formula $Q,R,S\in\ell\#$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Enumerate
+\begin_inset Formula $\forall P,Q\in{\cal P},\exists\ell\in{\cal L}:P,Q\epsilon\ell$
+\end_inset
+
+.
+ Si
+\begin_inset Formula $P\neq Q$
+\end_inset
+
+, esto nos lo asegura el axioma 1.
+ Para poder aplicarlo con
+\begin_inset Formula $P=Q$
+\end_inset
+
+, tomamos un punto de los dados por el axioma 4 que sea distinto a
+\begin_inset Formula $P$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Enumerate
+\begin_inset Formula $\forall P\in{\cal P},\exists\ell,m,n\in{\cal L}:(\ell\neq m\neq n\neq\ell\land P\epsilon\ell,m,n)$
+\end_inset
+
+.
+ Tomamos los puntos
+\begin_inset Formula $Q,R,S$
+\end_inset
+
+ dados por el axioma 2, que ya hemos visto que deben ser distintos.
+ Podemos suponer
+\begin_inset Formula $P\neq Q,R$
+\end_inset
+
+, y entonces podemos suponer
+\begin_inset Formula $PQ\neq PR$
+\end_inset
+
+.
+ En efecto, si fueran iguales sería
+\begin_inset Formula $P\epsilon QR$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $S\not\epsilon QR=PR$
+\end_inset
+
+, de modo que
+\begin_inset Formula $P\neq S$
+\end_inset
+
+ y además
+\begin_inset Formula $PS\neq PR$
+\end_inset
+
+, y podríamos tomar
+\begin_inset Formula $S$
+\end_inset
+
+ en vez de
+\begin_inset Formula $R$
+\end_inset
+
+.
+ Ahora tomamos
+\begin_inset Formula $QR$
+\end_inset
+
+ que, por el axioma 4, contiene un tercer punto
+\begin_inset Formula $T\neq Q,R$
+\end_inset
+
+, de modo que
+\begin_inset Formula $P\neq T$
+\end_inset
+
+ (si fuera
+\begin_inset Formula $P=T$
+\end_inset
+
+ se tendría
+\begin_inset Formula $PQ=PR\#$
+\end_inset
+
+) y
+\begin_inset Formula $PT\neq PQ,PR$
+\end_inset
+
+ (si fuera, por ejemplo,
+\begin_inset Formula $PT=PQ$
+\end_inset
+
+, se tendría
+\begin_inset Formula $PQ=TQ=TR=QR\#$
+\end_inset
+
+).
+ Por tanto,
+\begin_inset Formula $\ell:=PQ$
+\end_inset
+
+,
+\begin_inset Formula $m:=PT$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $n:=PR$
+\end_inset
+
+ cumplen las condiciones.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Dados
+\begin_inset Formula $\pi=({\cal P},{\cal L},\epsilon)$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $\pi'=({\cal P}',{\cal L}',\epsilon')$
+\end_inset
+
+ dos planos proyectivos, un
+\series bold
+isomorfismo
+\series default
+ de
+\begin_inset Formula $\pi$
+\end_inset
+
+ a
+\begin_inset Formula $\pi'$
+\end_inset
+
+ es un par
+\begin_inset Formula $(f:{\cal P}\rightarrow{\cal P}',f':{\cal L}\rightarrow{\cal L}')$
+\end_inset
+
+ de biyecciones tal que
+\begin_inset Formula $\forall P\in{\cal P},\ell\in{\cal L},(P\epsilon\ell\implies f(P)\epsilon'f'(\ell))$
+\end_inset
+
+.
+ Si existe, decimos que
+\begin_inset Formula $\pi$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $\pi'$
+\end_inset
+
+ son
+\series bold
+isomorfos
+\series default
+, si y sólo si existe una biyección
+\begin_inset Formula $f:{\cal P}\rightarrow{\cal P}'$
+\end_inset
+
+ que lleva ternas de puntos alineados a ternas de puntos alineados.
+\end_layout
+
+\begin_layout Itemize
+\begin_inset Argument item:1
+status open
+
+\begin_layout Plain Layout
+\begin_inset Formula $\implies]$
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\end_inset
+
+Obvio.
+\end_layout
+
+\begin_layout Itemize
+\begin_inset Argument item:1
+status open
+
+\begin_layout Plain Layout
+\begin_inset Formula $\impliedby]$
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\end_inset
+
+Dada una recta
+\begin_inset Formula $\ell$
+\end_inset
+
+, por el axioma 4 existen tres puntos
+\begin_inset Formula $P,Q,R$
+\end_inset
+
+ distintos sobre la recta.
+ Definimos
+\begin_inset Formula $f':{\cal L}\rightarrow{\cal L}'$
+\end_inset
+
+ tal que
+\begin_inset Formula $f'(\ell):=\overline{f(P)f(Q)}$
+\end_inset
+
+.
+ Para ver que está bien definida, sean
+\begin_inset Formula $P',Q'\epsilon\ell$
+\end_inset
+
+,
+\begin_inset Formula $P'\neq Q'$
+\end_inset
+
+ con
+\begin_inset Formula $\{P,Q\}\neq\{P',Q'\}$
+\end_inset
+
+ (podemos suponer
+\begin_inset Formula $P\neq P',Q'$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $P'\neq P,Q$
+\end_inset
+
+).
+ Entonces
+\begin_inset Formula $f'(\ell)=\overline{f(P')f(Q')}$
+\end_inset
+
+, pero como
+\begin_inset Formula $P,Q,P',Q'$
+\end_inset
+
+ están alineados,
+\begin_inset Formula $f(P),f(Q),f(P'),f(Q')$
+\end_inset
+
+ también lo están, y
+\begin_inset Formula $\overline{f(P')f(Q')}=\overline{f(P)f(Q)}$
+\end_inset
+
+.
+ Sean
+\begin_inset Formula $\ell:=\overline{PQ}$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $R\epsilon\ell$
+\end_inset
+
+, entonces
+\begin_inset Formula $f'(\ell)=\overline{f(P)f(Q)}$
+\end_inset
+
+, pero como
+\begin_inset Formula $P,Q,R$
+\end_inset
+
+ están alineados,
+\begin_inset Formula $f(R)\epsilon'\overline{f(P)f(Q)}=f'(\ell)$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Section
+Construcción de
+\begin_inset Formula $\mathbb{P}^{2}(\mathbb{K})$
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Si en el espacio afín
+\begin_inset Formula $\mathbb{A}:=\mathbb{A}(W)$
+\end_inset
+
+ para cierto espacio vectorial
+\begin_inset Formula $W$
+\end_inset
+
+ definimos la relación de equivalencia
+\begin_inset Formula $\ell\sim\ell':\iff\ell\parallel\ell'$
+\end_inset
+
+, entonces
+\begin_inset Formula $\overline{\mathbb{A}}:=({\cal P}',{\cal L}',\in)$
+\end_inset
+
+ con
+\begin_inset Formula ${\cal P}':={\cal P}\cup({\cal L}/\sim)$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula ${\cal L}':=\{\ell\cup\{[\ell]\}\}_{\ell\in{\cal L}}\cup\{{\cal L}/\sim\}$
+\end_inset
+
+ es un plano proyectivo al que llamamos
+\series bold
+extensión proyectiva
+\series default
+ de
+\begin_inset Formula $\mathbb{A}$
+\end_inset
+
+.
+ Llamamos
+\series bold
+puntos afines
+\series default
+ a los de
+\begin_inset Formula ${\cal P}$
+\end_inset
+
+ y
+\series bold
+puntos del infinito
+\series default
+ a los de
+\begin_inset Formula ${\cal L}/\sim$
+\end_inset
+
+.
+ De igual modo, llamamos
+\series bold
+rectas extendidas
+\series default
+ a las
+\begin_inset Formula $\overline{\ell}:=\ell\cup\{[\ell]\}$
+\end_inset
+
+ y
+\series bold
+recta del infinito
+\series default
+ a
+\begin_inset Formula $\ell_{\infty}:={\cal L}/\sim$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Dado el
+\begin_inset Formula $\mathbb{K}$
+\end_inset
+
+-espacio vectorial
+\begin_inset Formula $W\equiv\mathbb{K}^{3}$
+\end_inset
+
+, si
+\begin_inset Formula ${\cal P}(W):=\{\text{rectas vectoriales de }W\}$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula ${\cal L}(W):=\{\text{planos vectoriales de }W\}$
+\end_inset
+
+, entonces
+\begin_inset Formula $({\cal P}(W),{\cal L}(W),\subseteq)$
+\end_inset
+
+ es un plano proyectivo.
+ Llamamos
+\series bold
+plano proyectivo en
+\begin_inset Formula $\mathbb{K}$
+\end_inset
+
+
+\series default
+ a
+\begin_inset Formula $\mathbb{P}^{2}(\mathbb{K}):=({\cal P}(\mathbb{K}^{3}),{\cal L}(\mathbb{K}^{3}),\subseteq)$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Enumerate
+\begin_inset Formula $<\vec{v}>\neq<\vec{w}>\implies\exists!\pi\in{\cal L}(W):<\vec{v}>,<\vec{w}>\subseteq\pi$
+\end_inset
+
+:
+\begin_inset Formula $\vec{v}$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $\vec{w}$
+\end_inset
+
+ son LI, luego necesariamente
+\begin_inset Formula $\pi=<\vec{v},\vec{w}>$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Enumerate
+\begin_inset Formula $\exists\vec{u},\vec{v},\vec{w}\in W:\nexists\pi\in{\cal L}(W):<\vec{u},\vec{v},\vec{w}>\subseteq\pi$
+\end_inset
+
+: Basta tomar una base de
+\begin_inset Formula $W$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Enumerate
+\begin_inset Formula $\exists\vec{u}\in W:<\vec{u}>\subseteq\pi$
+\end_inset
+
+: Si
+\begin_inset Formula $\pi=<\vec{v},\vec{w}>$
+\end_inset
+
+, basta tomar
+\begin_inset Formula $\vec{v}$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Enumerate
+\begin_inset Formula $\exists\vec{u},\vec{v},\vec{w}\in W:(<\vec{u}>\neq<\vec{v}>\neq<\vec{w}>\neq<\vec{u}>\land<\vec{u},\vec{v},\vec{w}>\in\pi)$
+\end_inset
+
+: Si
+\begin_inset Formula $\pi=<\vec{v},\vec{w}>$
+\end_inset
+
+, basta tomar
+\begin_inset Formula $\vec{v}$
+\end_inset
+
+,
+\begin_inset Formula $\vec{w}$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $\vec{v}+\vec{w}$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+\begin_inset ERT
+status open
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+
+\backslash
+begin{sloppypar}
+\end_layout
+
+\end_inset
+
+Dado un
+\begin_inset Formula $\mathbb{K}$
+\end_inset
+
+-espacio vectorial
+\begin_inset Formula $W$
+\end_inset
+
+ de dimensión 2,
+\begin_inset Formula $\overline{\mathbb{A}(W)}$
+\end_inset
+
+ es isomorfo a
+\begin_inset Formula $\mathbb{P}(W\times\mathbb{K})$
+\end_inset
+
+.
+
+\series bold
+Demostración:
+\series default
+ Sea
+\begin_inset Formula ${\cal P}:=W\cup\{[\ell]\}_{\ell\text{ recta afín de }W}$
+\end_inset
+
+ el conjunto de puntos de
+\begin_inset Formula $\overline{\mathbb{A}(W)}$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula ${\cal P}':=\{\text{rectas vectoriales de }W\times\mathbb{K}\}$
+\end_inset
+
+ el conjunto de puntos de
+\begin_inset Formula $\mathbb{P}(W\times\mathbb{K})$
+\end_inset
+
+.
+ Sea
+\begin_inset Formula $\sigma:{\cal P}\rightarrow{\cal P}'$
+\end_inset
+
+ dada por
+\begin_inset Formula $\sigma(u)=<(u,1)>\forall u\in W$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $\sigma([<u>])=<(u,0)>\forall u\in W$
+\end_inset
+
+, una biyección cuya inversa viene dada por
+\begin_inset Formula $\sigma^{-1}(<(u,0)>)=[<(u,0)>]\forall u\in W$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $\sigma^{-1}(<(u,\lambda)>)=\frac{u}{\lambda}\forall u\in W,\lambda\neq0$
+\end_inset
+
+.
+ Veamos que lleva ternas de puntos alineados a ternas de puntos alineados:
+\begin_inset ERT
+status open
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+
+\backslash
+end{sloppypar}
+\end_layout
+
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Enumerate
+Si los tres puntos son afines y suponemos
+\begin_inset Formula $u_{1}\neq0,u_{2}$
+\end_inset
+
+, que estén alineados significa que
+\begin_inset Formula $u_{2}=\lambda u_{1}$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $u_{3}=\mu u_{1}$
+\end_inset
+
+ para
+\begin_inset Formula $\lambda\neq1$
+\end_inset
+
+.
+ Entonces
+\begin_inset Formula $\sigma(u_{1})=<(u_{1},1)>$
+\end_inset
+
+,
+\begin_inset Formula $\sigma(u_{2})=<(\lambda u_{1},1)>$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $\sigma(u_{3})=<(\mu u_{1},1)>$
+\end_inset
+
+, pero
+\begin_inset Formula $\frac{\lambda-\mu}{\lambda-1}(u_{1},1)+\frac{\mu-1}{\lambda-1}(\lambda u_{1},1)=(\mu u_{1},1)$
+\end_inset
+
+, luego las tres rectas se encuentran en un plano.
+\end_layout
+
+\begin_layout Enumerate
+Si
+\begin_inset Formula $u_{1}$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $u_{2}$
+\end_inset
+
+ son afines y
+\begin_inset Formula $[<u_{3}>]$
+\end_inset
+
+ es del infinito, que estén alineados significa que
+\begin_inset Formula $u_{2}=u_{1}+\lambda u_{3}$
+\end_inset
+
+.
+ Entonces
+\begin_inset Formula $\sigma(u_{1})=<(u_{1},1)>$
+\end_inset
+
+,
+\begin_inset Formula $\sigma(u_{2})=<(u_{1}+\lambda u_{3},1)>$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $\sigma(u_{3})=<(u_{3},0)>$
+\end_inset
+
+.
+ Pero
+\begin_inset Formula $(u_{1},1)+\lambda(u_{3},0)=(u_{1}+\lambda_{3},1)$
+\end_inset
+
+, luego las tres rectas están en el mismo plano.
+\end_layout
+
+\begin_layout Enumerate
+Si
+\begin_inset Formula $u_{1}$
+\end_inset
+
+ es afín y
+\begin_inset Formula $[<u_{2}>],[<u_{3}>]$
+\end_inset
+
+ son del infinito, que estén alineados significa que
+\begin_inset Formula $u_{2}=u_{3}$
+\end_inset
+
+, y entonces es claro que hay una recta que une
+\begin_inset Formula $\sigma(u_{1})$
+\end_inset
+
+ con
+\begin_inset Formula $\sigma([<u_{2}=u_{3}>])$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Enumerate
+Si los tres puntos son del infinito, siempre están alineados, pero entonces
+ para
+\begin_inset Formula $i\in\{1,2,3\}$
+\end_inset
+
+,
+\begin_inset Formula $\sigma([<u_{i}>])=<(u_{i},0)>\in W\times\{0\}$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Section
+Referencias proyectivas
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Tres puntos
+\begin_inset Formula $P,Q,R\in\mathbb{P}^{2}(\mathbb{K})$
+\end_inset
+
+ son (
+\series bold
+proyectivamente
+\series default
+)
+\series bold
+ independientes
+\series default
+ si los vectores que los representan forman una base de
+\begin_inset Formula $\mathbb{K}^{3}$
+\end_inset
+
+.
+ Una
+\series bold
+referencia proyectiva
+\series default
+ o
+\series bold
+referencial proyectivo
+\series default
+ en
+\begin_inset Formula $\mathbb{P}^{2}(\mathbb{K})$
+\end_inset
+
+ es una cuaterna
+\begin_inset Formula ${\cal R}:=(P,Q,R,U)$
+\end_inset
+
+ de puntos tales que tres puntos cualesquiera de ellos son independientes.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Todo referencial proyectivo de
+\begin_inset Formula $\mathbb{P}^{2}(\mathbb{K})$
+\end_inset
+
+ admite una base
+\begin_inset Formula ${\cal B}:=(v_{1},v_{2},v_{3})$
+\end_inset
+
+ de
+\begin_inset Formula $\mathbb{K}^{3}$
+\end_inset
+
+ tal que
+\begin_inset Newline newline
+\end_inset
+
+
+\begin_inset Formula $P=<v_{1}>$
+\end_inset
+
+,
+\begin_inset Formula $Q=<v_{2}>$
+\end_inset
+
+,
+\begin_inset Formula $R=<v_{3}>$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $U=<v_{1}+v_{2}+v_{3}>$
+\end_inset
+
+, única salvo multiplicación simultánea de los 3 vectores por un escalar
+ no nulo.
+ A esta base la llamamos
+\series bold
+base asociada
+\series default
+ al referencial
+\begin_inset Formula ${\cal R}$
+\end_inset
+
+, y el punto
+\begin_inset Formula $U$
+\end_inset
+
+ es el
+\series bold
+punto unidad
+\series default
+ del referencial.
+
+\series bold
+Demostración:
+\series default
+
+\begin_inset Formula $<v_{1}>,<v_{2}>,<v_{3}>$
+\end_inset
+
+ son no alineados en
+\begin_inset Formula $\mathbb{P}^{2}(\mathbb{K})$
+\end_inset
+
+ si y sólo si
+\begin_inset Formula $(v_{1},v_{2},v_{3})$
+\end_inset
+
+ es una base.
+ Entonces, si
+\begin_inset Formula $P=:<u_{1}>$
+\end_inset
+
+,
+\begin_inset Formula $Q=:<u_{2}>$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $R=:<u_{3}>$
+\end_inset
+
+, podemos escribir
+\begin_inset Formula $U=:<u>$
+\end_inset
+
+ con
+\begin_inset Formula $u:=\alpha_{1}u_{1}+\alpha_{2}u_{2}+\alpha_{3}u_{3}$
+\end_inset
+
+ con
+\begin_inset Formula $(\alpha_{1},\alpha_{2},\alpha_{3})\neq(0,0,0)$
+\end_inset
+
+.
+ Entonces hacemos
+\begin_inset Formula $v_{i}:=\alpha_{i}u_{i}$
+\end_inset
+
+ para
+\begin_inset Formula $i\in\{1,2,3\}$
+\end_inset
+
+, y sabemos que
+\begin_inset Formula $\alpha_{1},\alpha_{2},\alpha_{3}\neq0$
+\end_inset
+
+, pues si fuera algún
+\begin_inset Formula $\alpha_{i}=0$
+\end_inset
+
+,
+\begin_inset Formula $u$
+\end_inset
+
+ sería linealmente dependiente con
+\begin_inset Formula $u_{j}$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $u_{k}$
+\end_inset
+
+ para
+\begin_inset Formula $j,k\neq i$
+\end_inset
+
+ y serían alineados, luego
+\begin_inset Formula $(v_{1},v_{2},v_{3})$
+\end_inset
+
+ es una base que satisface las condiciones.
+ Ahora bien, si existe
+\begin_inset Formula ${\cal B}'=(v'_{1},v'_{2},v'_{3})$
+\end_inset
+
+ que también satisface las condiciones, necesariamente
+\begin_inset Formula $<v'_{1}>=P=<v_{1}>$
+\end_inset
+
+ y por tanto
+\begin_inset Formula $v'_{1}=\lambda_{1}v_{1}$
+\end_inset
+
+ para algún
+\begin_inset Formula $\lambda_{1}\neq0$
+\end_inset
+
+, y lo mismo sucede con
+\begin_inset Formula $v'_{2}$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $v'_{3}$
+\end_inset
+
+, pero entonces
+\begin_inset Formula $<v'_{1}+v'_{2}+v'_{3}>=<\lambda_{1}v'_{1}+\lambda_{2}v'_{2}+\lambda_{3}v'_{3}>=U=<v_{1}+v_{2}+v_{3}>$
+\end_inset
+
+, y es claro que
+\begin_inset Formula $\lambda_{1}=\lambda_{2}=\lambda_{3}$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Dado
+\begin_inset Formula $P\in\mathbb{P}^{2}(\mathbb{K})$
+\end_inset
+
+, decimos que sus
+\series bold
+coordenadas homogéneas
+\series default
+ respecto a la base
+\begin_inset Formula ${\cal B}$
+\end_inset
+
+ a
+\begin_inset ERT
+status open
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+
+\backslash
+-
+\end_layout
+
+\end_inset
+
+so
+\begin_inset ERT
+status open
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+
+\backslash
+-
+\end_layout
+
+\end_inset
+
+cia
+\begin_inset ERT
+status open
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+
+\backslash
+-
+\end_layout
+
+\end_inset
+
+da al referencial
+\begin_inset Formula ${\cal R}$
+\end_inset
+
+ son
+\begin_inset Formula $x,y,z$
+\end_inset
+
+ (
+\begin_inset Formula $P:=[x,y,z]$
+\end_inset
+
+) si
+\begin_inset Formula $P=:<\vec{u}>$
+\end_inset
+
+ con
+\begin_inset Formula $[\vec{u}]_{{\cal B}}=(x,y,z)$
+\end_inset
+
+.
+ Estas son únicas salvo multiplicación de las tres por un escalar no nulo.
+ Tres puntos de coordenadas homogéneas
+\begin_inset Formula $[a,b,c]$
+\end_inset
+
+,
+\begin_inset Formula $[d,e,f]$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $[g,h,i]$
+\end_inset
+
+ son proyectivamente independientes si y sólo si
+\begin_inset Formula
+\[
+\left|\begin{array}{ccc}
+a & b & c\\
+d & e & f\\
+g & h & i
+\end{array}\right|\neq0
+\]
+
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Llamamos
+\begin_inset Formula $[a,b,c]^{*}$
+\end_inset
+
+ a la recta en
+\begin_inset Formula $\mathbb{P}^{2}(\mathbb{K})$
+\end_inset
+
+ dada por
+\begin_inset Formula $ax+by+cz=0$
+\end_inset
+
+.
+ Las rectas
+\begin_inset Formula $\ell:=[a_{1},b_{1},c_{1}]^{*}$
+\end_inset
+
+,
+\begin_inset Formula $m:=[a_{2},b_{2},c_{2}]^{*}$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $n:=[a_{3},b_{3},c_{3}]^{*}$
+\end_inset
+
+ son
+\series bold
+congruentes
+\series default
+ (se cortan) si y sólo si
+\begin_inset Formula
+\[
+\left|\begin{array}{ccc}
+a_{1} & b_{1} & c_{1}\\
+a_{2} & b_{2} & c_{2}\\
+a_{3} & b_{3} & c_{3}
+\end{array}\right|=0
+\]
+
+\end_inset
+
+
+\series bold
+Demostración:
+\series default
+
+\begin_inset Formula
+\begin{multline*}
+\exists P\in\ell,m,n\iff\exists(x_{0},y_{0},x_{0})\neq0:\forall i\in\{1,2,3\},a_{i}x_{0}+b_{i}y_{0}+c_{i}z_{0}=0\iff\\
+\iff\dim\left\{ \left(\begin{array}{ccc}
+a_{1} & b_{1} & c_{1}\\
+a_{2} & b_{2} & c_{2}\\
+a_{3} & b_{3} & c_{3}
+\end{array}\right)\left(\begin{array}{c}
+x\\
+y\\
+z
+\end{array}\right)=\left(\begin{array}{c}
+0\\
+0\\
+0
+\end{array}\right)\right\} >0
+\end{multline*}
+
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Section
+Teoremas de Desargues y Pappus
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+El
+\series bold
+teorema de Desargues
+\series default
+ afirma que, dados dos triángulos
+\begin_inset Formula $ABC$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $A'B'C'$
+\end_inset
+
+ sin vértices ni lados comunes, si las rectas que unen vértices correspondientes
+ (
+\begin_inset Formula $AA'$
+\end_inset
+
+,
+\begin_inset Formula $BB'$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $CC'$
+\end_inset
+
+) se cortan en un punto, los puntos de corte de lados correspondientes están
+ alineados.
+ Un plano proyectivo es
+\series bold
+desarguesiano
+\series default
+ si satisface este teorema.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+El
+\series bold
+teorema de Pappus
+\series default
+ afirma que, dados tres puntos distintos
+\begin_inset Formula $A,B,C$
+\end_inset
+
+ en una recta y
+\begin_inset Formula $A',B',C'$
+\end_inset
+
+ en otra, los puntos
+\begin_inset Formula $L\in AB'\cap A'B$
+\end_inset
+
+,
+\begin_inset Formula $M\in AC'\cap A'C$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $N\in BC'\cap B'C$
+\end_inset
+
+ están alineados.
+ Un plano proyectivo es
+\series bold
+papiano
+\series default
+ si satisface este teorema.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Un plano proyectivo
+\begin_inset Formula $\pi$
+\end_inset
+
+ es papiano y desarguesiano si y sólo si es isomorfo a
+\begin_inset Formula $\mathbb{P}(V)$
+\end_inset
+
+ para algún
+\begin_inset Formula $\mathbb{K}$
+\end_inset
+
+-espacio vectorial tridimensional, si y sólo si es isomorfo a
+\begin_inset Formula $\mathbb{P}^{2}(\mathbb{K})$
+\end_inset
+
+.
+ En tal caso, el cuerpo
+\begin_inset Formula $\mathbb{K}$
+\end_inset
+
+ de las dos últimas condiciones es el mismo y está unívocamente determinado
+ por
+\begin_inset Formula $\pi$
+\end_inset
+
+ salvo isomorfismo.
+\end_layout
+
+\begin_layout Labeling
+\labelwidthstring 00.00.0000
+\begin_inset Formula $2\iff3]$
+\end_inset
+
+ Sea
+\begin_inset Formula ${\cal B}$
+\end_inset
+
+ una base del
+\begin_inset Formula $\mathbb{K}$
+\end_inset
+
+-espacio tridimensional
+\begin_inset Formula $V$
+\end_inset
+
+,
+\begin_inset Formula $[\cdot]_{{\cal B}}:V\longrightarrow\mathbb{K}^{3}$
+\end_inset
+
+ define un isomorfismo entre los puntos de
+\begin_inset Formula $\mathbb{P}(V)$
+\end_inset
+
+ y los de
+\begin_inset Formula $\mathbb{P}(\mathbb{K}^{3})=\mathbb{P}^{2}(\mathbb{K})$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Labeling
+\labelwidthstring 00.00.0000
+\begin_inset Formula $3\implies1]$
+\end_inset
+
+ Probemos el teorema de Desargues.
+ Sean
+\begin_inset Formula $O:=[\vec{o}]$
+\end_inset
+
+ el punto de corte entre las tres rectas,
+\begin_inset Formula $A:=[\vec{a}]$
+\end_inset
+
+,
+\begin_inset Formula $B:=[\vec{b}]$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $C:=[\vec{c}]$
+\end_inset
+
+ con
+\begin_inset Formula $\vec{a},\vec{b},\vec{c},\vec{o}\neq0$
+\end_inset
+
+, como
+\begin_inset Formula $O,A,A'$
+\end_inset
+
+ están alineados, debe ser
+\begin_inset Formula $A'=[\lambda\vec{o}+\mu\vec{a}]$
+\end_inset
+
+ con
+\begin_inset Formula $\lambda\neq0$
+\end_inset
+
+ (si fuera
+\begin_inset Formula $\lambda=0$
+\end_inset
+
+ sería
+\begin_inset Formula $A=A'$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $AA'$
+\end_inset
+
+ no tendría sentido) y, dividiendo por
+\begin_inset Formula $\lambda$
+\end_inset
+
+,
+\begin_inset Formula $A'=:[\vec{o}+\alpha\vec{a}]$
+\end_inset
+
+.
+ Análogamente
+\begin_inset Formula $B'=:[\vec{o}+\beta\vec{b}]$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $C'=:[\vec{o}+\gamma\vec{c}]$
+\end_inset
+
+.
+ Como
+\begin_inset Formula $\alpha\vec{a}-\beta\vec{b}=(\vec{o}+\alpha\vec{a})-(\vec{o}+\beta\vec{b})$
+\end_inset
+
+, tenemos que
+\begin_inset Formula $AB\cap A'B'=\{[\alpha\vec{a}-\beta\vec{b}]\}$
+\end_inset
+
+, y del mismo modo
+\begin_inset Formula $AC\cap A'C'=\{[\alpha\vec{a}-\gamma\vec{c}]\}$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $BC\cap B'C'=\{[\beta\vec{b}-\gamma\vec{c}]\}$
+\end_inset
+
+.
+ Estos tres puntos están alineados, pues
+\begin_inset Formula $(\alpha\vec{a}-\beta\vec{b})-(\alpha\vec{a}-\gamma\vec{c})+(\beta\vec{b}-\gamma\vec{c})=0$
+\end_inset
+
+.
+\begin_inset Newline newline
+\end_inset
+
+Para el teorema de Pappus, consideremos la referencia proyectiva
+\begin_inset Formula ${\cal R}:=(A',A,B,B')$
+\end_inset
+
+, con lo que
+\begin_inset Formula $A'=[1,0,0]$
+\end_inset
+
+,
+\begin_inset Formula $A=[0,1,0]$
+\end_inset
+
+,
+\begin_inset Formula $B=[0,0,1]$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $B'=[1,1,1]$
+\end_inset
+
+.
+ Como
+\begin_inset Formula $C\epsilon AB$
+\end_inset
+
+, debe ser
+\begin_inset Formula $C=[0,\alpha,\beta]$
+\end_inset
+
+ con
+\begin_inset Formula $\alpha,\beta\neq0$
+\end_inset
+
+, luego
+\begin_inset Formula $C=[0,1,c]$
+\end_inset
+
+ para algún
+\begin_inset Formula $c\neq0$
+\end_inset
+
+.
+ De forma parecida,
+\begin_inset Formula $C'=[c',1,1]$
+\end_inset
+
+.
+ Entonces
+\begin_inset Formula
+\begin{eqnarray*}
+AB':x=z & AC':x=c'z & BC':x=c'y\\
+A'B:y=0 & A'C:z=cy & B'C:(c-1)x-cy+z=0
+\end{eqnarray*}
+
+\end_inset
+
+de donde
+\begin_inset Formula $AB'\cap A'B=\{[1,0,1]\}$
+\end_inset
+
+,
+\begin_inset Formula $AC'\cap A'C=\{[cc',1,c]\}$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $BC'\cap B'C=\{[c',1,c+c'-cc']\}$
+\end_inset
+
+, y los tres puntos están alineados porque
+\begin_inset Formula
+\[
+\left|\begin{array}{ccc}
+1 & 0 & 1\\
+cc' & 1 & c\\
+c' & 1 & c+c'-cc'
+\end{array}\right|=0
+\]
+
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Section
+Ampliación proyectiva
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Llamamos
+\begin_inset Formula $\mathbb{K}[x_{1},\dots,x_{n}]$
+\end_inset
+
+ al conjunto de polinomios de
+\begin_inset Formula $n$
+\end_inset
+
+ variables sobre
+\begin_inset Formula $\mathbb{K}$
+\end_inset
+
+, y decimos que
+\begin_inset Formula $F\in\mathbb{K}[x_{1},\dots,x_{n}]$
+\end_inset
+
+ es
+\series bold
+homogéneo
+\series default
+ si todos sus monomios tienen el mismo grado.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+\begin_inset ERT
+status open
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+
+\backslash
+begin{sloppypar}
+\end_layout
+
+\end_inset
+
+Dado
+\begin_inset Formula $f\in\mathbb{K}[x_{1},\dots,x_{n}]$
+\end_inset
+
+, su
+\series bold
+homogeneización
+\series default
+ es el polinomio homogéneo
+\begin_inset Formula $f^{*}\in\mathbb{K}[x_{1},\dots,x_{n+1}]$
+\end_inset
+
+ dado por
+\begin_inset Formula $f^{*}(x_{1},\dots,x_{n+1})=x_{n+1}^{d}f(\frac{x_{1}}{x_{n+1}},\dots,\frac{x_{n}}{x_{n+1}})$
+\end_inset
+
+, siendo
+\begin_inset Formula $d$
+\end_inset
+
+ el grado de
+\begin_inset Formula $f$
+\end_inset
+
+, es decir, el máximo de los grados de sus monomios.
+ La
+\series bold
+deshomogeneización
+\series default
+ de
+\begin_inset Formula $F\in\mathbb{K}[x_{1},\dots,x_{n+1}]$
+\end_inset
+
+ es
+\begin_inset Formula $F_{*}\in\mathbb{K}[x_{1},\dots,x_{n}]$
+\end_inset
+
+ dado por
+\begin_inset Formula $F_{*}(x_{1},\dots,x_{n})=F(x_{1},\dots,x_{n},1)$
+\end_inset
+
+.
+\begin_inset ERT
+status open
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+
+\backslash
+end{sloppypar}
+\end_layout
+
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Enumerate
+Dado
+\begin_inset Formula $f\in\mathbb{K}[x_{1},\dots,x_{n}]$
+\end_inset
+
+,
+\begin_inset Formula $(f^{*})_{*}=f$
+\end_inset
+
+.
+\begin_inset Newline newline
+\end_inset
+
+Si
+\begin_inset Formula $f(x_{1},\dots,x_{n}):=\sum_{i=1}^{k}\prod_{j=1}^{d_{i}}x_{a_{ij}}$
+\end_inset
+
+, entonces
+\begin_inset Formula
+\[
+f^{*}(x_{1},\dots,x_{n+1})=\sum_{i=1}^{k}x_{n+1}^{\max\{d_{i}\}}\prod_{j=1}^{d_{i}}\frac{x_{a_{ij}}}{x_{n+1}}=\sum_{i=1}^{k}x_{n+1}^{\max\{d_{i}\}-d_{i}}\prod_{j=1}^{d_{i}}x_{a_{ij}}
+\]
+
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $(f^{*})_{*}(x_{1},\dots,x_{n})=\sum_{i=1}^{k}\prod_{j=1}^{d_{i}}x_{a_{ij}}$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Enumerate
+Dado
+\begin_inset Formula $F\in\mathbb{K}[x_{1},\dots,x_{n+1}]$
+\end_inset
+
+ homogéneo,
+\begin_inset Formula $F=x_{n+1}^{k}(F_{*})^{*}$
+\end_inset
+
+, siendo
+\begin_inset Formula $k$
+\end_inset
+
+ la mayor potencia de
+\begin_inset Formula $x_{n+1}$
+\end_inset
+
+ que divide a todos los monomios de
+\begin_inset Formula $F$
+\end_inset
+
+.
+\begin_inset Newline newline
+\end_inset
+
+Si
+\begin_inset Formula $F(x_{1},\dots,x_{n+1}):=\sum_{i=1}^{k}x_{n+1}^{b_{i}}\prod_{j=1}^{d-b_{i}}x_{a_{ij}}$
+\end_inset
+
+, entonces
+\begin_inset Formula $F_{*}(x_{1},\dots,x_{n})=\sum_{i=1}^{k}\prod_{j=1}^{d-b_{i}}x_{a_{ij}}$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula
+\begin{eqnarray*}
+(F_{*})^{*}(x_{1},\dots,x_{n+1}) & = & \sum_{i=1}^{k}x_{n+1}^{\max\{d-b_{i}\}}\prod_{j=1}^{d-b_{i}}\frac{x_{a_{ij}}}{x_{n+1}}=\sum_{i=1}^{k}x_{n+1}^{d-\min\{b_{i}\}-d+b_{i}}\prod_{j=1}^{d-b_{i}}x_{a_{ij}}\\
+ & = & \frac{1}{x_{n+1}^{\min\{b_{i}\}}}\sum_{i=1}^{k}x_{n+1}^{b_{i}}\prod_{j=1}^{d-b_{i}}x_{a_{ij}}=\frac{F}{x_{n+1}^{\min\{b_{i}\}}}
+\end{eqnarray*}
+
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Sean
+\begin_inset Formula $f\in\mathbb{K}[x,y]$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula ${\cal L}:=\{(x,y)\in\mathbb{A}^{2}(\mathbb{K}):f(x,y)=0\}$
+\end_inset
+
+, llamamos
+\series bold
+ampliación proyectiva
+\series default
+ o
+\series bold
+completación proyectiva
+\series default
+ de
+\begin_inset Formula ${\cal L}$
+\end_inset
+
+ a
+\begin_inset Formula $\overline{{\cal L}}:=\{<(x,y,z)>\in\mathbb{P}^{2}(\mathbb{K}):f^{*}(x,y,z)=0\}$
+\end_inset
+
+, y para
+\begin_inset Formula $\hat{{\cal L}}\subseteq\mathbb{P}^{2}(\mathbb{K})$
+\end_inset
+
+, la
+\series bold
+parte afín
+\series default
+ de
+\begin_inset Formula $\hat{{\cal L}}$
+\end_inset
+
+ es
+\begin_inset Formula $\hat{{\cal L}}^{\text{afín}}:=\{(x,y)\in\mathbb{A}^{2}(\mathbb{K}):<(x,y,1)>\in\hat{{\cal L}}\}$
+\end_inset
+
+.
+ Vemos que para
+\begin_inset Formula $F\in\mathbb{K}[x,y,z]$
+\end_inset
+
+ homogéneo y
+\begin_inset Formula $\hat{{\cal L}}:=\{F(x,y,z)=0\}$
+\end_inset
+
+,
+\begin_inset Formula $\hat{{\cal L}}^{\text{afín}}=\{(x,y):F(x,y,1)=0\}=\{(x,y):F_{*}(x,y)=0\}$
+\end_inset
+
+.
+ Entonces
+\begin_inset Formula $\overline{\hat{{\cal L}}^{\text{afín}}}=\{<(a,b,c)>:(F_{*})^{*}(a,b,c)=0\}=\hat{{\cal L}}\cup\{<(x,y,0)>:F(x,y,0)=0\}$
+\end_inset
+
+, y si
+\begin_inset Formula $F$
+\end_inset
+
+ no es divisible por
+\begin_inset Formula $z$
+\end_inset
+
+ es
+\begin_inset Formula $\overline{\hat{{\cal L}}^{\text{afín}}}=\hat{{\cal L}}$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\end_body
+\end_document
diff --git a/aalg/n4.lyx b/aalg/n4.lyx
new file mode 100644
index 0000000..5bd177f
--- /dev/null
+++ b/aalg/n4.lyx
@@ -0,0 +1,4335 @@
+#LyX 2.3 created this file. For more info see http://www.lyx.org/
+\lyxformat 544
+\begin_document
+\begin_header
+\save_transient_properties true
+\origin unavailable
+\textclass book
+\begin_preamble
+\usepackage{tikz}
+\end_preamble
+\use_default_options true
+\maintain_unincluded_children false
+\language spanish
+\language_package default
+\inputencoding auto
+\fontencoding global
+\font_roman "default" "default"
+\font_sans "default" "default"
+\font_typewriter "default" "default"
+\font_math "auto" "auto"
+\font_default_family default
+\use_non_tex_fonts false
+\font_sc false
+\font_osf false
+\font_sf_scale 100 100
+\font_tt_scale 100 100
+\use_microtype false
+\use_dash_ligatures true
+\graphics default
+\default_output_format default
+\output_sync 0
+\bibtex_command default
+\index_command default
+\paperfontsize default
+\spacing single
+\use_hyperref false
+\papersize default
+\use_geometry false
+\use_package amsmath 1
+\use_package amssymb 1
+\use_package cancel 1
+\use_package esint 1
+\use_package mathdots 1
+\use_package mathtools 1
+\use_package mhchem 1
+\use_package stackrel 1
+\use_package stmaryrd 1
+\use_package undertilde 1
+\cite_engine basic
+\cite_engine_type default
+\biblio_style plain
+\use_bibtopic false
+\use_indices false
+\paperorientation portrait
+\suppress_date false
+\justification true
+\use_refstyle 1
+\use_minted 0
+\index Index
+\shortcut idx
+\color #008000
+\end_index
+\secnumdepth 3
+\tocdepth 3
+\paragraph_separation indent
+\paragraph_indentation default
+\is_math_indent 0
+\math_numbering_side default
+\quotes_style french
+\dynamic_quotes 0
+\papercolumns 1
+\papersides 1
+\paperpagestyle default
+\tracking_changes false
+\output_changes false
+\html_math_output 0
+\html_css_as_file 0
+\html_be_strict false
+\end_header
+
+\begin_body
+
+\begin_layout Standard
+Una
+\series bold
+forma bilineal
+\series default
+ en un
+\begin_inset Formula $\mathbb{K}$
+\end_inset
+
+-espacio vectorial
+\begin_inset Formula $V$
+\end_inset
+
+ es una aplicación
+\begin_inset Formula $\langle\cdot\rangle:V\times V\rightarrow\mathbb{K}$
+\end_inset
+
+ tal que
+\begin_inset Formula $\forall u,u_{1},u_{2},v,v_{1},v_{2}\in V,\lambda\in\mathbb{K}$
+\end_inset
+
+:
+\end_layout
+
+\begin_layout Enumerate
+\begin_inset Formula $\langle u_{1}+u_{2},v\rangle=\langle u_{1},v\rangle+\langle u_{2},v\rangle$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Enumerate
+\begin_inset Formula $\langle u,v_{1}+v_{2}\rangle=\langle u,v_{1}\rangle+\langle u,v_{2}\rangle$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Enumerate
+\begin_inset Formula $\langle\lambda u,v\rangle=\langle u,\lambda v\rangle=\lambda\langle u,v\rangle$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Una forma bilineal es
+\series bold
+simétrica
+\series default
+ si
+\begin_inset Formula $\forall u,v\in V,\langle u,v\rangle=\langle v,u\rangle$
+\end_inset
+
+, y es
+\series bold
+alternada
+\series default
+ si
+\begin_inset Formula $\forall u\in V,\langle u,u\rangle=0$
+\end_inset
+
+.
+ En
+\begin_inset Formula $\mathbb{K}=\mathbb{R}$
+\end_inset
+
+, una forma bilineal simétrica tal que
+\begin_inset Formula $\forall u\neq0,\langle u,u\rangle>0$
+\end_inset
+
+ es un
+\series bold
+producto escalar
+\series default
+.
+ Llamamos
+\series bold
+espacio bilineal
+\series default
+ o
+\series bold
+cuadrático
+\series default
+ a un par
+\begin_inset Formula $(V,\langle\cdot\rangle)$
+\end_inset
+
+ formado por un espacio vectorial
+\begin_inset Formula $V$
+\end_inset
+
+ y una forma bilineal simétrica
+\begin_inset Formula $\langle\cdot\rangle$
+\end_inset
+
+ en él.
+ Llamamos
+\begin_inset Formula ${\cal B}(V)$
+\end_inset
+
+ al conjunto de formas bilineales simétricas en
+\begin_inset Formula $V$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Sean
+\begin_inset Formula $\langle\cdot\rangle$
+\end_inset
+
+ una forma bilineal sobre el espacio vectorial
+\begin_inset Formula $V$
+\end_inset
+
+ con base
+\begin_inset Formula $(e_{1},\dots,e_{n})$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $A:=(a_{ij}:=\langle e_{i},e_{j}\rangle)\in{\cal M}_{n}(\mathbb{K})$
+\end_inset
+
+, entonces si
+\begin_inset Formula $x=\sum x_{i}e_{i}$
+\end_inset
+
+ e
+\begin_inset Formula $y=\sum y_{i}e_{i}$
+\end_inset
+
+, se tiene
+\begin_inset Formula
+\[
+\langle x,y\rangle=\langle\sum_{i}x_{i}e_{i},\sum_{j}y_{j}e_{j}\rangle=\sum_{i,j}\langle x_{i}e_{i},y_{j}e_{j}\rangle=\sum_{i,j}x_{i}y_{j}a_{ij}
+\]
+
+\end_inset
+
+y por tanto
+\begin_inset Formula $\langle X,Y\rangle=X^{t}AY$
+\end_inset
+
+.
+ La matriz
+\begin_inset Formula $A$
+\end_inset
+
+ es simétrica si
+\begin_inset Formula $\langle\cdot\rangle$
+\end_inset
+
+ lo es, y se llama
+\series bold
+matriz de la forma bilineal
+\series default
+ en la base dada.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Un
+\series bold
+forma cuadrática
+\series default
+ en un
+\begin_inset Formula $\mathbb{K}$
+\end_inset
+
+-espacio vectorial
+\begin_inset Formula $V$
+\end_inset
+
+ es una aplicación
+\begin_inset Formula $q:V\rightarrow\mathbb{K}$
+\end_inset
+
+ tal que
+\begin_inset Formula $\forall u\in V,\lambda\in\mathbb{K}$
+\end_inset
+
+:
+\end_layout
+
+\begin_layout Enumerate
+\begin_inset Formula $q(\lambda u)=\lambda^{2}q(u)$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Enumerate
+\begin_inset Formula $\langle\cdot\rangle:V\times V\rightarrow K$
+\end_inset
+
+ dada por
+\begin_inset Formula $\langle u,v\rangle:=\frac{1}{2}(q(u+v)-q(u)-q(v))$
+\end_inset
+
+ es una forma bilineal simétrica en
+\begin_inset Formula $V$
+\end_inset
+
+, la
+\series bold
+forma bilineal asociada
+\series default
+ o
+\series bold
+forma polar
+\series default
+ de
+\begin_inset Formula $q$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Llamamos
+\begin_inset Formula ${\cal Q}(V)$
+\end_inset
+
+ al conjunto de formas cuadráticas en
+\begin_inset Formula $V$
+\end_inset
+
+.
+ La aplicación
+\begin_inset Formula ${\cal Q}(V)\rightarrow{\cal B}(V)$
+\end_inset
+
+ que asocia a cada forma cuadrática su forma polar es biyectiva y su inversa
+ asocia a cada forma bilineal simétrica la forma cuadrática dada por
+\begin_inset Formula $q(u):=\langle u,u\rangle$
+\end_inset
+
+.
+
+\series bold
+Demostración:
+\series default
+ Sea
+\begin_inset Formula $\langle\cdot\rangle\in{\cal B}(V)$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $q(u):=\langle u,u\rangle$
+\end_inset
+
+, es claro que
+\begin_inset Formula $q(\lambda u)=\lambda^{2}q(u)$
+\end_inset
+
+.
+ Por otra parte,
+\begin_inset Formula
+\begin{multline*}
+\frac{1}{2}(q(u+v)-q(u)-q(v))=\frac{1}{2}(\langle u+v,u+v\rangle-\langle u,u\rangle-\langle v,v\rangle)=\frac{1}{2}\cdot2\langle u,v\rangle=\langle u,v\rangle
+\end{multline*}
+
+\end_inset
+
+Sean ahora
+\begin_inset Formula $q$
+\end_inset
+
+ una forma cuadrática,
+\begin_inset Formula $\langle\cdot\rangle$
+\end_inset
+
+ su forma bilineal asociada y
+\begin_inset Formula $q'\in{\cal Q}(V)$
+\end_inset
+
+ dada por
+\begin_inset Formula $q'(u)=\langle u,u\rangle$
+\end_inset
+
+,
+\begin_inset Formula $q'(u)=\langle u,u\rangle=\frac{1}{2}(q(2u)-q(u)-q(u))=\frac{1}{2}(4q(u)-2q(u))=q(u)$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Esta correspondencia permite asociar una matriz
+\begin_inset Formula $A:=(a_{ij})\in{\cal M}_{n}(\mathbb{K})$
+\end_inset
+
+ a una forma cuadrática
+\begin_inset Formula $q$
+\end_inset
+
+ en un
+\begin_inset Formula $\mathbb{K}$
+\end_inset
+
+-espacio vectorial de dimensión
+\begin_inset Formula $n<+\infty$
+\end_inset
+
+, pues si
+\begin_inset Formula $\langle\cdot\rangle$
+\end_inset
+
+ es la forma polar de
+\begin_inset Formula $q$
+\end_inset
+
+,
+\begin_inset Formula $q(u)=\langle u,u\rangle=u^{t}Au$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Section
+Cambios de base
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Sean
+\begin_inset Formula $(V,\langle\cdot\rangle)$
+\end_inset
+
+ un espacio bilineal,
+\begin_inset Formula ${\cal C}:=(u_{1},\dots,u_{n})$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula ${\cal B}:=(v_{1},\dots,v_{n})$
+\end_inset
+
+ bases de
+\begin_inset Formula $V$
+\end_inset
+
+ donde
+\begin_inset Formula $\langle\cdot\rangle$
+\end_inset
+
+ tiene matrices respectivas
+\begin_inset Formula $A:=(a_{ij})$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $B:=(b_{ij})$
+\end_inset
+
+,
+\begin_inset Formula $X$
+\end_inset
+
+ e
+\begin_inset Formula $Y$
+\end_inset
+
+ las matrices columna de las coordenadas de dos vectores en la base
+\begin_inset Formula ${\cal C}$
+\end_inset
+
+,
+\begin_inset Formula $X'$
+\end_inset
+
+ e
+\begin_inset Formula $Y'$
+\end_inset
+
+ las de los mismos vectores en la base
+\begin_inset Formula ${\cal B}$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $P$
+\end_inset
+
+ la matriz de cambio de base de
+\begin_inset Formula ${\cal B}$
+\end_inset
+
+ a
+\begin_inset Formula ${\cal C}$
+\end_inset
+
+.
+ Entonces
+\begin_inset Formula $X=PX'$
+\end_inset
+
+ e
+\begin_inset Formula $Y=PY'$
+\end_inset
+
+, luego
+\begin_inset Formula $X^{t}AY=(PX')^{t}A(PY')=(X')^{t}(P^{t}AP)Y'$
+\end_inset
+
+ y por tanto
+\begin_inset Formula $B=P^{t}AP$
+\end_inset
+
+.
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Dos matrices
+\begin_inset Formula $A,B\in{\cal M}_{n}(\mathbb{K})$
+\end_inset
+
+ son
+\series bold
+congruentes
+\series default
+ si existe una matriz invertible
+\begin_inset Formula $P$
+\end_inset
+
+ tal que
+\begin_inset Formula $B=P^{t}AP$
+\end_inset
+
+, y escribimos
+\begin_inset Formula $A\sim B$
+\end_inset
+
+.
+ Esta es una relación de equivalencia.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+\begin_inset ERT
+status open
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+
+\backslash
+sremember{AlgL}
+\end_layout
+
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+\begin_inset Formula $A,B\in M_{n}(K)$
+\end_inset
+
+ son
+\series bold
+semejantes
+\series default
+ si
+\begin_inset Formula $\exists P\in M_{n}(K):B=P^{-1}AP$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+\begin_inset ERT
+status open
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+
+\backslash
+eremember
+\end_layout
+
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Dos formas bilineales
+\begin_inset Formula $\langle\cdot\rangle$
+\end_inset
+
+ en
+\begin_inset Formula $V$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $\langle\cdot\rangle'$
+\end_inset
+
+ en
+\begin_inset Formula $V'$
+\end_inset
+
+ son
+\series bold
+equivalentes
+\series default
+, escrito
+\begin_inset Formula $\langle\cdot\rangle\sim\langle\cdot\rangle'$
+\end_inset
+
+, si existen bases respectivas de
+\begin_inset Formula $V$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $V'$
+\end_inset
+
+ respecto de las cuales las formas bilineales tiene la misma matriz asociada.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Dos espacios bilineales
+\begin_inset Formula $(V,\langle\cdot\rangle)$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $(V',\langle\cdot\rangle')$
+\end_inset
+
+ son
+\series bold
+isométricos
+\series default
+ si existe un isomorfismo
+\begin_inset Formula $f:V\rightarrow V'$
+\end_inset
+
+ tal que
+\begin_inset Formula $\forall u,v\in V,\langle u,v\rangle=\langle f(u),f(v)\rangle'$
+\end_inset
+
+, y decimos que
+\begin_inset Formula $f$
+\end_inset
+
+ es una
+\series bold
+isometría
+\series default
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Dados dos espacios bilineales
+\begin_inset Formula $(V,\langle\cdot\rangle)$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $(V',\langle\cdot\rangle')$
+\end_inset
+
+, si
+\begin_inset Formula ${\cal B}$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula ${\cal B}'$
+\end_inset
+
+ son bases respectivas de
+\begin_inset Formula $V$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $V'$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $A$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $A'$
+\end_inset
+
+ son las matrices respectivas de
+\begin_inset Formula $\langle\cdot\rangle$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $\langle\cdot\rangle'$
+\end_inset
+
+ respecto de
+\begin_inset Formula ${\cal B}$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula ${\cal B}'$
+\end_inset
+
+, entonces
+\begin_inset Formula
+\[
+A\sim A'\iff\langle\cdot\rangle\sim\langle\cdot\rangle'\iff(V,\langle\cdot\rangle),(V',\langle\cdot\rangle')\text{ isométricos}
+\]
+
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Labeling
+\labelwidthstring 00.00.0000
+\begin_inset Formula $1\implies2]$
+\end_inset
+
+ Existe
+\begin_inset Formula $P$
+\end_inset
+
+ invertible tal que
+\begin_inset Formula $A'=P^{t}AP$
+\end_inset
+
+, luego en la base
+\begin_inset Formula ${\cal B}''$
+\end_inset
+
+ en la que
+\begin_inset Formula $P$
+\end_inset
+
+ es matriz de cambio de
+\begin_inset Formula ${\cal B}''$
+\end_inset
+
+ a
+\begin_inset Formula ${\cal B}$
+\end_inset
+
+,
+\begin_inset Formula $\langle\cdot\rangle$
+\end_inset
+
+ tiene matriz
+\begin_inset Formula $A'$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Labeling
+\labelwidthstring 00.00.0000
+\begin_inset Formula $2\implies3]$
+\end_inset
+
+ Si
+\begin_inset Formula ${\cal C}=:(v_{1},\dots,v_{n})$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula ${\cal C}'=:(v'_{1},\dots,v'_{n})$
+\end_inset
+
+ son bases en las que
+\begin_inset Formula $\langle\cdot\rangle$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $\langle\cdot\rangle'$
+\end_inset
+
+ tienen la misma matriz asociada
+\begin_inset Formula $C:=(c_{ij})$
+\end_inset
+
+, entonces
+\begin_inset Formula $\langle v_{i},v_{j}\rangle=c_{ij}=\langle v'_{i},v'_{j}\rangle$
+\end_inset
+
+, luego el isomorfismo
+\begin_inset Formula $v_{i}\mapsto v'_{i}$
+\end_inset
+
+ es una isometría.
+\end_layout
+
+\begin_layout Labeling
+\labelwidthstring 00.00.0000
+\begin_inset Formula $3\implies1]$
+\end_inset
+
+ Sea
+\begin_inset Formula $f:V\rightarrow V'$
+\end_inset
+
+ una isometría y
+\begin_inset Formula ${\cal B}:=(v_{1},\dots,v_{n})$
+\end_inset
+
+, entonces
+\begin_inset Formula ${\cal B}':=(f(v_{1}),\dots,f(v_{n}))$
+\end_inset
+
+ es una base de
+\begin_inset Formula $V'$
+\end_inset
+
+ y, como
+\begin_inset Formula $\langle v_{i},v_{j}\rangle=\langle f(v_{i}),f(v_{j})\rangle'=:c_{ij}$
+\end_inset
+
+, ambas formas bilineales tienen la misma matriz
+\begin_inset Formula $C:=(c_{ij})$
+\end_inset
+
+, y entonces
+\begin_inset Formula $A\sim C\sim A'$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Section
+Ortogonalidad
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Sean
+\begin_inset Formula $(V,\langle\cdot\rangle)$
+\end_inset
+
+ un espacio bilineal y
+\begin_inset Formula $E$
+\end_inset
+
+ un subespacio de
+\begin_inset Formula $V$
+\end_inset
+
+, llamamos
+\series bold
+subespacio ortogonal
+\series default
+ a
+\begin_inset Formula $E$
+\end_inset
+
+ al subespacio
+\begin_inset Formula $E^{\bot}:=\{v\in V:\forall e\in E,\langle v,e\rangle=0\}$
+\end_inset
+
+.
+ Dos vectores
+\begin_inset Formula $u,v\in V$
+\end_inset
+
+ son
+\series bold
+ortogonales
+\series default
+,
+\series bold
+perpendiculares
+\series default
+ o
+\series bold
+conjugados
+\series default
+ si
+\begin_inset Formula $\langle u,v\rangle=0$
+\end_inset
+
+.
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Llamamos
+\series bold
+radical
+\series default
+ de
+\begin_inset Formula $V$
+\end_inset
+
+ a
+\begin_inset Formula $Rad(V):=V^{\bot}$
+\end_inset
+
+.
+ Una forma bilineal simétrica
+\begin_inset Formula $\langle\cdot\rangle$
+\end_inset
+
+ en
+\begin_inset Formula $V$
+\end_inset
+
+ es
+\series bold
+no degenerada
+\series default
+ si
+\begin_inset Formula $Rad(V)=0$
+\end_inset
+
+.
+ Si
+\begin_inset Formula $A$
+\end_inset
+
+ es la matriz asociada a
+\begin_inset Formula $\langle\cdot\rangle$
+\end_inset
+
+ en la base
+\begin_inset Formula ${\cal B}$
+\end_inset
+
+ de
+\begin_inset Formula $V$
+\end_inset
+
+,
+\begin_inset Formula $\langle\cdot\rangle$
+\end_inset
+
+ es no degenerada si y sólo si
+\begin_inset Formula $|A|\neq0$
+\end_inset
+
+.
+
+\series bold
+Demostración:
+\series default
+ Sea
+\begin_inset Formula ${\cal B}=:(u_{1},\dots,u_{n})$
+\end_inset
+
+, un vector
+\begin_inset Formula
+\begin{multline*}
+u:=\sum\alpha_{i}u_{i}\in Rad(V)\iff\langle u,v\rangle=0\forall v\in V\iff\langle u,u_{i}\rangle=0\forall i\iff\\
+\iff\forall i,\left(\begin{array}{ccccc}
+0 & \cdots & \overset{\underset{\downarrow}{i}}{1} & \cdots & 0\end{array}\right)A\left(\begin{array}{c}
+x_{1}\\
+\vdots\\
+x_{n}
+\end{array}\right)=0
+\end{multline*}
+
+\end_inset
+
+Por tanto el radical está formado por los vectores cuyas coordenadas constituyen
+ el núcleo de
+\begin_inset Formula $A$
+\end_inset
+
+, que se reduce al vector 0 si y sólo si
+\begin_inset Formula $|A|\neq0$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Un vector es
+\series bold
+isótropo
+\series default
+ si
+\begin_inset Formula $\langle u,u\rangle=0$
+\end_inset
+
+, y un subespacio
+\begin_inset Formula $U\leq V$
+\end_inset
+
+ es (
+\series bold
+totalmente
+\series default
+)
+\series bold
+isótropo
+\series default
+ si todo vector de
+\begin_inset Formula $U$
+\end_inset
+
+ es isótropo, y es
+\series bold
+anisótropo
+\series default
+ si no contiene vectores isótropos no nulos.
+ Si todos los vectores son isótropos, entonces
+\begin_inset Formula $\langle\cdot\rangle$
+\end_inset
+
+ es idénticamente nula, pues en tal caso
+\begin_inset Formula $0=\langle u+v,u+v\rangle=\langle u,u\rangle+\langle v,v\rangle+2\langle u,v\rangle=2\langle u,v\rangle$
+\end_inset
+
+ para cualesquiera
+\begin_inset Formula $u,v\in V$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Section
+Diagonalización
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Dado un espacio bilineal
+\begin_inset Formula $(V,\langle\cdot\rangle)$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $E\leq V$
+\end_inset
+
+, si
+\begin_inset Formula $\langle\cdot\rangle|_{E}$
+\end_inset
+
+ es no degenerada entonces
+\begin_inset Formula $V=E\oplus E^{\bot}$
+\end_inset
+
+.
+
+\series bold
+Demostración:
+\series default
+ La suma es directa porque
+\begin_inset Formula $E\cap E^{\bot}=Rad(E)=0$
+\end_inset
+
+.
+ Sea
+\begin_inset Formula ${\cal B}:=(e_{1},\dots,e_{m})$
+\end_inset
+
+ una base de
+\begin_inset Formula $E$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $A\in{\cal M}_{m}(\mathbb{R})$
+\end_inset
+
+ la matriz de
+\begin_inset Formula $\langle\cdot\rangle|_{E}$
+\end_inset
+
+, entonces
+\begin_inset Formula $|A|\neq0$
+\end_inset
+
+ y, dado
+\begin_inset Formula $u\in V$
+\end_inset
+
+, el sistema
+\begin_inset Formula
+\[
+A\left(\begin{array}{c}
+x_{1}\\
+\vdots\\
+x_{m}
+\end{array}\right)=\left(\begin{array}{c}
+\langle u,e_{1}\rangle\\
+\vdots\\
+\langle u,e_{m}\rangle
+\end{array}\right)
+\]
+
+\end_inset
+
+tiene solución única y
+\begin_inset Formula $x:=\sum x_{i}e_{i}\in E$
+\end_inset
+
+.
+ Sea
+\begin_inset Formula $v:=u-x$
+\end_inset
+
+,
+\begin_inset Formula $v\in E^{\bot}\iff\forall i,\langle e_{i},v\rangle=0$
+\end_inset
+
+, pero
+\begin_inset Formula $\langle e_{i},v\rangle=\langle e_{i},u\rangle-\sum_{j}x_{j}\langle e_{i},e_{j}\rangle=\langle e_{i},u\rangle-\sum_{j}a_{ij}x_{j}=0$
+\end_inset
+
+, luego todo vector
+\begin_inset Formula $u\in V$
+\end_inset
+
+ se puede descomponer en un vector
+\begin_inset Formula $x\in E$
+\end_inset
+
+ y otro
+\begin_inset Formula $v\in E^{\bot}$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Como
+\series bold
+teorema
+\series default
+, para todo espacio bilineal
+\begin_inset Formula $(V,\langle\cdot\rangle)$
+\end_inset
+
+ existe una base ortogonal, y por tanto la matriz de
+\begin_inset Formula $\langle\cdot\rangle$
+\end_inset
+
+ es siempre de la forma
+\begin_inset Formula $\text{diag}(d_{1},\dots,d_{m},0,\dots,0)$
+\end_inset
+
+ (matriz diagonal) con
+\begin_inset Formula $d_{i}\neq0\forall i\in\{1,\dots,m\}$
+\end_inset
+
+.
+
+\series bold
+Demostración:
+\series default
+ Si
+\begin_inset Formula $V$
+\end_inset
+
+ tiene dimensión 1 toda base es ortogonal.
+ Supongamos que la dimensión de
+\begin_inset Formula $V$
+\end_inset
+
+ es
+\begin_inset Formula $n>1$
+\end_inset
+
+ y el teorema se cumple para dimensión
+\begin_inset Formula $n-1$
+\end_inset
+
+.
+ Si
+\begin_inset Formula $\langle\cdot\rangle$
+\end_inset
+
+ es nula, toda base es ortogonal.
+ De lo contrario existe un vector
+\begin_inset Formula $e_{1}$
+\end_inset
+
+ no isótropo y, si
+\begin_inset Formula $E:=<e_{1}>$
+\end_inset
+
+,
+\begin_inset Formula $\langle\cdot\rangle|_{E}$
+\end_inset
+
+ es no degenerada, por lo que tenemos
+\begin_inset Formula $V=E\oplus E^{\bot}$
+\end_inset
+
+ y, por la hipótesis de inducción,
+\begin_inset Formula $E^{\bot}$
+\end_inset
+
+ tiene una base
+\begin_inset Formula $(e_{2},\dots,e_{n})$
+\end_inset
+
+ ortogonal y la base
+\begin_inset Formula $(e_{1},\dots,e_{n})$
+\end_inset
+
+ de
+\begin_inset Formula $V$
+\end_inset
+
+ también lo es.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+\begin_inset Formula $A,B\in{\cal M}_{n}(\mathbb{K})$
+\end_inset
+
+ son congruentes si y sólo si una se puede obtener de la otra por operaciones
+ elementales, las mismas por filas que por columnas.
+\end_layout
+
+\begin_layout Itemize
+\begin_inset Argument item:1
+status open
+
+\begin_layout Plain Layout
+\begin_inset Formula $\implies]$
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\end_inset
+
+Existe
+\begin_inset Formula $P$
+\end_inset
+
+ invertible tal que
+\begin_inset Formula $P^{t}AP=B$
+\end_inset
+
+.
+ Al ser invertible debe ser producto de matrices elementales,
+\begin_inset Formula $P^{t}=:E_{1}\cdots E_{k}$
+\end_inset
+
+, con lo que
+\begin_inset Formula $B=E_{k}\cdots E_{1}AE_{1}^{t}\cdots E_{k}^{t}$
+\end_inset
+
+, pero la traspuesta de una matriz elemental que representa una operación
+ por filas representa la misma operación por columnas.
+\end_layout
+
+\begin_layout Itemize
+\begin_inset Argument item:1
+status open
+
+\begin_layout Plain Layout
+\begin_inset Formula $\impliedby]$
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\end_inset
+
+Si
+\begin_inset Formula $B=E_{k}\cdots E_{1}AE_{1}^{t}\cdots E_{k}^{t}$
+\end_inset
+
+, basta tomar
+\begin_inset Formula $P:=E_{1}^{t}\cdots E_{k}^{t}$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Así, para obtener a partir de una matriz simétrica
+\begin_inset Formula $A$
+\end_inset
+
+ una matriz diagonal congruente:
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+
+\family sans
+\begin_inset Box Frameless
+position "t"
+hor_pos "c"
+has_inner_box 1
+inner_pos "t"
+use_parbox 0
+use_makebox 0
+width "100col%"
+special "none"
+height "1in"
+height_special "totalheight"
+thickness "0.4pt"
+separation "3pt"
+shadowsize "4pt"
+framecolor "black"
+backgroundcolor "none"
+status open
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\series bold
+operación
+\series default
+ diagonalizar(var
+\begin_inset Formula $A$
+\end_inset
+
+:
+\begin_inset Formula ${\cal M}_{n}(\mathbb{K})$
+\end_inset
+
+)
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \hspace{}
+\length 5ex
+\end_inset
+
+
+\series bold
+si
+\series default
+
+\begin_inset Formula $n>1$
+\end_inset
+
+
+\series bold
+y
+\series default
+
+\begin_inset Formula $A\neq0$
+\end_inset
+
+
+\series bold
+entonces
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \hspace{}
+\length 5ex
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \hspace{}
+\length 5ex
+\end_inset
+
+
+\series bold
+si
+\series default
+ la primera columna es no nula
+\series bold
+entonces
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \hspace{}
+\length 5ex
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \hspace{}
+\length 5ex
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \hspace{}
+\length 5ex
+\end_inset
+
+
+\series bold
+si
+\series default
+ no hay ningún
+\begin_inset Formula $i$
+\end_inset
+
+ con
+\begin_inset Formula $a_{ii}\neq0$
+\end_inset
+
+
+\series bold
+entonces
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \hspace{}
+\length 5ex
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \hspace{}
+\length 5ex
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \hspace{}
+\length 5ex
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \hspace{}
+\length 5ex
+\end_inset
+
+Sumar a la fila
+\begin_inset Formula $1$
+\end_inset
+
+ la fila
+\begin_inset Formula $i$
+\end_inset
+
+, para algún
+\begin_inset Formula $i$
+\end_inset
+
+ con
+\begin_inset Formula $a_{i1}\neq0$
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \hspace{}
+\length 5ex
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \hspace{}
+\length 5ex
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \hspace{}
+\length 5ex
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \hspace{}
+\length 5ex
+\end_inset
+
+Sumar a la columna
+\begin_inset Formula $1$
+\end_inset
+
+ la columna
+\begin_inset Formula $i$
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \hspace{}
+\length 5ex
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \hspace{}
+\length 5ex
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \hspace{}
+\length 5ex
+\end_inset
+
+
+\series bold
+finsi
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \hspace{}
+\length 5ex
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \hspace{}
+\length 5ex
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \hspace{}
+\length 5ex
+\end_inset
+
+Tomar
+\begin_inset Formula $i$
+\end_inset
+
+ con
+\begin_inset Formula $a_{ii}\neq0$
+\end_inset
+
+; intercambiar filas 1 e
+\begin_inset Formula $i$
+\end_inset
+
+ y columnas 1 e
+\begin_inset Formula $i$
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \hspace{}
+\length 5ex
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \hspace{}
+\length 5ex
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \hspace{}
+\length 5ex
+\end_inset
+
+Hacer ceros en la primera columna con operaciones fila
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \hspace{}
+\length 5ex
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \hspace{}
+\length 5ex
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \hspace{}
+\length 5ex
+\end_inset
+
+Hacer las mismas operaciones columna
+\begin_inset Formula $//$
+\end_inset
+
+
+\emph on
+Lo que hace ceros en la primera fila
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \hspace{}
+\length 5ex
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \hspace{}
+\length 5ex
+\end_inset
+
+
+\series bold
+finsi
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \hspace{}
+\length 5ex
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \hspace{}
+\length 5ex
+\end_inset
+
+diagonalizar(A[2..n,2..n])
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \hspace{}
+\length 5ex
+\end_inset
+
+
+\series bold
+finsi
+\end_layout
+
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Para recordar los cambios, escribimos una matriz identidad al lado de
+\begin_inset Formula $A$
+\end_inset
+
+ y registramos en ella las operaciones elementales de filas, o bien las
+ de columnas.
+ La
+\series bold
+diagonalización por completación de cuadrados
+\series default
+ es igual pero trabajando con la forma cuadrática:
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+
+\family sans
+\begin_inset Box Frameless
+position "t"
+hor_pos "c"
+has_inner_box 1
+inner_pos "t"
+use_parbox 0
+use_makebox 0
+width "100col%"
+special "none"
+height "1in"
+height_special "totalheight"
+thickness "0.4pt"
+separation "3pt"
+shadowsize "4pt"
+framecolor "black"
+backgroundcolor "none"
+status open
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\series bold
+operación
+\series default
+ diagonalizar(var
+\begin_inset Formula $q$
+\end_inset
+
+:
+\begin_inset Formula ${\cal Q}(\mathbb{K}^{n})$
+\end_inset
+
+)
+\begin_inset Formula $//$
+\end_inset
+
+
+\emph on
+Trabajamos con coordenadas
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \hspace{}
+\length 5ex
+\end_inset
+
+
+\series bold
+si
+\series default
+
+\begin_inset Formula $n>1$
+\end_inset
+
+
+\series bold
+y
+\series default
+
+\begin_inset Formula $q\neq0$
+\end_inset
+
+
+\series bold
+entonces
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \hspace{}
+\length 5ex
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \hspace{}
+\length 5ex
+\end_inset
+
+
+\series bold
+si
+\series default
+ el valor de
+\begin_inset Formula $q$
+\end_inset
+
+ depende de
+\begin_inset Formula $x_{1}$
+\end_inset
+
+
+\series bold
+entonces
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \hspace{}
+\length 5ex
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \hspace{}
+\length 5ex
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \hspace{}
+\length 5ex
+\end_inset
+
+
+\series bold
+si
+\series default
+ no hay ningún elemento
+\begin_inset Formula $a_{ii}x_{i}^{2}$
+\end_inset
+
+ con
+\begin_inset Formula $a_{ii}\neq0$
+\end_inset
+
+
+\series bold
+entonces
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \hspace{}
+\length 5ex
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \hspace{}
+\length 5ex
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \hspace{}
+\length 5ex
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \hspace{}
+\length 5ex
+\end_inset
+
+Tomar un término
+\begin_inset Formula $a_{ij}x_{i}x_{j}$
+\end_inset
+
+ con
+\begin_inset Formula $a_{ij}\neq0$
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \hspace{}
+\length 5ex
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \hspace{}
+\length 5ex
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \hspace{}
+\length 5ex
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \hspace{}
+\length 5ex
+\end_inset
+
+Hacer el cambio
+\begin_inset Formula $x_{i}=:x'_{i}+x'_{j}$
+\end_inset
+
+,
+\begin_inset Formula $x_{j}=:x'_{i}-x'_{j}$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $x_{k}=:x'_{k},k\neq i,j$
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \hspace{}
+\length 5ex
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \hspace{}
+\length 5ex
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \hspace{}
+\length 5ex
+\end_inset
+
+
+\series bold
+finsi
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \hspace{}
+\length 5ex
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \hspace{}
+\length 5ex
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \hspace{}
+\length 5ex
+\end_inset
+
+Tomar
+\begin_inset Formula $i$
+\end_inset
+
+ con
+\begin_inset Formula $a_{ii}\neq0$
+\end_inset
+
+; intercambiar
+\begin_inset Formula $x_{i}$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $x_{1}$
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \hspace{}
+\length 5ex
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \hspace{}
+\length 5ex
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \hspace{}
+\length 5ex
+\end_inset
+
+Tomar
+\begin_inset Formula $p$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $r$
+\end_inset
+
+ de
+\begin_inset Formula $q(x_{1},\dots,x_{n})=:a_{11}x_{1}^{2}+x_{1}p(x_{2},\dots,x_{n})+r(x_{2},\dots,x_{n})$
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \hspace{}
+\length 5ex
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \hspace{}
+\length 5ex
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \hspace{}
+\length 5ex
+\end_inset
+
+Reescribir
+\begin_inset Formula $q$
+\end_inset
+
+ como
+\begin_inset Formula $a_{11}(x_{1}+\frac{p(x_{2},\dots,x_{n})}{2a_{11}})^{2}-\frac{p(x_{2},\dots,x_{n})}{4a_{11}}+r(x_{2},\dots,x_{n})$
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \hspace{}
+\length 5ex
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \hspace{}
+\length 5ex
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \hspace{}
+\length 5ex
+\end_inset
+
+Hacer el cambio
+\begin_inset Formula $x'_{1}:=x_{1}+\frac{p(x_{2},\dots,x_{n})}{2a_{11}}$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $x'_{j}:=x_{j},j\neq1$
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \hspace{}
+\length 5ex
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \hspace{}
+\length 5ex
+\end_inset
+
+
+\series bold
+finsi
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \hspace{}
+\length 5ex
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \hspace{}
+\length 5ex
+\end_inset
+
+diagonalizar(
+\begin_inset Formula $q(0,x_{2},\dots,x_{n})$
+\end_inset
+
+)
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \hspace{}
+\length 5ex
+\end_inset
+
+
+\series bold
+finsi
+\end_layout
+
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Como
+\series bold
+teorema
+\series default
+, todo endomorfismo simétrico
+\begin_inset Formula $f:V\rightarrow V$
+\end_inset
+
+ diagonaliza con una base ortonormal de vectores propios.
+
+\series bold
+Demostración:
+\series default
+ Sean
+\begin_inset Formula $\alpha_{1},\dots,\alpha_{m}$
+\end_inset
+
+ los valores propios de
+\begin_inset Formula $f$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $U:=V_{(\alpha_{1})}\oplus\dots\oplus V_{(\alpha_{m})}$
+\end_inset
+
+, siendo
+\begin_inset Formula $V_{(\alpha_{i})}$
+\end_inset
+
+ el subespacio propio correspondiente al valor propio
+\begin_inset Formula $\alpha_{i}$
+\end_inset
+
+.
+ Para ver que
+\begin_inset Formula $U=V$
+\end_inset
+
+, primero observamos que
+\begin_inset Formula $f(U)\subseteq U$
+\end_inset
+
+, pues si
+\begin_inset Formula $v_{i}\in V_{(\alpha_{i})}$
+\end_inset
+
+ entonces
+\begin_inset Formula $f(\sum\lambda_{i}v_{i})=\sum\lambda_{i}\alpha_{i}v_{i}\in U$
+\end_inset
+
+.
+ Por otro lado, si
+\begin_inset Formula $u\in U$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $w\in U^{\bot}$
+\end_inset
+
+ entonces
+\begin_inset Formula $f(u)\in U$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $\langle f(w),u\rangle=0=\langle w,f(u)\rangle$
+\end_inset
+
+.
+ Consideremos el endomorfismo simétrico
+\begin_inset Formula $f|_{U^{\bot}}$
+\end_inset
+
+.
+ Como todos los vectores propios de
+\begin_inset Formula $f$
+\end_inset
+
+ están en
+\begin_inset Formula $U$
+\end_inset
+
+, el endomorfismo
+\begin_inset Formula $f|_{U^{\bot}}$
+\end_inset
+
+ no tiene vectores propios y por tanto
+\begin_inset Formula $U^{\bot}=0$
+\end_inset
+
+, luego
+\begin_inset Formula $U=V$
+\end_inset
+
+.
+ Si tomamos una base ortonormal de cada
+\begin_inset Formula $V_{(\alpha_{i})}$
+\end_inset
+
+, al juntarlas obtenemos una base de
+\begin_inset Formula $V$
+\end_inset
+
+ ortonormal.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+De aquí que toda matriz simétrica real
+\begin_inset Formula $A\in{\cal M}_{m\times n}(\mathbb{R})$
+\end_inset
+
+ admite una matriz ortogonal
+\begin_inset Formula $P$
+\end_inset
+
+ tal que
+\begin_inset Formula $P^{-1}AP=P^{t}AP$
+\end_inset
+
+ es diagonal.
+\end_layout
+
+\begin_layout Section
+Rango
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Sean
+\begin_inset Formula $(V,\langle\cdot\rangle)$
+\end_inset
+
+ un espacio bilineal y
+\begin_inset Formula $A$
+\end_inset
+
+ la matriz de
+\begin_inset Formula $\langle\cdot\rangle$
+\end_inset
+
+ en cierta base, llamamos
+\series bold
+rango
+\series default
+ de
+\begin_inset Formula $\langle\cdot\rangle$
+\end_inset
+
+ a
+\begin_inset Formula $\text{rg}(\langle\cdot\rangle):=\text{rg}(A)=\dim(V)-\dim Rad(\langle\cdot\rangle)$
+\end_inset
+
+.
+ Dadas las formas bilineales
+\begin_inset Formula $\langle\cdot\rangle\sim\langle\cdot\rangle'$
+\end_inset
+
+ en un
+\begin_inset Formula $\mathbb{K}$
+\end_inset
+
+-espacio vectorial
+\begin_inset Formula $V$
+\end_inset
+
+,
+\begin_inset Formula $\text{rg}(\langle\cdot\rangle)=\text{rg}(\langle\cdot\rangle')$
+\end_inset
+
+ y, si
+\begin_inset Formula $A$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $B$
+\end_inset
+
+ son las matrices respectivas de
+\begin_inset Formula $\langle\cdot\rangle$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $\langle\cdot\rangle'$
+\end_inset
+
+, existe
+\begin_inset Formula $\lambda\in\mathbb{K}$
+\end_inset
+
+ tal que
+\begin_inset Formula $|B|=\lambda^{2}|A|$
+\end_inset
+
+.
+
+\series bold
+Demostración:
+\series default
+ Si
+\begin_inset Formula $A\sim B$
+\end_inset
+
+, existe
+\begin_inset Formula $P$
+\end_inset
+
+ invertible tal que
+\begin_inset Formula $B=P^{t}AP$
+\end_inset
+
+, luego
+\begin_inset Formula $A$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $B$
+\end_inset
+
+ tienen igual rango y
+\begin_inset Formula $|B|=\lambda^{2}|A|$
+\end_inset
+
+ con
+\begin_inset Formula $\lambda:=|P|$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+\begin_inset ERT
+status open
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+%
+\backslash
+begin{sloppypar}
+\end_layout
+
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Un cuerpo es
+\series bold
+algebraicamente cerrado
+\series default
+ si cualquier polinomio con coeficientes en
+\begin_inset Formula $\mathbb{K}$
+\end_inset
+
+ tiene todas sus raíces en
+\begin_inset Formula $\mathbb{K}$
+\end_inset
+
+.
+ Como
+\series bold
+teorema
+\series default
+, dos formas bilineales simétricas
+\begin_inset Formula $\langle\cdot\rangle$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $\langle\cdot\rangle'$
+\end_inset
+
+ con igual rango en un
+\begin_inset Formula $\mathbb{K}$
+\end_inset
+
+-espacio vectorial
+\begin_inset Formula $V$
+\end_inset
+
+, siendo
+\begin_inset Formula $\mathbb{K}$
+\end_inset
+
+ algebraicamente cerrado, son equivalentes.
+
+\series bold
+Demostración:
+\series default
+ Sabemos que en cierta base, la matriz de
+\begin_inset Formula $\langle\cdot\rangle$
+\end_inset
+
+ es
+\begin_inset Formula $D:=\text{diag}(d_{1},\dots,d_{m},0,\dots,0)$
+\end_inset
+
+, siendo
+\begin_inset Formula $m:=\text{rg}(\langle\cdot\rangle)$
+\end_inset
+
+, con
+\begin_inset Formula $d_{1},\dots,d_{m}\neq0$
+\end_inset
+
+.
+ Tomando la matriz in
+\begin_inset ERT
+status open
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+
+\backslash
+-
+\end_layout
+
+\end_inset
+
+ver
+\begin_inset ERT
+status open
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+
+\backslash
+-
+\end_layout
+
+\end_inset
+
+ti
+\begin_inset ERT
+status open
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+
+\backslash
+-
+\end_layout
+
+\end_inset
+
+ble
+\begin_inset Newline newline
+\end_inset
+
+
+\begin_inset Formula
+\[
+P:=\text{diag}(\frac{1}{\sqrt{d_{1}}},\dots,\frac{1}{\sqrt{d_{m}}},1,\dots,1)
+\]
+
+\end_inset
+
+ tenemos que
+\begin_inset Formula
+\[
+P^{t}DP=\text{diag}(\overset{m}{\overbrace{1,\dots,1}},0,\dots,0)
+\]
+
+\end_inset
+
+Haciendo lo mismo con
+\begin_inset Formula $\langle\cdot\rangle'$
+\end_inset
+
+ obtenemos que su matriz en cierta base también es congruente con esta misma
+ matriz, luego ambas son congruentes.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Por tanto, dadas dos matrices simétricas
+\begin_inset Formula $A$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $B$
+\end_inset
+
+ sobre un cuerpo algebraicamente cerrado,
+\begin_inset Formula $A\sim B\iff\text{rg}(A)=\text{rg}(B)$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Section
+Cuerpos ordenados y signatura
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Un cuerpo
+\begin_inset Formula $\mathbb{K}$
+\end_inset
+
+ es
+\series bold
+ordenado
+\series default
+ si existe un
+\begin_inset Formula $P\subseteq\mathbb{K}$
+\end_inset
+
+, cuyos elementos se llaman
+\series bold
+positivos
+\series default
+, tal que:
+\end_layout
+
+\begin_layout Enumerate
+\begin_inset Formula $\mathbb{K}=P\dot{\cup}\{0\}\dot{\cup}-P$
+\end_inset
+
+.
+ A los elementos de
+\begin_inset Formula $-P:=\{-x\}_{x\in P}$
+\end_inset
+
+ los llamamos
+\series bold
+negativos
+\series default
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Enumerate
+Para
+\begin_inset Formula $x,y\in P$
+\end_inset
+
+,
+\begin_inset Formula $x+y,xy\in P$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Por ejemplo,
+\begin_inset Formula $\mathbb{R}$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $\mathbb{Q}$
+\end_inset
+
+ son ordenados, mientras que
+\begin_inset Formula $\mathbb{C}$
+\end_inset
+
+ no lo es.
+ Escribimos
+\begin_inset Formula $x\geq0$
+\end_inset
+
+ si
+\begin_inset Formula $x$
+\end_inset
+
+ es positivo o
+\begin_inset Formula $x=0$
+\end_inset
+
+, y definimos la relación de orden total
+\begin_inset Formula $x\leq y:\iff y-x\geq0$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Una forma bilineal
+\begin_inset Formula $\langle\cdot\rangle$
+\end_inset
+
+ en un
+\begin_inset Formula $\mathbb{K}$
+\end_inset
+
+-espacio vectorial
+\begin_inset Formula $V$
+\end_inset
+
+, siendo
+\begin_inset Formula $\mathbb{K}$
+\end_inset
+
+ ordenado, es:
+\end_layout
+
+\begin_layout Itemize
+
+\series bold
+Semidefinida positiva
+\series default
+ si
+\begin_inset Formula $\forall u\in V,\langle u,u\rangle\geq0$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Itemize
+
+\series bold
+Semidefinida negativa
+\series default
+ si
+\begin_inset Formula $\forall u\in V,\langle u,u\rangle\leq0$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Itemize
+
+\series bold
+Definida positiva
+\series default
+ si
+\begin_inset Formula $\forall u\neq0,\langle u,u\rangle>0$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Itemize
+
+\series bold
+Definida negativa
+\series default
+ si
+\begin_inset Formula $\forall u\neq0,\langle u,u\rangle<0$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Las mismas definiciones se aplican a una forma cuadrática.
+ Sean
+\begin_inset Formula $(V,\langle\cdot\rangle)$
+\end_inset
+
+ un espacio bilineal sobre un cuerpo
+\begin_inset Formula $\mathbb{\mathbb{K}}$
+\end_inset
+
+,
+\begin_inset Formula $A:=(a_{ij})$
+\end_inset
+
+ la matriz de
+\begin_inset Formula $\langle\cdot\rangle$
+\end_inset
+
+ en cierta base
+\begin_inset Formula ${\cal C}:=(e_{1},\dots,e_{n})$
+\end_inset
+
+ y definimos
+\begin_inset Formula
+\[
+d_{1}=a_{11},d_{2}=\left|\begin{array}{cc}
+a_{11} & a_{12}\\
+a_{21} & a_{22}
+\end{array}\right|,\dots,d_{n}=|A|
+\]
+
+\end_inset
+
+ Si los
+\begin_inset Formula $d_{1},\dots,d_{n}$
+\end_inset
+
+ son todos no nulos, hay una base en que la matriz de
+\begin_inset Formula $\langle\cdot\rangle$
+\end_inset
+
+ es
+\begin_inset Formula $\text{diag}(d_{1},\frac{d_{2}}{d_{1}},\dots,\frac{d_{n}}{d_{n-1}})$
+\end_inset
+
+.
+
+\series bold
+Demostración:
+\series default
+ Sea
+\begin_inset Formula $E:=<e_{1},\dots,e_{n-1}>$
+\end_inset
+
+, la matriz de
+\begin_inset Formula $\langle\cdot\rangle$
+\end_inset
+
+ en
+\begin_inset Formula $E$
+\end_inset
+
+ es la matriz
+\begin_inset Formula $A$
+\end_inset
+
+ sin la última fila y columna, cuyo determinante es
+\begin_inset Formula $d_{n-1}\neq0$
+\end_inset
+
+, luego es no degenerada y
+\begin_inset Formula $V=E\oplus E^{\bot}$
+\end_inset
+
+.
+ Sea
+\begin_inset Formula $v\in E^{\bot}\backslash\{0\}$
+\end_inset
+
+,
+\begin_inset Formula $(e_{1},\dots,e_{n-1},v)$
+\end_inset
+
+ es una base de
+\begin_inset Formula $V$
+\end_inset
+
+, y la matriz de
+\begin_inset Formula $\langle\cdot\rangle$
+\end_inset
+
+ en esta base es
+\begin_inset Formula
+\[
+B:=\left(\begin{array}{cccc}
+a_{11} & \cdots & a_{1,n-1} & 0\\
+\vdots & \ddots & \vdots & \vdots\\
+a_{n-1,1} & \cdots & a_{n-1,n-1} & 0\\
+0 & \cdots & 0 & b
+\end{array}\right)
+\]
+
+\end_inset
+
+Tenemos
+\begin_inset Formula $A\sim B$
+\end_inset
+
+, luego existe
+\begin_inset Formula $P$
+\end_inset
+
+ invertible con
+\begin_inset Formula $A=P^{t}BP$
+\end_inset
+
+.
+ Sea
+\begin_inset Formula $\lambda:=|P|$
+\end_inset
+
+,
+\begin_inset Formula $|A|=\lambda^{2}|B|$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $d_{n}=\lambda^{2}d_{n-1}b$
+\end_inset
+
+, y entonces la matriz de
+\begin_inset Formula $\langle\cdot\rangle$
+\end_inset
+
+ en la base
+\begin_inset Formula $(e_{1},\dots,e_{n-1},w:=\lambda v)$
+\end_inset
+
+ es como
+\begin_inset Formula $B$
+\end_inset
+
+ pero cambiando
+\begin_inset Formula $b$
+\end_inset
+
+ por
+\begin_inset Formula $\frac{d_{n}}{d_{n-1}}$
+\end_inset
+
+.
+ El resultado sigue por inducción.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+De aquí que, si además
+\begin_inset Formula $\mathbb{K}$
+\end_inset
+
+ es ordenado, la forma bilineal es definida positiva si y sólo si
+\begin_inset Formula $d_{1},\dots,d_{n}>0$
+\end_inset
+
+, y es definida negativa si y sólo si
+\begin_inset Formula $d_{1}<0$
+\end_inset
+
+,
+\begin_inset Formula $d_{2}>0$
+\end_inset
+
+,
+\begin_inset Formula $d_{3}<0$
+\end_inset
+
+, etc.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+El
+\series bold
+teorema de Sylvester
+\series default
+ afirma que si
+\begin_inset Formula $(V,\langle\cdot\rangle)$
+\end_inset
+
+ es un espacio bilineal sobre un cuerpo
+\begin_inset Formula $\mathbb{K}$
+\end_inset
+
+ ordenado,
+\begin_inset Formula $V$
+\end_inset
+
+ se descompone en suma directa ortogonal como
+\begin_inset Formula $V=V_{+}\oplus V_{-}\oplus V_{0}$
+\end_inset
+
+, donde
+\begin_inset Formula $\langle\cdot\rangle$
+\end_inset
+
+ restringida a
+\begin_inset Formula $V_{+}$
+\end_inset
+
+, a
+\begin_inset Formula $V_{-}$
+\end_inset
+
+ y a
+\begin_inset Formula $V_{0}$
+\end_inset
+
+ es definida positiva, definida negativa y nula, respectivamente.
+ Además,
+\begin_inset Formula $p:=\dim(V_{+})$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $m:=\dim(V_{-})$
+\end_inset
+
+ son únicos, y al par
+\begin_inset Formula $(p,m)$
+\end_inset
+
+ lo llamamos la
+\series bold
+signatura
+\series default
+ de
+\begin_inset Formula $\langle\cdot\rangle$
+\end_inset
+
+.
+
+\series bold
+Demostración:
+\series default
+ Sea
+\begin_inset Formula ${\cal C}:=(e_{1},\dots,e_{n})$
+\end_inset
+
+ una base de
+\begin_inset Formula $V$
+\end_inset
+
+ donde la matriz de la forma bilineal es
+\begin_inset Formula
+\[
+\text{diag}(d_{1},\dots,d_{p},d_{p+1},\dots,d_{p+m},0,\dots,0)
+\]
+
+\end_inset
+
+con
+\begin_inset Formula $d_{i}>0$
+\end_inset
+
+ para
+\begin_inset Formula $i\in\{1,\dots,p\}$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $d_{i}<0$
+\end_inset
+
+ para
+\begin_inset Formula $i\in\{p+1,\dots,p+m\}$
+\end_inset
+
+.
+ Es claro que la descomposición dada por
+\begin_inset Formula
+\begin{eqnarray*}
+V_{+}:=<e_{1},\dots,e_{p}>, & V_{-}:=<e_{p+1},\dots,e_{p+m}>, & V_{0}:=<e_{p+m+1},\dots,e_{n}>
+\end{eqnarray*}
+
+\end_inset
+
+ cumple las condiciones.
+ Para la unicidad, supongamos
+\begin_inset Formula $V=V_{+}\oplus V_{-}\oplus V_{0}=W_{+}\oplus W_{-}\oplus W_{0}$
+\end_inset
+
+.
+ Sea
+\begin_inset Formula $\pi_{+}:V\rightarrow V_{+}$
+\end_inset
+
+ la proyección canónica de
+\begin_inset Formula $V$
+\end_inset
+
+ sobre
+\begin_inset Formula $V_{+}$
+\end_inset
+
+,
+\begin_inset Formula $\ker(\pi|_{W_{+}})=\ker(\pi)\cap W_{+}=(V_{-}\oplus V_{0})\cap W_{+}$
+\end_inset
+
+.
+ Sea
+\begin_inset Formula $u\in(V_{-}\oplus V_{0})\cap W_{+}$
+\end_inset
+
+, tenemos que
+\begin_inset Formula $u=u_{-}+u_{0}$
+\end_inset
+
+ con
+\begin_inset Formula $u_{-}\in V_{-}$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $u_{0}\in V_{0}$
+\end_inset
+
+ y como
+\begin_inset Formula $u\in W_{+}$
+\end_inset
+
+,
+\begin_inset Formula $\langle u,u\rangle\geq0$
+\end_inset
+
+, pero
+\begin_inset Formula
+\[
+0\leq\langle u,u\rangle=\langle u_{-},u_{-}\rangle+2\langle u_{-},u_{0}\rangle+\langle u_{0},u_{0}\rangle=\langle u_{-},u_{-}\rangle\leq0
+\]
+
+\end_inset
+
+de donde
+\begin_inset Formula $\langle u,u\rangle=0$
+\end_inset
+
+ y, por ser
+\begin_inset Formula $u\in W_{+}$
+\end_inset
+
+,
+\begin_inset Formula $u=0$
+\end_inset
+
+.
+ Por tanto
+\begin_inset Formula $\pi|_{W_{+}}$
+\end_inset
+
+ es inyectiva y
+\begin_inset Formula $\dim W_{+}\leq\dim V_{+}$
+\end_inset
+
+.
+ De forma parecida podemos probar que
+\begin_inset Formula $\dim W_{-}\leq\dim V_{-}$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $\dim W_{0}\leq\dim W_{0}$
+\end_inset
+
+, probando el teorema.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+De aquí que, si
+\begin_inset Formula $(V,\langle\cdot\rangle)$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $(V,\langle\cdot\rangle')$
+\end_inset
+
+ son espacios bilineales isométricos sobre un cuerpo
+\begin_inset Formula $\mathbb{K}$
+\end_inset
+
+ ordenado, entonces
+\begin_inset Formula $\langle\cdot\rangle$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $\langle\cdot\rangle'$
+\end_inset
+
+ tienen la misma signatura.
+ La
+\series bold
+ley de inercia de Sylvester
+\series default
+ afirma que, si
+\begin_inset Formula $\mathbb{K}=\mathbb{R}$
+\end_inset
+
+, el recíproco de esto también se cumple.
+ En efecto, si
+\begin_inset Formula $(p,m)$
+\end_inset
+
+ es la signatura de
+\begin_inset Formula $\langle\cdot\rangle$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $\langle\cdot\rangle'$
+\end_inset
+
+, existe una base de
+\begin_inset Formula $V$
+\end_inset
+
+ en que la matriz de
+\begin_inset Formula $\langle\cdot\rangle$
+\end_inset
+
+ es
+\begin_inset Formula $\text{diag}(d_{1},\dots,d_{p},d_{p+1},\dots,d_{p+m},0,\dots,0)$
+\end_inset
+
+, siendo
+\begin_inset Formula $d_{1},\dots,d_{p}>0$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $d_{p+1},\dots,d_{p+m}<0$
+\end_inset
+
+, pero los positivos difieren de 1 en un cuadrado y los negativos de
+\begin_inset Formula $-1$
+\end_inset
+
+ en un cuadrado, por lo que hay una base en que la matriz de
+\begin_inset Formula $\langle\cdot\rangle$
+\end_inset
+
+ es
+\begin_inset Formula
+\[
+D:=\text{diag}(\overset{p}{\overbrace{1,\dots,1}},\overset{m}{\overbrace{-1,\dots,-1}},0,\dots,0)
+\]
+
+\end_inset
+
+y, análogamente, hay una base en que la matriz de
+\begin_inset Formula $\langle\cdot\rangle'$
+\end_inset
+
+ es
+\begin_inset Formula $D$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Section
+Descomposición de Witt
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Sea
+\begin_inset Formula $(V,\langle\cdot\rangle)$
+\end_inset
+
+ un espacio bilineal, llamamos
+\series bold
+simetría respecto al vector
+\series default
+
+\begin_inset Formula $v\in V$
+\end_inset
+
+ no isótropo a la isometría
+\begin_inset Formula $s_{v}:V\rightarrow V$
+\end_inset
+
+ dada por
+\begin_inset Formula
+\[
+s_{v}(u)=-u+2\frac{\langle u,v\rangle}{\langle v,v\rangle}
+\]
+
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Dados
+\begin_inset Formula $u,v\in V$
+\end_inset
+
+ no isótropos con
+\begin_inset Formula $\langle u,u\rangle=\langle v,v\rangle$
+\end_inset
+
+, existe una isometría
+\begin_inset Formula $f:V\rightarrow V$
+\end_inset
+
+ con
+\begin_inset Formula $f(u)=v$
+\end_inset
+
+.
+
+\series bold
+Demostración:
+\series default
+ Si
+\begin_inset Formula $u+v$
+\end_inset
+
+ es no isótropo,
+\begin_inset Formula
+\[
+s_{u+v}(u)=-u+\frac{2\langle u,u\rangle+2\langle u,v\rangle}{\langle u,u\rangle+\langle v,v\rangle+2\langle u,v\rangle}(u+v)=-u+\frac{2\langle u,u\rangle+2\langle u,v\rangle}{2\langle u,u\rangle+2\langle u,v\rangle}(u+v)=v
+\]
+
+\end_inset
+
+Si
+\begin_inset Formula $u+v$
+\end_inset
+
+ es isótropo,
+\begin_inset Formula $u-v$
+\end_inset
+
+ no lo es, pues
+\begin_inset Formula $\langle u+v,u+v\rangle+\langle u-v,u-v\rangle=4\langle u,u\rangle\neq0$
+\end_inset
+
+, y entonces definimos
+\begin_inset Formula $t(w):=-w$
+\end_inset
+
+ y vemos que
+\begin_inset Formula $(t\circ s_{u-v})(u)=v$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Como
+\series bold
+teorema
+\series default
+, si
+\begin_inset Formula $D_{1}:=\text{diag}(a_{1},\dots,a_{r},b_{r+1},\dots,b_{n})$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $D_{2}:=\text{diag}(a_{1},\dots,a_{r},c_{r+1},\dots,c_{n})$
+\end_inset
+
+ son matrices con
+\begin_inset Formula $a_{1},\dots,a_{r}\neq0$
+\end_inset
+
+, si
+\begin_inset Formula $D_{1}$
+\end_inset
+
+ es congruente con
+\begin_inset Formula $D_{2}$
+\end_inset
+
+ entonces
+\begin_inset Formula $\text{diag}(b_{r+1},\dots,b_{n})$
+\end_inset
+
+ lo es con
+\begin_inset Formula $\text{diag}(c_{r+1},\dots,c_{n})$
+\end_inset
+
+.
+
+\series bold
+Demostración:
+\series default
+ Basta ver que esto se cumple con
+\begin_inset Formula $r=1$
+\end_inset
+
+.
+ Sean
+\begin_inset Formula $D_{1}=\text{diag}(a,b_{2},\dots,b_{n})$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $D_{2}=\text{diag}(a,c_{2},\dots,c_{n})$
+\end_inset
+
+ matrices de una forma bilineal
+\begin_inset Formula $\langle\cdot\rangle$
+\end_inset
+
+ en las bases
+\begin_inset Formula $(u_{1},\dots,u_{n})$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $(v_{1},\dots,v_{n})$
+\end_inset
+
+, respectivamente.
+ Entonces
+\begin_inset Formula $\langle u_{1},u_{1}\rangle=a=\langle v_{1},v_{1}\rangle\neq0$
+\end_inset
+
+ y existe una isometría
+\begin_inset Formula $s$
+\end_inset
+
+ con
+\begin_inset Formula $s(u_{1})=v_{1}$
+\end_inset
+
+, por lo que
+\begin_inset Formula $\{s(u_{1}),\dots,s(u_{n})\}$
+\end_inset
+
+ es base ortogonal de
+\begin_inset Formula $V$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $E:=<s(u_{2}),\dots,s(u_{n})>=<s(u_{1})>^{\bot}=<v_{1}>^{\bot}=<v_{2},\dots,v_{n}>$
+\end_inset
+
+.
+ La matriz de
+\begin_inset Formula $\langle\cdot\rangle|_{E}$
+\end_inset
+
+ es
+\begin_inset Formula $\text{diag}(b_{2},\dots,b_{n})$
+\end_inset
+
+ en
+\begin_inset Formula $(s(u_{2}),\dots,s(u_{n}))$
+\end_inset
+
+ y es
+\begin_inset Formula $\text{diag}(c_{2},\dots,c_{n})$
+\end_inset
+
+ en
+\begin_inset Formula $(v_{2},\dots,v_{n})$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+El
+\series bold
+corolario de cancelación de Witt
+\series default
+ afirma que si
+\begin_inset Formula $U_{1},U_{2}\leq V$
+\end_inset
+
+ son tales que
+\begin_inset Formula $\langle\cdot\rangle|_{U_{1}}$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $\langle\cdot\rangle|_{U_{2}}$
+\end_inset
+
+ son no degeneradas y
+\begin_inset Formula $U_{1}$
+\end_inset
+
+ es isométrico a
+\begin_inset Formula $U_{2}$
+\end_inset
+
+, entonces
+\begin_inset Formula $U_{1}^{\bot}$
+\end_inset
+
+ es isométrico a
+\begin_inset Formula $U_{2}^{\bot}$
+\end_inset
+
+.
+
+\series bold
+Demostración:
+\series default
+ Tenemos
+\begin_inset Formula $V=U_{1}\oplus U_{1}^{\bot}=U_{2}\oplus U_{2}^{\bot}$
+\end_inset
+
+, existen bases respectivas
+\begin_inset Formula $(u_{1},\dots,u_{r})$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $(v_{1},\dots,v_{r})$
+\end_inset
+
+ de
+\begin_inset Formula $U_{1}$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $U_{2}$
+\end_inset
+
+ respecto de las cuales la matriz de
+\begin_inset Formula $\langle\cdot\rangle|_{U_{1}}$
+\end_inset
+
+ y de
+\begin_inset Formula $\langle\cdot\rangle|_{U_{2}}$
+\end_inset
+
+ es
+\begin_inset Formula $\text{diag}(a_{1},\dots,a_{r})$
+\end_inset
+
+ con
+\begin_inset Formula $a_{1},\dots,a_{r}\neq0$
+\end_inset
+
+.
+ Sean
+\begin_inset Formula $(u_{r+1},\dots,u_{n})$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $(v_{r+1},\dots,v_{n})$
+\end_inset
+
+ bases respectivas de
+\begin_inset Formula $U_{1}^{\bot}$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $U_{2}^{\bot}$
+\end_inset
+
+, si
+\begin_inset Formula $D_{1}:=\text{diag}(a_{1},\dots,a_{r},b_{r+1},\dots,b_{n})$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $D_{2}:=\text{diag}(a_{1},\dots,a_{r},c_{r+1},\dots,c_{n})$
+\end_inset
+
+ son las matrices de
+\begin_inset Formula $\langle\cdot\rangle$
+\end_inset
+
+ res
+\begin_inset ERT
+status open
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+
+\backslash
+-
+\end_layout
+
+\end_inset
+
+pec
+\begin_inset ERT
+status open
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+
+\backslash
+-
+\end_layout
+
+\end_inset
+
+to de
+\begin_inset Formula $(u_{1},\dots,u_{n})$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $(v_{1},\dots,v_{n})$
+\end_inset
+
+, respectivamente, entonces
+\begin_inset Formula $D_{1}\sim D_{2}$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $\text{diag}(b_{r+1},\dots,b_{n})\sim\text{diag}(c_{r+1},\dots,c_{n})$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Un
+\series bold
+plano hiperbólico
+\series default
+ es un espacio bilineal
+\begin_inset Formula $(V,\langle\cdot\rangle)$
+\end_inset
+
+ de dimensión 2 donde
+\begin_inset Formula $V$
+\end_inset
+
+ contiene vectores isótropos no nulos y
+\begin_inset Formula $\langle\cdot\rangle$
+\end_inset
+
+ es no degenerada.
+ Un espacio bilineal
+\begin_inset Formula $(V,\langle\cdot\rangle)$
+\end_inset
+
+ de dimensión 2 es un plano hiperbólico si y sólo si existe una base de
+
+\begin_inset Formula $V$
+\end_inset
+
+ respecto la cual la matriz de
+\begin_inset Formula $\langle\cdot\rangle$
+\end_inset
+
+ es
+\begin_inset Formula $\text{diag}(1,-1)$
+\end_inset
+
+.
+ Por tanto todos los planos hiperbólicos sobre un mismo cuerpo son isométricos.
+\end_layout
+
+\begin_layout Itemize
+\begin_inset Argument item:1
+status open
+
+\begin_layout Plain Layout
+\begin_inset Formula $\implies]$
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\end_inset
+
+Sean
+\begin_inset Formula $u\neq0$
+\end_inset
+
+ isótropo,
+\begin_inset Formula $v\in V$
+\end_inset
+
+ tal que
+\begin_inset Formula $(u,v)$
+\end_inset
+
+ es una base y
+\begin_inset Formula $v':=\frac{v}{\langle u,v\rangle}$
+\end_inset
+
+, la matriz de
+\begin_inset Formula $\langle\cdot\rangle$
+\end_inset
+
+ en
+\begin_inset Formula $(u,v')$
+\end_inset
+
+ es
+\begin_inset Formula
+\[
+A:=\left(\begin{array}{cc}
+0 & 1\\
+1 & a
+\end{array}\right)
+\]
+
+\end_inset
+
+con
+\begin_inset Formula $a:=\langle v',v'\rangle$
+\end_inset
+
+.
+ Sea ahora
+\begin_inset Formula $w:=xu+v'$
+\end_inset
+
+ tal que
+\begin_inset Formula $\langle w,w\rangle=1$
+\end_inset
+
+, entonces
+\begin_inset Formula $1=\langle xu+v',xu+v'\rangle=x^{2}\langle u,u\rangle+\langle v',v'\rangle+2x\langle u,v'\rangle=a+2x$
+\end_inset
+
+ y por tanto
+\begin_inset Formula $w=\frac{1-a}{2}u+v'$
+\end_inset
+
+.
+ Sea
+\begin_inset Formula $w'\in<w>^{\bot}$
+\end_inset
+
+, la matriz de
+\begin_inset Formula $\langle\cdot\rangle$
+\end_inset
+
+ en la base
+\begin_inset Formula $(w,w')$
+\end_inset
+
+ es
+\begin_inset Formula
+\[
+B:=\left(\begin{array}{cc}
+1 & 0\\
+0 & b
+\end{array}\right)
+\]
+
+\end_inset
+
+con
+\begin_inset Formula $b:=\langle w',w'\rangle$
+\end_inset
+
+.
+ Las matrices
+\begin_inset Formula $A$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $B$
+\end_inset
+
+ son congruentes, luego sus determinantes difieren en un cuadrado y
+\begin_inset Formula $b=-\lambda^{2}$
+\end_inset
+
+ para cierto
+\begin_inset Formula $\lambda$
+\end_inset
+
+.
+ Sea
+\begin_inset Formula $w''=\frac{w'}{\lambda}$
+\end_inset
+
+,
+\begin_inset Formula $\langle w'',w''\rangle=-1$
+\end_inset
+
+ y la matriz de
+\begin_inset Formula $\langle\cdot\rangle$
+\end_inset
+
+ en
+\begin_inset Formula $(w,w'')$
+\end_inset
+
+ es
+\begin_inset Formula
+\[
+\left(\begin{array}{cc}
+1 & 0\\
+0 & -1
+\end{array}\right)
+\]
+
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Itemize
+\begin_inset Argument item:1
+status open
+
+\begin_layout Plain Layout
+\begin_inset Formula $\impliedby]$
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\end_inset
+
+Si identificamos los vectores con sus coordenadas respecto a la base en
+ la que la matriz de
+\begin_inset Formula $\langle\cdot\rangle$
+\end_inset
+
+ es
+\begin_inset Formula $\text{diag}(1,-1)$
+\end_inset
+
+, entonces
+\begin_inset Formula $(1,-1)$
+\end_inset
+
+ es isótropo no nulo y, si hubiera un
+\begin_inset Formula $v:=(v_{1},v_{2})$
+\end_inset
+
+ con
+\begin_inset Formula $\langle u,v\rangle=0\forall u$
+\end_inset
+
+, en particular
+\begin_inset Formula $\langle(1,0),v\rangle=v_{1}=0$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $\langle(0,1),v\rangle=-v_{2}=0$
+\end_inset
+
+ y sería
+\begin_inset Formula $v=0$
+\end_inset
+
+, luego
+\begin_inset Formula $\langle\cdot\rangle$
+\end_inset
+
+ es no degenerada.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Si
+\begin_inset Formula $\dim(V)\geq2$
+\end_inset
+
+,
+\begin_inset Formula $V$
+\end_inset
+
+ contiene vectores isótropos no nulos y
+\begin_inset Formula $\langle\cdot\rangle$
+\end_inset
+
+ es no degenerada, entonces
+\begin_inset Formula $V$
+\end_inset
+
+ contiene un plano hiperbólico.
+ En efecto, sea
+\begin_inset Formula $u\neq0$
+\end_inset
+
+ isótropo, existe
+\begin_inset Formula $v\in V$
+\end_inset
+
+ con
+\begin_inset Formula $\langle u,v\rangle=0$
+\end_inset
+
+, pues de lo contrario
+\begin_inset Formula $u\in\text{Rad}(V)=0$
+\end_inset
+
+, y podemos ver que
+\begin_inset Formula $<u,v>$
+\end_inset
+
+ es un plano hiperbólico.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+El
+\series bold
+teorema de descomposición de Witt
+\series default
+ afirma que, sea
+\begin_inset Formula $(V,\langle\cdot\rangle)$
+\end_inset
+
+ un espacio bilineal con
+\begin_inset Formula $\langle\cdot\rangle$
+\end_inset
+
+ no degenerada, entonces
+\begin_inset Formula
+\[
+V=:P_{1}\oplus\dots\oplus P_{s}\oplus W
+\]
+
+\end_inset
+
+siendo
+\begin_inset Formula $P_{1},\dots,P_{k}$
+\end_inset
+
+ planos hiperbólicos y
+\begin_inset Formula $W$
+\end_inset
+
+ anisótropo, y si
+\begin_inset Formula $V=Q_{1}\oplus\dots\oplus Q_{t}\oplus W'$
+\end_inset
+
+ es otra descomposición ortogonal de
+\begin_inset Formula $V$
+\end_inset
+
+ con
+\begin_inset Formula $Q_{1},\dots,Q_{t}$
+\end_inset
+
+ planos hiperbólicos y
+\begin_inset Formula $W'$
+\end_inset
+
+ anisótropo, entonces
+\begin_inset Formula $s=t$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $W$
+\end_inset
+
+ es isométrico a
+\begin_inset Formula $W'$
+\end_inset
+
+.
+ Llamamos
+\series bold
+descomposición de Witt
+\series default
+ a cualquiera de este tipo, y llamamos a
+\begin_inset Formula $s$
+\end_inset
+
+ el
+\series bold
+índice de Witt
+\series default
+.
+
+\series bold
+Demostración:
+\series default
+ Para
+\begin_inset Formula $\dim(V)=1$
+\end_inset
+
+, si hubiera un vector
+\begin_inset Formula $u\neq0$
+\end_inset
+
+ isótropo, sería
+\begin_inset Formula $\langle\lambda u,u\rangle=0$
+\end_inset
+
+ para todo
+\begin_inset Formula $\lambda$
+\end_inset
+
+ y por tanto
+\begin_inset Formula $\text{Rad}(V)\neq0\#$
+\end_inset
+
+, luego
+\begin_inset Formula $V$
+\end_inset
+
+ es anisótropo.
+ Si
+\begin_inset Formula $n:=\dim(V)\geq2$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $V$
+\end_inset
+
+ no es anisótropo, debe contener un plano hiperbólico
+\begin_inset Formula $P$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $V=P\oplus P^{\bot}$
+\end_inset
+
+.
+
+\begin_inset Formula $\langle\cdot\rangle|_{P^{\bot}}$
+\end_inset
+
+ es no degenerada y por tanto el resultado sigue por inducción.
+ Para la unicidad, sea
+\begin_inset Formula $V=P_{1}\oplus\dots\oplus P_{s}\oplus W=Q_{1}\oplus\dots\oplus Q_{t}\oplus W'$
+\end_inset
+
+ y supongamos
+\begin_inset Formula $t\geq s$
+\end_inset
+
+.
+ Como todos los planos hiperbólicos sobre un mismo cuerpo son isométricos,
+
+\begin_inset Formula $P_{1}\oplus\dots\oplus P_{s}$
+\end_inset
+
+ es isométrico a
+\begin_inset Formula $Q_{1}\oplus\dots\oplus Q_{s}$
+\end_inset
+
+ y, por el teorema de cancelación de Witt,
+\begin_inset Formula $W$
+\end_inset
+
+ es isométrico a
+\begin_inset Formula $Q_{s+1}\oplus\dots\oplus Q_{t}\oplus W'$
+\end_inset
+
+.
+ Entonces debe ser
+\begin_inset Formula $t=s$
+\end_inset
+
+ porque de lo contrario tendríamos un subespacio anisótropo isométrico a
+ uno que no lo es, y por tanto
+\begin_inset Formula $W$
+\end_inset
+
+ debe ser isométrico a
+\begin_inset Formula $W'$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Section
+Cónicas proyectivas y formas cuadráticas
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Una
+\series bold
+cónica proyectiva
+\series default
+ en
+\begin_inset Formula $\mathbb{P}^{2}(\mathbb{K})$
+\end_inset
+
+ es una clase de equivalencia en el conjunto de polinomios homogéneos de
+ grado 2 en
+\begin_inset Formula $\mathbb{K}[x,y,z]$
+\end_inset
+
+, o de formas cuadráticas no nulas de dimensión 3, bajo la relación
+\begin_inset Formula $q\sim q':\iff\exists\lambda\in\mathbb{K}\backslash\{0\}:q'=\lambda q$
+\end_inset
+
+.
+ Escribimos
+\begin_inset Formula ${\cal C}_{q}:=[q]$
+\end_inset
+
+, y la identificamos con el conjunto de puntos
+\begin_inset Formula $[a,b,c]$
+\end_inset
+
+ en los que
+\begin_inset Formula $q(a,b,c)=0$
+\end_inset
+
+.
+ En
+\begin_inset Formula $\mathbb{P}^{2}(\mathbb{R})$
+\end_inset
+
+, una cónica proyectiva es la ampliación proyectiva de una cónica afín de
+ matriz proyectiva igual a la matriz de la forma cuadrática:
+\end_layout
+
+\begin_layout Itemize
+Dada una elipse de ecuación
+\begin_inset Formula $\frac{x^{2}}{a^{2}}+\frac{y^{2}}{b^{2}}=1$
+\end_inset
+
+, su homogeneización es
+\begin_inset Formula $\frac{x^{2}}{a^{2}}+\frac{y^{2}}{b^{2}}=z^{2}$
+\end_inset
+
+.
+ Los puntos del infinito son aquellos en que
+\begin_inset Formula $z=0$
+\end_inset
+
+, siendo la única solución cuando
+\begin_inset Formula $x=y=0$
+\end_inset
+
+.
+ Como
+\begin_inset Formula $[0,0,0]$
+\end_inset
+
+ no existe, la elipse no tiene puntos en el infinito.
+\end_layout
+
+\begin_layout Itemize
+Dada una hipérbola de ecuación
+\begin_inset Formula $\frac{x^{2}}{a^{2}}-\frac{y^{2}}{b^{2}}=1$
+\end_inset
+
+, su homogeneización es
+\begin_inset Formula $\frac{x^{2}}{a^{2}}-\frac{y^{2}}{b^{2}}=z^{2}$
+\end_inset
+
+ y vemos que sus puntos del infinito son aquellos en que
+\begin_inset Formula $z=0$
+\end_inset
+
+ y por tanto
+\begin_inset Formula $x=\pm\frac{a}{b}y$
+\end_inset
+
+, con lo que la hipérbola tiene dos puntos del infinito correspondientes
+ a sus asíntotas.
+\end_layout
+
+\begin_layout Itemize
+Dada una parábola de ecuación
+\begin_inset Formula $y^{2}=2px$
+\end_inset
+
+, su homogeneización es
+\begin_inset Formula $y^{2}=2pxz$
+\end_inset
+
+, siendo los puntos en el infinito aquellos en que
+\begin_inset Formula $y=z=0$
+\end_inset
+
+, con lo que la parábola tiene un punto en el infinito correspondiente a
+ su eje.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Dos puntos
+\begin_inset Formula $P,Q\in\mathbb{P}^{2}(\mathbb{K})$
+\end_inset
+
+ son
+\series bold
+conjugados
+\series default
+ respecto de una cónica proyectiva de matriz proyectiva
+\begin_inset Formula $\overline{A}$
+\end_inset
+
+ si
+\begin_inset Formula $[P]^{t}\overline{A}[Q]=0$
+\end_inset
+
+.
+
+\begin_inset Formula $P\in\mathbb{P}^{2}(\mathbb{K})$
+\end_inset
+
+ es un punto
+\series bold
+singular
+\series default
+ respecto de una cónica proyectiva si es conjugado de cualquier
+\begin_inset Formula $Q\in\mathbb{P}^{2}(\mathbb{K})$
+\end_inset
+
+, y es
+\series bold
+regular
+\series default
+ en caso contrario.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Sea
+\begin_inset Formula ${\cal Q}$
+\end_inset
+
+ una cónica no degenerada de matriz
+\begin_inset Formula $\overline{A}$
+\end_inset
+
+, llamamos
+\series bold
+recta polar
+\series default
+ de
+\begin_inset Formula $P\in\mathbb{P}^{2}(\mathbb{K})$
+\end_inset
+
+ respecto de
+\begin_inset Formula ${\cal Q}$
+\end_inset
+
+ a
+\begin_inset Formula $r_{P}:=\{X\in\mathbb{P}^{2}(\mathbb{K}):[P]^{t}\overline{A}[X]=0\}$
+\end_inset
+
+, y decimos que
+\begin_inset Formula $P$
+\end_inset
+
+ es el
+\series bold
+polo
+\series default
+ de la recta
+\begin_inset Formula $r_{P}$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Una recta es
+\series bold
+tangente
+\series default
+ a una cónica si la corta en un único punto.
+ Por el principio de dua
+\begin_inset ERT
+status open
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+
+\backslash
+-
+\end_layout
+
+\end_inset
+
+li
+\begin_inset ERT
+status open
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+
+\backslash
+-
+\end_layout
+
+\end_inset
+
+dad del plano proyectivo, podemos describir una cónica mediante los puntos
+ que le pertenecen o como el conjunto de todas sus tangentes.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Una cónica es
+\series bold
+no degenerada
+\series default
+ si
+\begin_inset Formula $\Delta:=|\overline{A}|\neq0$
+\end_inset
+
+.
+ Dos cónicas
+\begin_inset Formula ${\cal C}_{q}$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula ${\cal C}_{q'}$
+\end_inset
+
+ son
+\series bold
+proyectivamente equivalentes
+\series default
+ si podemos transformar una en la otra mediante un cambio de coordenadas
+ proyectivas, si y sólo si la signatura de la forma bilineal asociada a
+ una es igual u opuesta a la de la otra.
+ Esto resulta en los siguientes tipos de cónicas:
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+\align center
+\begin_inset Tabular
+<lyxtabular version="3" rows="6" columns="4">
+<features tabularvalignment="middle">
+<column alignment="center" valignment="top">
+<column alignment="center" valignment="top">
+<column alignment="center" valignment="top">
+<column alignment="center" valignment="top">
+<row>
+<cell alignment="center" valignment="top" topline="true" bottomline="true" leftline="true" usebox="none">
+\begin_inset Text
+
+\begin_layout Plain Layout
+Rango
+\end_layout
+
+\end_inset
+</cell>
+<cell alignment="center" valignment="top" topline="true" bottomline="true" leftline="true" usebox="none">
+\begin_inset Text
+
+\begin_layout Plain Layout
+Signatura
+\end_layout
+
+\end_inset
+</cell>
+<cell alignment="center" valignment="top" topline="true" bottomline="true" leftline="true" usebox="none">
+\begin_inset Text
+
+\begin_layout Plain Layout
+Ecuación reducida
+\end_layout
+
+\end_inset
+</cell>
+<cell alignment="center" valignment="top" topline="true" bottomline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
+\begin_inset Text
+
+\begin_layout Plain Layout
+Tipo de cónica
+\end_layout
+
+\end_inset
+</cell>
+</row>
+<row>
+<cell multirow="3" alignment="center" valignment="middle" topline="true" leftline="true" usebox="none">
+\begin_inset Text
+
+\begin_layout Plain Layout
+3
+\end_layout
+
+\end_inset
+</cell>
+<cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
+\begin_inset Text
+
+\begin_layout Plain Layout
+\begin_inset Formula $(3,0)/(0,3)$
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\end_inset
+</cell>
+<cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
+\begin_inset Text
+
+\begin_layout Plain Layout
+\begin_inset Formula $x^{2}+y^{2}+z^{2}=0$
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\end_inset
+</cell>
+<cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
+\begin_inset Text
+
+\begin_layout Plain Layout
+No degenerada imaginaria
+\end_layout
+
+\end_inset
+</cell>
+</row>
+<row>
+<cell multirow="4" alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
+\begin_inset Text
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\end_layout
+
+\end_inset
+</cell>
+<cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
+\begin_inset Text
+
+\begin_layout Plain Layout
+\begin_inset Formula $(2,1)/(1,2)$
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\end_inset
+</cell>
+<cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
+\begin_inset Text
+
+\begin_layout Plain Layout
+\begin_inset Formula $x^{2}+y^{2}-z^{2}=0$
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\end_inset
+</cell>
+<cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
+\begin_inset Text
+
+\begin_layout Plain Layout
+No degenerada real
+\end_layout
+
+\end_inset
+</cell>
+</row>
+<row>
+<cell multirow="3" alignment="center" valignment="middle" topline="true" leftline="true" usebox="none">
+\begin_inset Text
+
+\begin_layout Plain Layout
+2
+\end_layout
+
+\end_inset
+</cell>
+<cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
+\begin_inset Text
+
+\begin_layout Plain Layout
+\begin_inset Formula $(2,0)/(0,2)$
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\end_inset
+</cell>
+<cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
+\begin_inset Text
+
+\begin_layout Plain Layout
+\begin_inset Formula $x^{2}+y^{2}=0$
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\end_inset
+</cell>
+<cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
+\begin_inset Text
+
+\begin_layout Plain Layout
+Punto
+\end_layout
+
+\end_inset
+</cell>
+</row>
+<row>
+<cell multirow="4" alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
+\begin_inset Text
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\end_layout
+
+\end_inset
+</cell>
+<cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
+\begin_inset Text
+
+\begin_layout Plain Layout
+\begin_inset Formula $(1,1)$
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\end_inset
+</cell>
+<cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
+\begin_inset Text
+
+\begin_layout Plain Layout
+\begin_inset Formula $x^{2}-y^{2}=0$
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\end_inset
+</cell>
+<cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
+\begin_inset Text
+
+\begin_layout Plain Layout
+Par de rectas distintas
+\end_layout
+
+\end_inset
+</cell>
+</row>
+<row>
+<cell alignment="center" valignment="top" topline="true" bottomline="true" leftline="true" usebox="none">
+\begin_inset Text
+
+\begin_layout Plain Layout
+1
+\end_layout
+
+\end_inset
+</cell>
+<cell alignment="center" valignment="top" topline="true" bottomline="true" leftline="true" usebox="none">
+\begin_inset Text
+
+\begin_layout Plain Layout
+\begin_inset Formula $(1,0)/(0,1)$
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\end_inset
+</cell>
+<cell alignment="center" valignment="top" topline="true" bottomline="true" leftline="true" usebox="none">
+\begin_inset Text
+
+\begin_layout Plain Layout
+\begin_inset Formula $x^{2}=0$
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\end_inset
+</cell>
+<cell alignment="center" valignment="top" topline="true" bottomline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
+\begin_inset Text
+
+\begin_layout Plain Layout
+Recta doble
+\end_layout
+
+\end_inset
+</cell>
+</row>
+</lyxtabular>
+
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\end_body
+\end_document
diff --git a/aed1/graph.svg b/aed1/graph.svg
new file mode 100644
index 0000000..b5e834f
--- /dev/null
+++ b/aed1/graph.svg
@@ -0,0 +1,69 @@
+<?xml version="1.0" encoding="UTF-8" standalone="no"?>
+<!DOCTYPE svg PUBLIC "-//W3C//DTD SVG 1.0//EN" "http://www.w3.org/TR/2001/REC-SVG-20010904/DTD/svg10.dtd">
+<!-- Generated by dot version 2.8 (Fri Nov 17 20:26:27 UTC 2006)
+ For user: (azatoth) Carl Furstenberg,,, -->
+<!-- Title: untitled Pages: 1 -->
+<svg width="266pt" height="176pt" viewBox="0 0 266 176" xmlns="http://www.w3.org/2000/svg" xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink">
+<g id="graph0" class="graph" style="font-family:Times-Roman;font-size:14.00;">
+<title>untitled</title>
+<polygon style="fill:none;stroke:none;" points="-2,178 -2,-2 268,-2 268,178 -2,178"/>
+<!-- 1 -->
+<g id="node1" class="node"><title>1</title>
+<ellipse style="fill:white;stroke:black;stroke-width:3;" cx="237" cy="83" rx="24" ry="24"/>
+<text text-anchor="middle" x="237" y="90" style="font-family:Bitstream Vera Sans;font-size:22.00pt;">1</text>
+</g>
+<!-- 2 -->
+<g id="node2" class="node"><title>2</title>
+<ellipse style="fill:white;stroke:black;stroke-width:3;" cx="187" cy="135" rx="24" ry="24"/>
+<text text-anchor="middle" x="187" y="142" style="font-family:Bitstream Vera Sans;font-size:22.00pt;">2</text>
+</g>
+<!-- 1&#45;&#45;2 -->
+<g id="edge5" class="edge"><title>1--2</title>
+<path style="fill:none;stroke:black;stroke-width:3;" d="M220,100C215,106 209,112 204,117"/>
+</g>
+<!-- 3 -->
+<g id="node3" class="node"><title>3</title>
+<ellipse style="fill:white;stroke:black;stroke-width:3;" cx="109" cy="147" rx="24" ry="24"/>
+<text text-anchor="middle" x="109" y="154" style="font-family:Bitstream Vera Sans;font-size:22.00pt;">3</text>
+</g>
+<!-- 2&#45;&#45;3 -->
+<g id="edge6" class="edge"><title>2--3</title>
+<path style="fill:none;stroke:black;stroke-width:3;" d="M163,139C153,140 142,142 133,143"/>
+</g>
+<!-- 5 -->
+<g id="node5" class="node"><title>5</title>
+<ellipse style="fill:white;stroke:black;stroke-width:3;" cx="170" cy="58" rx="24" ry="24"/>
+<text text-anchor="middle" x="170" y="65" style="font-family:Bitstream Vera Sans;font-size:22.00pt;">5</text>
+</g>
+<!-- 2&#45;&#45;5 -->
+<g id="edge9" class="edge"><title>2--5</title>
+<path style="fill:none;stroke:black;stroke-width:3;" d="M182,111C180,102 177,91 175,82"/>
+</g>
+<!-- 4 -->
+<g id="node4" class="node"><title>4</title>
+<ellipse style="fill:white;stroke:black;stroke-width:3;" cx="92" cy="70" rx="24" ry="24"/>
+<text text-anchor="middle" x="92" y="77" style="font-family:Bitstream Vera Sans;font-size:22.00pt;">4</text>
+</g>
+<!-- 3&#45;&#45;4 -->
+<g id="edge7" class="edge"><title>3--4</title>
+<path style="fill:none;stroke:black;stroke-width:3;" d="M104,123C102,114 99,103 97,94"/>
+</g>
+<!-- 4&#45;&#45;5 -->
+<g id="edge3" class="edge"><title>4--5</title>
+<path style="fill:none;stroke:black;stroke-width:3;" d="M116,66C126,65 137,63 146,62"/>
+</g>
+<!-- 5&#45;&#45;1 -->
+<g id="edge4" class="edge"><title>5--1</title>
+<path style="fill:none;stroke:black;stroke-width:3;" d="M193,66C200,69 207,72 214,75"/>
+</g>
+<!-- 6 -->
+<g id="node6" class="node"><title>6</title>
+<ellipse style="fill:white;stroke:black;stroke-width:3;" cx="29" cy="29" rx="24" ry="24"/>
+<text text-anchor="middle" x="29" y="36" style="font-family:Bitstream Vera Sans;font-size:22.00pt;">6</text>
+</g>
+<!-- 6&#45;&#45;4 -->
+<g id="edge2" class="edge"><title>6--4</title>
+<path style="fill:none;stroke:black;stroke-width:3;" d="M49,42C56,47 65,52 72,57"/>
+</g>
+</g>
+</svg> \ No newline at end of file
diff --git a/aed1/n.lyx b/aed1/n.lyx
new file mode 100644
index 0000000..069c70b
--- /dev/null
+++ b/aed1/n.lyx
@@ -0,0 +1,219 @@
+#LyX 2.3 created this file. For more info see http://www.lyx.org/
+\lyxformat 544
+\begin_document
+\begin_header
+\save_transient_properties true
+\origin unavailable
+\textclass book
+\use_default_options true
+\maintain_unincluded_children false
+\language spanish
+\language_package default
+\inputencoding auto
+\fontencoding global
+\font_roman "default" "default"
+\font_sans "default" "default"
+\font_typewriter "default" "default"
+\font_math "auto" "auto"
+\font_default_family default
+\use_non_tex_fonts false
+\font_sc false
+\font_osf false
+\font_sf_scale 100 100
+\font_tt_scale 100 100
+\use_microtype false
+\use_dash_ligatures true
+\graphics default
+\default_output_format default
+\output_sync 0
+\bibtex_command default
+\index_command default
+\paperfontsize 10
+\spacing single
+\use_hyperref false
+\papersize a5paper
+\use_geometry true
+\use_package amsmath 1
+\use_package amssymb 1
+\use_package cancel 1
+\use_package esint 1
+\use_package mathdots 1
+\use_package mathtools 1
+\use_package mhchem 1
+\use_package stackrel 1
+\use_package stmaryrd 1
+\use_package undertilde 1
+\cite_engine basic
+\cite_engine_type default
+\biblio_style plain
+\use_bibtopic false
+\use_indices false
+\paperorientation portrait
+\suppress_date false
+\justification true
+\use_refstyle 1
+\use_minted 0
+\index Index
+\shortcut idx
+\color #008000
+\end_index
+\leftmargin 0.2cm
+\topmargin 0.7cm
+\rightmargin 0.2cm
+\bottommargin 0.7cm
+\secnumdepth 3
+\tocdepth 3
+\paragraph_separation indent
+\paragraph_indentation default
+\is_math_indent 0
+\math_numbering_side default
+\quotes_style swiss
+\dynamic_quotes 0
+\papercolumns 1
+\papersides 1
+\paperpagestyle empty
+\tracking_changes false
+\output_changes false
+\html_math_output 0
+\html_css_as_file 0
+\html_be_strict false
+\end_header
+
+\begin_body
+
+\begin_layout Title
+Algoritmos y Estructuras de Datos I
+\end_layout
+
+\begin_layout Date
+\begin_inset Note Note
+status open
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\end_layout
+
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+\begin_inset ERT
+status open
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+
+\backslash
+def
+\backslash
+cryear{2018}
+\end_layout
+
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+\begin_inset CommandInset include
+LatexCommand input
+filename "../license.lyx"
+
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Bibliografía:
+\end_layout
+
+\begin_layout Itemize
+Programa de teoría (diapositivas), A.E.D.
+ 1, Facultad de Informática, Universidad de Murcia.
+\end_layout
+
+\begin_layout Itemize
+Texto guía, anónimo.
+\end_layout
+
+\begin_layout Itemize
+Wikipedia, la Enciclopedia Libre (
+\begin_inset Flex URL
+status open
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+https://es.wikipedia.org/
+\end_layout
+
+\end_inset
+
+).
+\end_layout
+
+\begin_layout Itemize
+Competitive Programming 3: The New Lower Bound of Programming Contests (2013),
+ Steven & Felix Halim.
+\end_layout
+
+\begin_layout Chapter
+Abstracción y especificación
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+\begin_inset CommandInset include
+LatexCommand input
+filename "n1.lyx"
+
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Chapter
+Conjuntos y diccionarios
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+\begin_inset CommandInset include
+LatexCommand input
+filename "n2.lyx"
+
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Chapter
+Árboles
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+\begin_inset CommandInset include
+LatexCommand input
+filename "n3.lyx"
+
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Chapter
+Grafos
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+\begin_inset CommandInset include
+LatexCommand input
+filename "n4.lyx"
+
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\end_body
+\end_document
diff --git a/aed1/n1.lyx b/aed1/n1.lyx
new file mode 100644
index 0000000..d39e26b
--- /dev/null
+++ b/aed1/n1.lyx
@@ -0,0 +1,1680 @@
+#LyX 2.3 created this file. For more info see http://www.lyx.org/
+\lyxformat 544
+\begin_document
+\begin_header
+\save_transient_properties true
+\origin unavailable
+\textclass book
+\use_default_options true
+\maintain_unincluded_children false
+\language spanish
+\language_package default
+\inputencoding auto
+\fontencoding global
+\font_roman "default" "default"
+\font_sans "default" "default"
+\font_typewriter "default" "default"
+\font_math "auto" "auto"
+\font_default_family default
+\use_non_tex_fonts false
+\font_sc false
+\font_osf false
+\font_sf_scale 100 100
+\font_tt_scale 100 100
+\use_microtype false
+\use_dash_ligatures true
+\graphics default
+\default_output_format default
+\output_sync 0
+\bibtex_command default
+\index_command default
+\paperfontsize default
+\spacing single
+\use_hyperref false
+\papersize default
+\use_geometry false
+\use_package amsmath 1
+\use_package amssymb 1
+\use_package cancel 1
+\use_package esint 1
+\use_package mathdots 1
+\use_package mathtools 1
+\use_package mhchem 1
+\use_package stackrel 1
+\use_package stmaryrd 1
+\use_package undertilde 1
+\cite_engine basic
+\cite_engine_type default
+\biblio_style plain
+\use_bibtopic false
+\use_indices false
+\paperorientation portrait
+\suppress_date false
+\justification true
+\use_refstyle 1
+\use_minted 0
+\index Index
+\shortcut idx
+\color #008000
+\end_index
+\secnumdepth 3
+\tocdepth 3
+\paragraph_separation indent
+\paragraph_indentation default
+\is_math_indent 0
+\math_numbering_side default
+\quotes_style french
+\dynamic_quotes 0
+\papercolumns 1
+\papersides 1
+\paperpagestyle default
+\tracking_changes false
+\output_changes false
+\html_math_output 0
+\html_css_as_file 0
+\html_be_strict false
+\end_header
+
+\begin_body
+
+\begin_layout Standard
+Una
+\series bold
+abstracción
+\series default
+ consiste en dejar a un lado lo irrelevante y centrarse en lo importante.
+ Distinguimos
+\series bold
+niveles de abstracción
+\series default
+ según el nivel de detalle.
+ El
+\series bold
+diseño mediante abs
+\begin_inset ERT
+status open
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+
+\backslash
+-
+\end_layout
+
+\end_inset
+
+trac
+\begin_inset ERT
+status open
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+
+\backslash
+-
+\end_layout
+
+\end_inset
+
+cio
+\begin_inset ERT
+status open
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+
+\backslash
+-
+\end_layout
+
+\end_inset
+
+nes
+\series default
+ consiste en identificar los subproblemas de cierto problema, especificar
+ cada uno de forma abstracta, resolverlos de forma separada, unir las soluciones
+ y verificar la solución para el problema original.
+ Esto se hace de forma recursiva.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Junto con el concepto de abstracción viene el de
+\series bold
+especificación
+\series default
+ de dicha abstracción.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+
+\series bold
+Mecanismos de abstracción
+\series default
+:
+\end_layout
+
+\begin_layout Itemize
+
+\series bold
+Por especificación
+\series default
+: Nos quedamos con la descripción del efecto o resultado, in
+\begin_inset ERT
+status open
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+
+\backslash
+-
+\end_layout
+
+\end_inset
+
+de
+\begin_inset ERT
+status open
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+
+\backslash
+-
+\end_layout
+
+\end_inset
+
+pen
+\begin_inset ERT
+status open
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+
+\backslash
+-
+\end_layout
+
+\end_inset
+
+dien
+\begin_inset ERT
+status open
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+
+\backslash
+-
+\end_layout
+
+\end_inset
+
+te
+\begin_inset ERT
+status open
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+
+\backslash
+-
+\end_layout
+
+\end_inset
+
+men
+\begin_inset ERT
+status open
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+
+\backslash
+-
+\end_layout
+
+\end_inset
+
+te de cómo calcularlo (
+\series bold
+principio de ocultación de la implementación
+\series default
+).
+ Da lugar a la
+\series bold
+encapsulación
+\series default
+, agrupar un conjunto de operaciones o tipos relacionados en un mismo módulo
+ o paquete.
+\end_layout
+
+\begin_layout Itemize
+
+\series bold
+Por parametrización
+\series default
+: El significado de la abstracción no es fijo, sino que depende de parámetros.
+ En la
+\series bold
+parametrización de tipo
+\series default
+, el parámetro es un tipo de datos.
+\end_layout
+
+\begin_layout Section
+Especificaciones informales
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Una
+\series bold
+especificación
+\series default
+ es la descripción de una abstracción, bien textualmente mediante el lenguaje
+ natural (especificación
+\series bold
+informal
+\series default
+) o bien con una notación precisa de las propiedades de la abstracción (especifi
+cación
+\series bold
+formal
+\series default
+), mediante una
+\series bold
+notación
+\series default
+.
+ A continuación vemos los tipos de abstracciones y una notación propuesta
+ para su especificación informal.
+\end_layout
+
+\begin_layout Itemize
+
+\series bold
+Funcionales
+\series default
+: Abstraemos un trozo de código en una
+\series bold
+rutina
+\series default
+,
+\series bold
+procedimiento
+\series default
+ o
+\series bold
+función
+\series default
+, al que asignamos un nombre.
+ Su especificación indica los parámetros de entrada, los de salida y el
+ efecto que tendrá su ejecución.
+\begin_inset Newline newline
+\end_inset
+
+
+\begin_inset Tabular
+<lyxtabular version="3" rows="2" columns="1">
+<features tabularvalignment="middle">
+<column alignment="left" valignment="top" width="90text%">
+<row>
+<cell alignment="left" valignment="top" usebox="none">
+\begin_inset Text
+
+\begin_layout Plain Layout
+Especificación informal
+\end_layout
+
+\end_inset
+</cell>
+</row>
+<row>
+<cell alignment="left" valignment="top" topline="true" bottomline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
+\begin_inset Text
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\series bold
+Operación
+\series default
+
+\emph on
+nombre
+\emph default
+
+\family default
+[
+\family sans
+[
+\emph on
+T
+\emph default
+,
+\family default
+...
+\family sans
+:
+\emph on
+TipoDeTipo
+\emph default
+;
+\family default
+...
+\family sans
+]
+\family default
+]
+\family sans
+ (
+\family default
+[
+\family sans
+\series bold
+ent
+\series default
+
+\emph on
+v1
+\emph default
+,
+\family default
+...
+\family sans
+:
+\emph on
+Tipo
+\emph default
+1;
+\emph on
+vn
+\emph default
+,
+\family default
+...
+\family sans
+:
+\emph on
+Tipo2
+\emph default
+;
+\family default
+...[
+\family sans
+;
+\family default
+]]
+\family sans
+
+\family default
+[
+\family sans
+\series bold
+sal
+\series default
+
+\emph on
+tipoResultado
+\family default
+\emph default
+]
+\family sans
+)
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\series bold
+Require:
+\series default
+
+\emph on
+Opcional, requisitos y restricciones de uso de la operación.
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\series bold
+Modifica:
+\series default
+
+\emph on
+Opcional, lista de parámetros de entrada que pueden ser
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\emph on
+modificados.
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\series bold
+Calcula:
+\series default
+
+\emph on
+Descripción del resultado de la operación.
+\end_layout
+
+\end_inset
+</cell>
+</row>
+</lyxtabular>
+
+\end_inset
+
+
+\begin_inset Newline newline
+\end_inset
+
+Donde el
+\family sans
+\emph on
+TipoDeTipo
+\family default
+\emph default
+ suele ser
+\family sans
+tipo
+\family default
+.
+ Tanto en la especificación informal como en el pseudocódigo, los tipos
+ tanto de los parámetros de tipo como los propios de la función pueden depender
+ de parámetros anteriores.
+\end_layout
+
+\begin_layout Itemize
+
+\series bold
+De datos
+\series default
+: Se abstrae un dominio de valores, junto con operaciones sobre ese dominio
+ con
+\series bold
+ocultación de la implementación
+\series default
+, en un
+\series bold
+tipo abstracto de datos
+\series default
+ (
+\series bold
+TAD
+\series default
+).
+ Un
+\series bold
+tipo contenedor
+\series default
+ es un TAD compuesto por un número arbitrario de valores de otro tipo.
+ Generalmente están
+\series bold
+parametrizados
+\series default
+: dependen de un parámetro que indica el tipo de objetos almacenados.
+\begin_inset Newline newline
+\end_inset
+
+
+\begin_inset Tabular
+<lyxtabular version="3" rows="2" columns="1">
+<features tabularvalignment="middle">
+<column alignment="left" valignment="top" width="90text%">
+<row>
+<cell alignment="left" valignment="top" usebox="none">
+\begin_inset Text
+
+\begin_layout Plain Layout
+Especificación informal
+\end_layout
+
+\end_inset
+</cell>
+</row>
+<row>
+<cell alignment="left" valignment="top" topline="true" bottomline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
+\begin_inset Text
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\series bold
+TAD
+\series default
+
+\emph on
+nombre
+\emph default
+
+\series bold
+es
+\series default
+
+\emph on
+listaDeOperaciones
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\series bold
+Descripción
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\emph on
+Descripción del significado, comportamiento y modo de uso del TAD.
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\series bold
+Operaciones
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\emph on
+Especificación informal de cada operación de la lista, según el punto anterior.
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\series bold
+Fin
+\series default
+
+\emph on
+nombre
+\emph default
+.
+\end_layout
+
+\end_inset
+</cell>
+</row>
+</lyxtabular>
+
+\end_inset
+
+
+\begin_inset Newline newline
+\end_inset
+
+Así, un
+\series bold
+tipo de datos
+\series default
+ es un concepto de implementación que debe ajustarse al comportamiento de
+ un TAD, y una
+\series bold
+estructura de datos
+\series default
+ es la disposición en memoria de estos datos.
+\end_layout
+
+\begin_layout Itemize
+
+\series bold
+De iteradores
+\series default
+: Permiten realizar un recorrido de forma abstracta sobre los elementos
+ de una colección.
+ La especificación informal puede ser:
+\end_layout
+
+\begin_deeper
+\begin_layout Itemize
+Similar a la de una abstracción funcional, cambiando
+\family sans
+\series bold
+Operación
+\family default
+\series default
+ por
+\family sans
+\series bold
+Iterador
+\family default
+\series default
+ y añadiendo un parámetro de entrada de tipo
+\family sans
+Operacion
+\family default
+.
+ La función puede devolver un valor si, por ejemplo, el iterador filtra
+ una colección de valores de un cierto tipo.
+\end_layout
+
+\begin_layout Itemize
+Similar a la de un TAD, cambiando
+\family sans
+\series bold
+TAD
+\family default
+\series default
+ por
+\family sans
+\series bold
+TipoIterador
+\family default
+\series default
+ y añadiendo operaciones como
+\family sans
+Iniciar
+\family default
+,
+\family sans
+Actual
+\family default
+,
+\family sans
+Avanzar
+\family default
+ y
+\family sans
+EsUltimo
+\family default
+.
+\end_layout
+
+\end_deeper
+\begin_layout Standard
+La abstracción en lenguajes de programación generalmente consiste en ofrecer
+ características más próximas al concepto teórico de TAD.
+ Los lenguajes primitivos como Fortran o BASIC ofrecían un conjunto predefinido
+ de tipos elementales, pero no permitían definir nuevos tipos, con lo que
+ el programador debía definir y manejar las variables adecuadas de forma
+ manual.
+ Posteriormente, lenguajes como C y Pascal permiten agrupar un conjunto
+ de variables bajo un mismo nombre, aunque no hay ocultación.
+ Los módulos o paquetes permiten agrupar bajo un mismo nombre una serie
+ de tipos y operaciones relacionados, y en algunos casos como en Modula-2,
+ estos ofrecen ocultación de la implementación: los tipos definidos en un
+ módulo sólo se pueden usar a través de las operaciones de este.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Finalmente, en la programación orientada a objetos surge el concepto de
+ clase, que es al mismo tiempo un tipo definido por el usuario y un módulo
+ donde se encapsulan sus datos y operaciones, y soportan ocultación.
+ Un objeto es una instancia de una clase.
+ El
+\series bold
+principio de acceso uniforme
+\series default
+ consiste en que los atributos y operaciones de una clase están conceptualmente
+ al mismo nivel, y se accede con
+\family typewriter
+\emph on
+objeto
+\emph default
+.
+\emph on
+atributo
+\family default
+\emph default
+ u
+\family typewriter
+\emph on
+objeto
+\emph default
+.
+\emph on
+operación
+\emph default
+(
+\family default
+...
+\family typewriter
+)
+\family default
+.
+ Algunos lenguajes orientados a objetos permiten parametrización de tipo,
+ dando lugar a TAD genéricos o parametrizados.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Una implementación es
+\series bold
+robusta
+\series default
+ si se autoprotege de valores inconsistentes de entrada, bien lanzando una
+ excepción o mediante programación por contrato, en la que el usuario se
+ compromete, de forma comprobable, a no pasar un valor inconsistente según
+ la especificación de la función.
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Section
+Especificaciones formales
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Una
+\series bold
+especificación formal
+\series default
+ define un TAD u operación de forma precisa, permitiendo la verificación
+ automática y formal de la corrección del programa y el uso de la especificación
+ en distintos ámbitos.
+ Estas especificaciones pueden llegar a ser ejecutables.
+ Distinguimos entre el
+\series bold
+método axiomático
+\series default
+ o
+\series bold
+algebraico
+\series default
+, que establece el significado de las operaciones de forma implícita mediante
+
+\series bold
+axiomas
+\series default
+ que especifican sus relaciones, y el
+\series bold
+método constructivo
+\series default
+ u
+\series bold
+operacional
+\series default
+, en el que cada operación se define por sí misma con significado explícito.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Veremos un método constructivo al que llamaremos método axiomático, y que
+ escribimos en lenguaje Maude, describiendo un TAD del siguiente modo:
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+\align center
+\begin_inset Tabular
+<lyxtabular version="3" rows="6" columns="2">
+<features tabularvalignment="middle">
+<column alignment="left" valignment="top" width="45text%">
+<column alignment="left" valignment="top" width="45text%">
+<row>
+<cell alignment="left" valignment="top" usebox="none">
+\begin_inset Text
+
+\begin_layout Plain Layout
+Especificación formal
+\end_layout
+
+\end_inset
+</cell>
+<cell alignment="left" valignment="top" usebox="none">
+\begin_inset Text
+
+\begin_layout Plain Layout
+Maude
+\end_layout
+
+\end_inset
+</cell>
+</row>
+<row>
+<cell alignment="left" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
+\begin_inset Text
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\series bold
+NOMBRE
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\emph on
+NombreTAD
+\family default
+\emph default
+ [
+\family sans
+[
+\emph on
+T1
+\emph default
+,
+\family default
+...
+\family sans
+]
+\family default
+]
+\end_layout
+
+\end_inset
+</cell>
+<cell alignment="left" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
+\begin_inset Text
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family typewriter
+\series bold
+fmod
+\series default
+
+\emph on
+NOMBRETAD
+\emph default
+
+\series bold
+is
+\end_layout
+
+\end_inset
+</cell>
+</row>
+<row>
+<cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
+\begin_inset Text
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\series bold
+CONJUNTOS
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\emph on
+CONJ
+\emph default
+
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\emph on
+Descripción
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family typewriter
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\family default
+...
+\end_layout
+
+\end_inset
+</cell>
+<cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
+\begin_inset Text
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family typewriter
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+protecting
+\emph on
+TADIMPORTADO
+\emph default
+ .
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family typewriter
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+sort
+\emph on
+CONJ
+\emph default
+ .
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family typewriter
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+subsort
+\emph on
+A
+\emph default
+ <
+\emph on
+B
+\emph default
+ .
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family typewriter
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\family default
+...
+\end_layout
+
+\end_inset
+</cell>
+</row>
+<row>
+<cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
+\begin_inset Text
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\series bold
+SINTAXIS
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family typewriter
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\family sans
+\emph on
+operación
+\emph default
+:
+\family default
+ [
+\family sans
+\emph on
+conjPar1
+\family default
+\emph default
+
+\begin_inset Formula $\times$
+\end_inset
+
+...]
+\family sans
+
+\begin_inset Formula $\rightarrow$
+\end_inset
+
+
+\emph on
+conjResultado
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family typewriter
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\family default
+...
+\end_layout
+
+\end_inset
+</cell>
+<cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
+\begin_inset Text
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family typewriter
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+op
+\emph on
+operación
+\emph default
+ :
+\family default
+[
+\family typewriter
+\emph on
+conjPar11
+\emph default
+
+\begin_inset Formula $\times$
+\end_inset
+
+ ...
+\family default
+]
+\family typewriter
+ ->
+\emph on
+conjResultado1
+\emph default
+ .
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family typewriter
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+ops
+\emph on
+op1
+\emph default
+
+\family default
+...
+
+\family typewriter
+ :
+\family default
+[
+\family typewriter
+\emph on
+conjPar21
+\emph default
+
+\begin_inset Formula $\times$
+\end_inset
+
+ ...
+\family default
+]
+\family typewriter
+ ->
+\emph on
+conjResultado2
+\emph default
+ .
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family typewriter
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\family default
+...
+\end_layout
+
+\end_inset
+</cell>
+</row>
+<row>
+<cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
+\begin_inset Text
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\series bold
+SEMÁNTICA
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+\begin_inset Formula $\forall$
+\end_inset
+
+
+\family sans
+\emph on
+ var1
+\emph default
+,
+\family default
+...
+
+\family sans
+
+\begin_inset Formula $\in$
+\end_inset
+
+
+\emph on
+ CONJ
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\emph on
+ExprA
+\emph default
+ =
+\emph on
+ExprB
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\family default
+...
+\end_layout
+
+\end_inset
+</cell>
+<cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
+\begin_inset Text
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family typewriter
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+var
+\emph on
+v
+\emph default
+ :
+\emph on
+CONJ
+\emph default
+ .
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family typewriter
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+vars
+\emph on
+v1
+\emph default
+
+\family default
+...
+
+\family typewriter
+ :
+\emph on
+CONJ
+\emph default
+ .
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family typewriter
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\family default
+...
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family typewriter
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+eq
+\emph on
+ExprA
+\emph default
+ =
+\emph on
+ExprB
+\emph default
+ .
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family typewriter
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\family default
+...
+\end_layout
+
+\end_inset
+</cell>
+</row>
+<row>
+<cell alignment="center" valignment="top" topline="true" bottomline="true" leftline="true" usebox="none">
+\begin_inset Text
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\end_layout
+
+\end_inset
+</cell>
+<cell alignment="center" valignment="top" topline="true" bottomline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
+\begin_inset Text
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family typewriter
+\series bold
+endfm
+\end_layout
+
+\end_inset
+</cell>
+</row>
+</lyxtabular>
+
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+El nombre de los conjuntos suele ser de una letra, y debe haber un conjunto
+ asociado al TAD, y si el TAD es genérico, uno para cada parámetro con el
+ mismo nombre dado en la sección anterior (
+\family sans
+\emph on
+T1
+\family default
+\emph default
+, etc.).
+ También, en la especificación se declaran conjuntos asociados a otros TADs
+ pero que se usan en este, mientras que en Maude se usa
+\family typewriter
+protecting
+\family default
+ para importar todos los conjuntos, junto con sus operaciones, de otro TAD.
+ Para tipos finitos en la especificación, si en la
+\family sans
+\emph on
+Descripción
+\family default
+\emph default
+ se añade al final
+\family sans
+{
+\emph on
+valor1
+\emph default
+,
+\family default
+...
+\family sans
+}
+\family default
+, estos valores se pueden usar en la semántica.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Entre las operaciones encontramos
+\series bold
+constructores
+\series default
+, operaciones cuya semántica no se define y que sirven para definir elementos
+ del TAD, y tales que, si es posible, un elemento del TAD debería tener
+ representación única en términos de estos.
+ El resto son de
+\series bold
+modificación
+\series default
+ o de
+\series bold
+consulta
+\series default
+ según si devuelven un elemento del conjunto asociado al TAD o de otro tipo,
+ respectivamente.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Si una operación que normalmente devuelve valores de tipo
+\family sans
+T
+\family default
+ no esta definida para cierta entrada, se crea un conjunto
+\family sans
+M
+\family default
+ de mensajes cuya descripción contiene al final
+\family sans
+{
+\begin_inset Quotes fls
+\end_inset
+
+
+\emph on
+Texto mensaje 1
+\emph default
+
+\begin_inset Quotes frs
+\end_inset
+
+,
+\family default
+...
+\family sans
+}
+\family default
+, y el conjunto resultado de la operación se declara
+\family sans
+T
+\begin_inset Formula $\cup$
+\end_inset
+
+M
+\family default
+, mientras que en Maude se crea un tipo de errores
+\family typewriter
+NoT
+\family default
+ con un constructor sin parámetros para cada tipo de error y se usa
+\family typewriter
+subsort No
+\emph on
+T
+\emph default
+ <
+\emph on
+T
+\family default
+\emph default
+ para indicar que toda operación que toda operación que devuelva un valor
+ de
+\family typewriter
+\emph on
+T
+\family default
+\emph default
+ también puede devolver uno de
+\family typewriter
+No
+\emph on
+T
+\family default
+\emph default
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+La semántica consiste en una serie de reglas que, dada una expresión, Maude
+ va comprobando de arriba a abajo sucesivamente para ver si parte de la
+ expresión coincide con
+\family sans
+\emph on
+ExprA
+\family default
+\emph default
+ y sustituirla en tan caso por
+\family sans
+\emph on
+ExprB
+\family default
+\emph default
+ hasta que no queden sustituciones por hacer, momento en que la expresión
+ debería estar en términos de constructores.
+ Una expresión tiene sintaxis
+\family typewriter
+\emph on
+op
+\family default
+\emph default
+[
+\family typewriter
+(
+\emph on
+par1
+\emph default
+,
+\family default
+...
+\family typewriter
+)
+\family default
+], donde los parámetros de la operación son a su vez otras expresiones.
+
+\family sans
+\emph on
+ExprB
+\family default
+\emph default
+ o alguna de sus subexpresiones puede ser
+\family sans
+\series bold
+SI
+\series default
+
+\emph on
+condición
+\emph default
+
+\begin_inset Formula $\implies$
+\end_inset
+
+
+\emph on
+valorSiCierto
+\emph default
+ |
+\emph on
+valorSiFalso
+\family default
+\emph default
+, o en Maude,
+\family typewriter
+if
+\emph on
+condición
+\emph default
+ then
+\emph on
+valorSiCierto
+\emph default
+ else
+\emph on
+valorSiFalso
+\emph default
+ fi
+\family default
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+En Maude, fuera de la definición de un TAD podemos usar
+\family typewriter
+in
+\emph on
+nombre
+\emph default
+ .
+
+\family default
+ para leer todo lo que hay en un fichero llamado
+\family typewriter
+\emph on
+nombre
+\family default
+\emph default
+ o
+\family typewriter
+\emph on
+nombre
+\emph default
+.maude
+\family default
+ o
+\family typewriter
+red
+\emph on
+expr
+\family default
+\emph default
+ para reducir una expresión según la semántica de las operaciones.
+ Un fallo en Maude puede tiene consecuencias impredecibles porque Maude
+ es una mierda.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Si el orden de las reglas no es relevante las llamamos axiomas
+\begin_inset Foot
+status open
+
+\begin_layout Plain Layout
+Cada vez que llamas axiomas a algo que depende del orden muere un matemático
+ y un gatito.
+\end_layout
+
+\end_inset
+
+, y estos deben cumplir las propiedades de
+\series bold
+completitud
+\series default
+ (deben ser suficientes para deducir el significado de cualquier expresión)
+ y
+\series bold
+corrección
+\series default
+; dicho de otra forma, se deben considerar todos los casos al definir cada
+ operación no constructora.
+\end_layout
+
+\begin_layout Section
+Órdenes de ejecución
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Medimos el tiempo que tarda en ejecutarse un algoritmo con una función
+\begin_inset Formula $t:\mathbb{N}\rightarrow\mathbb{R}^{\geq0}$
+\end_inset
+
+ para cada uno de los casos mejor, peor y promedio, que toma el tamaño del
+ problema medido de algún modo y devuelve el tiempo que tarda en realizarse
+ en cierta máquina, el número de instrucciones total o el de un tipo de
+ instrucción que sabemos que es la más relevante.
+ En la práctica se usan
+\series bold
+notaciones asintóticas
+\series default
+:
+\end_layout
+
+\begin_layout Itemize
+\begin_inset Formula $f(x)=O(g(x)):\iff\exists x_{0},k>0:\forall x\geq x_{0},|f(x)|\leq k|g(x)|$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Itemize
+\begin_inset Formula $f(x)=\Omega(g(x)):\iff\exists x_{0},k>0:\forall x\geq x_{0},kg(x)\leq f(x)$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+\begin_inset Note Comment
+status open
+
+\begin_layout Itemize
+\begin_inset Formula $f(x)=\Theta(g(x)):\iff f(x)=O(g(x))\land f(x)=\Omega(g(x))$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Itemize
+\begin_inset Formula $f(x)=o(g(x)):\iff\lim_{x\rightarrow+\infty}\frac{f(x)}{g(x)}=0$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Estas definiciones sólo son válidas cuando
+\begin_inset Formula $x$
+\end_inset
+
+ tiende a
+\begin_inset Formula $+\infty$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\end_body
+\end_document
diff --git a/aed1/n2.lyx b/aed1/n2.lyx
new file mode 100644
index 0000000..26201e5
--- /dev/null
+++ b/aed1/n2.lyx
@@ -0,0 +1,788 @@
+#LyX 2.3 created this file. For more info see http://www.lyx.org/
+\lyxformat 544
+\begin_document
+\begin_header
+\save_transient_properties true
+\origin unavailable
+\textclass book
+\use_default_options true
+\maintain_unincluded_children false
+\language spanish
+\language_package default
+\inputencoding auto
+\fontencoding global
+\font_roman "default" "default"
+\font_sans "default" "default"
+\font_typewriter "default" "default"
+\font_math "auto" "auto"
+\font_default_family default
+\use_non_tex_fonts false
+\font_sc false
+\font_osf false
+\font_sf_scale 100 100
+\font_tt_scale 100 100
+\use_microtype false
+\use_dash_ligatures true
+\graphics default
+\default_output_format default
+\output_sync 0
+\bibtex_command default
+\index_command default
+\paperfontsize default
+\spacing single
+\use_hyperref false
+\papersize default
+\use_geometry false
+\use_package amsmath 1
+\use_package amssymb 1
+\use_package cancel 1
+\use_package esint 1
+\use_package mathdots 1
+\use_package mathtools 1
+\use_package mhchem 1
+\use_package stackrel 1
+\use_package stmaryrd 1
+\use_package undertilde 1
+\cite_engine basic
+\cite_engine_type default
+\biblio_style plain
+\use_bibtopic false
+\use_indices false
+\paperorientation portrait
+\suppress_date false
+\justification true
+\use_refstyle 1
+\use_minted 0
+\index Index
+\shortcut idx
+\color #008000
+\end_index
+\secnumdepth 3
+\tocdepth 3
+\paragraph_separation indent
+\paragraph_indentation default
+\is_math_indent 0
+\math_numbering_side default
+\quotes_style french
+\dynamic_quotes 0
+\papercolumns 1
+\papersides 1
+\paperpagestyle default
+\tracking_changes false
+\output_changes false
+\html_math_output 0
+\html_css_as_file 0
+\html_be_strict false
+\end_header
+
+\begin_body
+
+\begin_layout Section
+Conjuntos
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Un conjunto es una colección no ordenada de elementos distintos.
+ El TAD
+\family sans
+Conjunto[
+\begin_inset Formula $T$
+\end_inset
+
+]
+\family default
+ define conjuntos finitos con elementos de un cierto tipo.
+ Operaciones comunes:
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+\begin_inset Formula
+\[
+\begin{array}{rrr}
+\mathsf{Vacío}:\rightarrow C & \mathsf{Unión}:C\times C\rightarrow C & \mathsf{Intersección}:C\times C\rightarrow C\\
+\mapsto\emptyset & (a,b)\mapsto a\cup b & (a,b)\mapsto a\cap b\\
+\\
+\mathsf{Diferencia}:C\times C\rightarrow C & \mathsf{Combina}:C\times C\rightarrow C & \mathsf{Miembro}:T\times C\rightarrow B\\
+(a,b)\mapsto a\backslash b & (a,b)\rightarrow a\dot{\cup}b & (x,a)\mapsto x\in a\\
+\\
+\mathsf{Inserta}:T\times C\rightarrow C & \mathsf{Suprime}:T\times C\rightarrow C & \mathsf{Igual}:C\times C\rightarrow B\\
+(x,a)\mapsto a\cup\{x\} & (x,a)\mapsto a\backslash\{x\} & (a,b)\mapsto a=b
+\end{array}
+\]
+
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Si además tenemos un orden total sobre
+\begin_inset Formula $T$
+\end_inset
+
+, podemos definir
+\begin_inset Formula $\mathsf{Min}:C\rightarrow T$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $\mathsf{Max}:C\rightarrow T$
+\end_inset
+
+ para conjuntos no vacíos.
+ Implementaciones básicas:
+\end_layout
+
+\begin_layout Itemize
+
+\series bold
+Tabla de booleanos
+\series default
+, donde cada elemento de
+\family sans
+T
+\family default
+ se representa con un bit 1 si pertenece al conjunto o 0 en caso contrario.
+ La unión, intersección, diferencia y comprobación de igualdad son
+\begin_inset Formula $O(n)$
+\end_inset
+
+ con
+\begin_inset Formula $n:=|T|$
+\end_inset
+
+, mientras que la inserción y eliminación y comprobación de pertenencia
+ son
+\begin_inset Formula $O(1)$
+\end_inset
+
+.
+ Las operaciones son muy sencillas de implementar y no hace falta memoria
+ dinámica, pero el tamaño de un conjunto es proporcional a
+\begin_inset Formula $|T|$
+\end_inset
+
+ y por tanto solo es adecuado cuando
+\begin_inset Formula $|T|$
+\end_inset
+
+ es pequeño.
+\end_layout
+
+\begin_layout Itemize
+
+\series bold
+Lista de elementos
+\series default
+.
+
+\series bold
+
+\series default
+La unión, intersección y diferencia son
+\begin_inset Formula $O(mn)$
+\end_inset
+
+ siendo
+\begin_inset Formula $m$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $n$
+\end_inset
+
+ el tamaño de los conjuntos de entrada, mientras que la comprobación de
+ pertenencia, inserción y eliminación son
+\begin_inset Formula $O(n)$
+\end_inset
+
+.
+ La comprobación de igualdad es
+\begin_inset Formula $O(1)$
+\end_inset
+
+ en el caso mejor (
+\begin_inset Formula $m\neq n$
+\end_inset
+
+) y
+\begin_inset Formula $O(n^{2})$
+\end_inset
+
+ en el peor.
+ Se usa un espacio proporcional al del conjunto representado, pero es más
+ complejo de implementar, y las operaciones son menos eficientes si el conjunto
+ es grande o
+\begin_inset Formula $|T|$
+\end_inset
+
+ es pequeño.
+\end_layout
+
+\begin_layout Itemize
+\begin_inset ERT
+status open
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+
+\backslash
+begin{sloppypar}
+\end_layout
+
+\end_inset
+
+
+\series bold
+Lista de elementos ordenada
+\series default
+.
+ La unión, intersección y diferencia pasan a ser
+\begin_inset Formula $O(\max\{m,n\})$
+\end_inset
+
+ en el caso mejor y
+\begin_inset Formula $O(m+n)$
+\end_inset
+
+ en el peor, y la comprobación de igualdad en el caso peor pasa a ser
+\begin_inset Formula $O(n)$
+\end_inset
+
+.
+\begin_inset ERT
+status open
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+
+\backslash
+end{sloppypar}
+\end_layout
+
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Section
+Diccionarios
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Una asociación es un par clave-valor, y un diccionario es un conjunto de
+ asociaciones sin más de un valor para una misma clave.
+ Nos limitamos a
+\family sans
+Diccionario[
+\begin_inset Formula $T_{k}$
+\end_inset
+
+,
+\begin_inset Formula $T_{v}$
+\end_inset
+
+]
+\family default
+, diccionarios finitos con claves de un cierto tipo
+\begin_inset Formula $T_{k}$
+\end_inset
+
+ y valores de tipo
+\begin_inset Formula $T_{v}$
+\end_inset
+
+.
+ Operaciones comunes:
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+\begin_inset Formula
+\[
+\begin{array}{rr}
+\mathsf{Inserta}:T_{k}\times T_{v}\times D\rightarrow D & \mathsf{Consulta}:T_{k}\times D\rightarrow T_{v}\\
+(k,v,d)\overset{k\notin\text{Dom}(d)}{\mapsto}D\cup\{(k,v)\} & (k,d)\overset{k\in\text{Dom}(d)}{\mapsto}d(k)\\
+\mathsf{}\\
+\mathsf{Suprime}:T_{k}\times D\rightarrow D & \mathsf{Vacío}:\rightarrow D\\
+(k,d)\mapsto\{(a,b)\in d:a\neq k\} & \mapsto\emptyset
+\end{array}
+\]
+
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+La representación más sencilla es mediante una lista de asociaciones.
+\end_layout
+
+\begin_layout Section
+Tablas de dispersión
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Permiten una representación más eficiente de conjuntos y diccionarios mediante
+ una lista contigua de
+\begin_inset Formula $M$
+\end_inset
+
+ elementos y una
+\series bold
+función
+\series default
+
+\series bold
+\emph on
+hash
+\series default
+\emph default
+ o
+\series bold
+de dispersión
+\series default
+
+\begin_inset Formula $h:T\rightarrow\{0,\dots,M-1\}$
+\end_inset
+
+.
+ La idea es que, para diccionarios,
+\begin_inset Formula $h$
+\end_inset
+
+ solo dependa de la clave de la asociación, no del valor.
+ Se dice que
+\begin_inset Formula $x\neq y\in T$
+\end_inset
+
+ son sinónimos si
+\begin_inset Formula $h(x)=h(y)$
+\end_inset
+
+.
+ Existen dos formas de dispersión:
+\end_layout
+
+\begin_layout Itemize
+
+\series bold
+Abierta
+\series default
+: Los elementos de la tabla son apuntadores a listas (enlazadas) de elementos,
+ llamadas
+\series bold
+cubetas
+\series default
+, que contienen los elementos
+\begin_inset Formula $\{e\in c:h(e)=k\}$
+\end_inset
+
+, siendo
+\begin_inset Formula $c$
+\end_inset
+
+ el conjunto y
+\begin_inset Formula $k$
+\end_inset
+
+ el índice de la cubeta.
+\begin_inset Newline newline
+\end_inset
+
+El tamaño de las cubetas en un reparto uniforme (lo ideal) es
+\begin_inset Formula $\frac{n}{M}$
+\end_inset
+
+, siendo
+\begin_inset Formula $n$
+\end_inset
+
+ el número de elementos del conjunto, luego en este caso la búsqueda es
+
+\begin_inset Formula $O(\frac{n}{M})$
+\end_inset
+
+ y la inserción es
+\begin_inset Formula $O(1+\frac{n}{M})$
+\end_inset
+
+.
+ El uso de memoria es el de
+\begin_inset Formula $M+n$
+\end_inset
+
+ apuntadores y
+\begin_inset Formula $n$
+\end_inset
+
+ elementos.
+ Así, a más cubetas las operaciones son más rápidas, pero se usa más memoria.
+\end_layout
+
+\begin_layout Itemize
+
+\series bold
+Cerrada
+\series default
+: Los elementos de la tabla son del tipo
+\begin_inset Formula $T$
+\end_inset
+
+, y si al ir a insertar un elemento
+\begin_inset Formula $e$
+\end_inset
+
+ en el índice
+\begin_inset Formula $h(e)$
+\end_inset
+
+ este ya está ocupado se dice que ocurre una
+\series bold
+colisión
+\series default
+, y se hace una
+\series bold
+redispersión
+\series default
+: se aplican sucesivamente los elementos de una sucesión de funciones
+\begin_inset Formula $(h_{n}:T\rightarrow\{0,\dots,M-1\})_{n}$
+\end_inset
+
+ sobre
+\begin_inset Formula $e$
+\end_inset
+
+ hasta que devuelva un índice de la tabla no ocupado, donde se guarda
+\begin_inset Formula $e$
+\end_inset
+
+.
+
+\begin_inset Newline newline
+\end_inset
+
+Llamamos
+\series bold
+cadena
+\series default
+ o
+\series bold
+secuencia de búsqueda
+\series default
+ a la secuencia
+\begin_inset Formula $h(e),h_{1}(e),\dots$
+\end_inset
+
+ de posiciones recorridas en este proceso.
+ Al consultar un elemento se recorre esta secuencia hasta encontrar el elemento
+ o una celda vacía, que indica que este no está.
+ En la eliminación, para no romper la secuencia, se sustituye el elemento
+ por una marca de eliminado, que se trata como celda libre en la inserción
+ pero no en la búsqueda, o bien se mueven elementos cuya secuencia de búsqueda
+ pase por la posición eliminada.
+\begin_inset Newline newline
+\end_inset
+
+Como la probabilidad de colisión es
+\begin_inset Formula $\frac{n}{M}$
+\end_inset
+
+ y se ha de encontrar un elemento libre, el coste de una inserción es
+\begin_inset Formula $O(\frac{1}{1-\frac{n}{M}})$
+\end_inset
+
+, que tiende a infinito cuando
+\begin_inset Formula $n\rightarrow M$
+\end_inset
+
+, mientras que el de búsqueda es de
+\begin_inset Formula $O(\frac{1}{1-\frac{n-1}{M}})$
+\end_inset
+
+.
+ El uso de memoria es el de
+\begin_inset Formula $M$
+\end_inset
+
+ elementos, o el de
+\begin_inset Formula $M$
+\end_inset
+
+ apuntadores más
+\begin_inset Formula $n$
+\end_inset
+
+ elementos si se decide que la tabla almacene apuntadores.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Para evitar la pérdida de eficiencia cuando
+\begin_inset Formula $n$
+\end_inset
+
+ aumenta, la tabla se puede
+\series bold
+reestructurar
+\series default
+, creando una nueva con distinto
+\begin_inset Formula $M$
+\end_inset
+
+ y copiando los elementos, por ejemplo cuando
+\begin_inset Formula $n>2M$
+\end_inset
+
+ en dispersión abierta o cuando
+\begin_inset Formula $n>\frac{3}{4}M$
+\end_inset
+
+ en cerrada.
+ Para que las tablas de dispersión sean eficientes se debe usar una buena
+ función, que reparta los elementos de la forma más aleatoria pero a la
+ vez sea fácil de calcular.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Métodos para enteros:
+\end_layout
+
+\begin_layout Itemize
+
+\series bold
+División
+\series default
+:
+\begin_inset Formula $h(k):=k\mod M$
+\end_inset
+
+, siendo
+\begin_inset Formula $M$
+\end_inset
+
+ normalmente primo.
+\end_layout
+
+\begin_layout Itemize
+
+\series bold
+Multiplicación
+\series default
+:
+\begin_inset Formula $h(k):=\lfloor Ck\rfloor\mod M,C\in\mathbb{R}$
+\end_inset
+
+.
+
+\begin_inset Newline newline
+\end_inset
+
+Variante:
+\begin_inset Formula $h(k):=\lfloor\text{d}(\frac{Ak}{W})M\rfloor,\text{mcd}(A,K)=1$
+\end_inset
+
+, donde
+\begin_inset Formula $\text{d}(x)$
+\end_inset
+
+ es la parte decimal de
+\begin_inset Formula $x$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Itemize
+
+\series bold
+Centro del cuadrado
+\series default
+:
+\begin_inset Formula $h(k):=\lfloor\frac{k^{2}}{C}\rfloor\mod M$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Para secuencias:
+\end_layout
+
+\begin_layout Itemize
+
+\series bold
+Suma
+\series default
+:
+\begin_inset Formula $h(k):=\sum_{i}x_{i}\mod M$
+\end_inset
+
+.
+ Muchas colisiones.
+\end_layout
+
+\begin_layout Itemize
+
+\series bold
+Suma posicional
+\series default
+:
+\begin_inset Formula $h(k):=\sum_{i}k^{i}x_{i}\mod M$
+\end_inset
+
+, siendo
+\begin_inset Formula $k$
+\end_inset
+
+ normalmente primo.
+\end_layout
+
+\begin_layout Itemize
+
+\series bold
+Plegado
+\series default
+ (
+\emph on
+folding
+\emph default
+):
+\begin_inset Formula $h(k):=\sum_{i=0}^{\lfloor n/p\rfloor}\prod_{j=1}^{p}x_{ip+j}\mod M$
+\end_inset
+
+, tomando
+\begin_inset Formula $x_{k}=1\forall k>n$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Itemize
+
+\series bold
+Extracción
+\series default
+:
+\begin_inset Formula $h(k):=x_{n_{1}}\cdots x_{n_{k}}\mod M$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Itemize
+
+\series bold
+Iterativos
+\series default
+: Tomar un valor inicial y, para cada
+\begin_inset Formula $x_{i}$
+\end_inset
+
+, en orden, multiplicar por un valor base y combinar el resultado con
+\begin_inset Formula $x_{i}$
+\end_inset
+
+ mediante alguna operación.
+ Devolver esto módulo
+\begin_inset Formula $M$
+\end_inset
+
+.
+ Así, la suma posicional toma como valor inicial, base y combinación, respectiva
+mente, 0,
+\begin_inset Formula $k$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $+$
+\end_inset
+
+; djb2 toma 5381, 33 y
+\begin_inset Formula $+$
+\end_inset
+
+; djb2a toma 5381, 33 y XOR, y FNV-1 toma 2166136261, 16777619 y XOR.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Funciones de redispersión:
+\end_layout
+
+\begin_layout Itemize
+
+\series bold
+Lineal
+\series default
+:
+\begin_inset Formula $h_{i}(k):=h(k)+i\mod M$
+\end_inset
+
+.
+ Sufre
+\series bold
+agrupamiento
+\series default
+: Si se llenan varias cubetas consecutivas y hay colisión, se debe consultar
+ todo el grupo.
+\end_layout
+
+\begin_layout Itemize
+
+\series bold
+Con saltos
+\series default
+:
+\begin_inset Formula $h_{i}(k):=h(k)+Ci\mod M$
+\end_inset
+
+.
+ Sufre agrupamiento.
+\end_layout
+
+\begin_layout Itemize
+
+\series bold
+Cuadrática
+\series default
+:
+\begin_inset Formula $h_{i}(k):=h(k)+D(i)\mod M$
+\end_inset
+
+ con
+\begin_inset Formula
+\[
+D(i)=\begin{cases}
+\left(\frac{i+1}{2}\right)^{2} & \text{si }x\text{ es impar}\\
+-\left(\frac{i}{2}\right)^{2} & \text{si }x\text{ es par}
+\end{cases}
+\]
+
+\end_inset
+
+Funciona cuando
+\begin_inset Formula $M=4R+3$
+\end_inset
+
+ para algún
+\begin_inset Formula $R\in\mathbb{N}$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Itemize
+
+\series bold
+Doble
+\series default
+:
+\begin_inset Formula $h_{i}(k)=h(k)+C(k)i\mod M$
+\end_inset
+
+ para
+\begin_inset Formula $C:T\rightarrow\{1,\dots,M-1\}$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\end_body
+\end_document
diff --git a/aed1/n3.lyx b/aed1/n3.lyx
new file mode 100644
index 0000000..955b960
--- /dev/null
+++ b/aed1/n3.lyx
@@ -0,0 +1,753 @@
+#LyX 2.3 created this file. For more info see http://www.lyx.org/
+\lyxformat 544
+\begin_document
+\begin_header
+\save_transient_properties true
+\origin unavailable
+\textclass book
+\use_default_options true
+\maintain_unincluded_children false
+\language spanish
+\language_package default
+\inputencoding auto
+\fontencoding global
+\font_roman "default" "default"
+\font_sans "default" "default"
+\font_typewriter "default" "default"
+\font_math "auto" "auto"
+\font_default_family default
+\use_non_tex_fonts false
+\font_sc false
+\font_osf false
+\font_sf_scale 100 100
+\font_tt_scale 100 100
+\use_microtype false
+\use_dash_ligatures true
+\graphics default
+\default_output_format default
+\output_sync 0
+\bibtex_command default
+\index_command default
+\paperfontsize default
+\spacing single
+\use_hyperref false
+\papersize default
+\use_geometry false
+\use_package amsmath 1
+\use_package amssymb 1
+\use_package cancel 1
+\use_package esint 1
+\use_package mathdots 1
+\use_package mathtools 1
+\use_package mhchem 1
+\use_package stackrel 1
+\use_package stmaryrd 1
+\use_package undertilde 1
+\cite_engine basic
+\cite_engine_type default
+\biblio_style plain
+\use_bibtopic false
+\use_indices false
+\paperorientation portrait
+\suppress_date false
+\justification true
+\use_refstyle 1
+\use_minted 0
+\index Index
+\shortcut idx
+\color #008000
+\end_index
+\secnumdepth 3
+\tocdepth 3
+\paragraph_separation indent
+\paragraph_indentation default
+\is_math_indent 0
+\math_numbering_side default
+\quotes_style french
+\dynamic_quotes 0
+\papercolumns 1
+\papersides 1
+\paperpagestyle default
+\tracking_changes false
+\output_changes false
+\html_math_output 0
+\html_css_as_file 0
+\html_be_strict false
+\end_header
+
+\begin_body
+
+\begin_layout Section
+Árboles Trie
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Sea
+\begin_inset Formula $A$
+\end_inset
+
+ un conjunto llamado
+\series bold
+alfabeto
+\series default
+, un árbol Trie o
+\series bold
+de prefijos
+\series default
+ es aquél en que la raíz del árbol representa una cadena vacía (
+\begin_inset Formula $()$
+\end_inset
+
+) y un nodo puede tener un hijo etiquetado para cada elemento de
+\begin_inset Formula $A\cup\{\$\}$
+\end_inset
+
+, con la condición de que un nodo etiquetado con
+\begin_inset Formula $\$$
+\end_inset
+
+, la
+\series bold
+marca de fin
+\series default
+, es hoja.
+ Llamamos
+\series bold
+palabra
+\series default
+ a la tupla de etiquetas desde la raíz hasta un nodo con
+\begin_inset Formula $\$$
+\end_inset
+
+, sin contarlo.
+ Un
+\family sans
+ArbolTrie[
+\begin_inset Formula $A$
+\end_inset
+
+]
+\family default
+ (
+\begin_inset Formula $T$
+\end_inset
+
+) es un apuntador a un
+\family sans
+NodoTrie[
+\begin_inset Formula $A$
+\end_inset
+
+]
+\family default
+ (
+\begin_inset Formula $N$
+\end_inset
+
+), un
+\family sans
+Diccionario[
+\begin_inset Formula $A$
+\end_inset
+
+,ArbolTrie[
+\begin_inset Formula $A$
+\end_inset
+
+]]
+\family default
+.
+ Operaciones:
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+\begin_inset Formula
+\[
+\begin{array}{rrr}
+\mathsf{Consulta}:N\times A\rightarrow T & \mathsf{Inserta}:N\times A\rightarrow N & \mathsf{PonMarca}:N\rightarrow N\\
+(n,x)\overset{x\in Dom(n)}{\mapsto}n(x) & (n,x)\overset{x\notin Dom(n)}{\mapsto}n\cup\{(x,\emptyset)\} & n\mapsto n\cup\{(\$,\emptyset)\}\\
+\\
+\mathsf{QuitaMarca}:N\rightarrow N & \mathsf{HayMarca}:N\rightarrow B\\
+n\mapsto n\backslash\{(\$,\emptyset)\} & n\mapsto(\$,\emptyset)\in n
+\end{array}
+\]
+
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Los objetos devueltos por
+\family sans
+Consulta
+\family default
+ son apuntadores, luego se puede insertar sobre ellos.
+ Otra operación es
+\family sans
+
+\begin_inset Formula $\mathsf{Inserta}:T\times\bigcup_{n=1}^{\infty}A^{n}\rightarrow T$
+\end_inset
+
+
+\family default
+, que inserta una palabra en un árbol.
+ Podemos implementar un nodo trie:
+\end_layout
+
+\begin_layout Itemize
+Como una tupla de apuntadores en la que cada índice corresponde a un elemento
+ de
+\begin_inset Formula $A\cup\{\$\}$
+\end_inset
+
+ de forma biyectiva.
+ Permite un acceso a los valores en
+\begin_inset Formula $O(n)$
+\end_inset
+
+, siendo
+\begin_inset Formula $n$
+\end_inset
+
+ la longitud de la palabra, pero si
+\begin_inset Formula $p$
+\end_inset
+
+ es el total de prefijos y
+\begin_inset Formula $d=|A\cup\{\$\}|$
+\end_inset
+
+, esto requerirá la memoria usada por
+\begin_inset Formula $(p+1)d$
+\end_inset
+
+ apuntadores (mucha).
+\end_layout
+
+\begin_layout Itemize
+Como una lista enlazada de asociaciones.
+ Presenta un uso de memoria razonable, el usado por
+\begin_inset Formula $4p+2$
+\end_inset
+
+ apuntadores y
+\begin_inset Formula $2p+1$
+\end_inset
+
+ caracteres de
+\begin_inset Formula $A$
+\end_inset
+
+, pero el acceso es
+\begin_inset Formula $O(ns)$
+\end_inset
+
+ en promedio, siendo
+\begin_inset Formula $s$
+\end_inset
+
+ la longitud media de las listas (normalmente despreciable).
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Si el total de la longitud de las palabras entre el número de prefijos es
+ grande, digamos mayor que 6, las palabras comparten muchos prefijos y suele
+ ser conveniente una representación como tupla, mientras que de lo contrario
+ es mejor usar una lista enlazada.
+\end_layout
+
+\begin_layout Section
+Relaciones de equivalencia
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Definimos el TAD
+\family sans
+RelEquiv[
+\begin_inset Formula $T$
+\end_inset
+
+]
+\family default
+ como el de las relaciones de equivalencia en un
+\family sans
+Conjunto[
+\begin_inset Formula $T$
+\end_inset
+
+]
+\family default
+.
+ Operaciones:
+\end_layout
+
+\begin_layout Itemize
+\begin_inset Formula $\mathsf{Crear}:C\rightarrow R$
+\end_inset
+
+: Crea una relación de equivalencia con
+\begin_inset Formula $x\approx y:\iff x=y$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Itemize
+\begin_inset Formula $\mathsf{Encuentra}:R\times T\rightarrow R$
+\end_inset
+
+: Devuelve un representante canónico de la clase del elemento dado.
+\end_layout
+
+\begin_layout Itemize
+\begin_inset Formula $\mathsf{Unión}:R\times T\times T\rightarrow R$
+\end_inset
+
+: Hace equivalentes a los dos elementos dados de
+\begin_inset Formula $T$
+\end_inset
+
+, combinando sus clases de equivalencia.
+ En el análisis posterior supondremos que los elementos dados son representantes
+ canónicos.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Representaciones básicas:
+\end_layout
+
+\begin_layout Itemize
+Mediante una tabla en la que cada índice corresponde a un elemento del conjunto
+ y contiene el índice de su representante canónico.
+ La búsqueda de clase de equivalencia es
+\begin_inset Formula $O(1)$
+\end_inset
+
+ pero la unión es
+\begin_inset Formula $O(n)$
+\end_inset
+
+ con
+\begin_inset Formula $n$
+\end_inset
+
+ el cardinal del conjunto.
+\end_layout
+
+\begin_layout Itemize
+Mediante listas (enlazadas) de clases, con una lista para cada clase cuyo
+ nombre es el del representante canónico.
+ La unión es
+\begin_inset Formula $O(1)$
+\end_inset
+
+ con una representación adecuada de las listas, pero la búsqueda es
+\begin_inset Formula $O(n)$
+\end_inset
+
+ con
+\begin_inset Formula $n$
+\end_inset
+
+ el cardinal del conjunto.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Otra forma es una estructura de árboles disjuntos, una representación por
+ tabla en la que cada índice contiene el índice del padre en su árbol (o
+ un valor especial si es la raíz), cada árbol es una clase de equivalencia
+ y el representante canónico es la raíz del árbol.
+ De esta forma la unión es
+\begin_inset Formula $O(1)$
+\end_inset
+
+ y la búsqueda es
+\begin_inset Formula $O(\log n)$
+\end_inset
+
+ en caso promedio, siendo
+\begin_inset Formula $n$
+\end_inset
+
+ el cardinal de la clase de equivalencia, aunque sigue siendo
+\begin_inset Formula $O(n)$
+\end_inset
+
+ en el caso peor.
+ Para evitar esto:
+\end_layout
+
+\begin_layout Itemize
+
+\series bold
+Balanceo
+\series default
+: Al unir los árboles
+\begin_inset Formula $a$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $b$
+\end_inset
+
+, podemos poner como hijo al menos alto, para lo cual guardamos en la raíz
+ (indicando apropiadamente que es la raíz, por ejemplo, con números negativos)
+ la altura del árbol.
+\end_layout
+
+\begin_layout Itemize
+
+\series bold
+Compresión de caminos
+\series default
+: Al hacer una búsqueda, poner la raíz del árbol como el padre del elemento
+ buscado, y del resto de elementos recorridos.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Así, la búsqueda es
+\begin_inset Formula $O(1)$
+\end_inset
+
+ en el caso mejor y
+\begin_inset Formula $O(\log n)$
+\end_inset
+
+ en el peor.
+\end_layout
+
+\begin_layout Section
+Árboles AVL
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Un
+\series bold
+árbol binario de búsqueda
+\series default
+ (ABB) es un árbol binario en que, para cada nodo, los elementos del subárbol
+ izquierdo son menores que el valor del nodo y los del derecho son mayores.
+ El recorrido ordenado es
+\begin_inset Formula $O(n)$
+\end_inset
+
+ y la búsqueda e inserción son
+\begin_inset Formula $O(\log n)$
+\end_inset
+
+ en el caso promedio, pero
+\begin_inset Formula $O(n)$
+\end_inset
+
+ en el peor.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Un
+\series bold
+ABB perfectamente balanceado
+\series default
+ es aquel en que, para cada nodo, la cantidad de elementos en sus dos subárboles
+ difiere como mucho en 1.
+ La búsqueda es
+\begin_inset Formula $O(\log n)$
+\end_inset
+
+ en el peor caso, pero en este caso la inserción es
+\begin_inset Formula $O(n)$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Un
+\series bold
+árbol balanceado
+\series default
+ o
+\series bold
+Adelson-Velskii-Landis
+\series default
+ (
+\series bold
+AVL
+\series default
+) es un ABB en que, para cada nodo, la altura de sus subárboles difiere
+ como mucho en 1.
+ La búsqueda es
+\begin_inset Formula $O(\log n)$
+\end_inset
+
+ en el caso peor y se hace igual que en un ABB.
+ La inserción y eliminación requieren
+\series bold
+rebalancear
+\series default
+ el árbol a la vuelta de la llamada recursiva usada para insertar o eliminar
+ el elemento, lo que se hace almacenando la altura de cada nodo en el propio
+ nodo y mediante
+\series bold
+rotaciones
+\series default
+:
+\end_layout
+
+\begin_layout Itemize
+
+\series bold
+RSI
+\series default
+ (rotación simple a la izquierda): Sobre un nodo
+\family typewriter
+A
+\family default
+, el proceso es:
+\begin_inset Newline newline
+\end_inset
+
+
+\begin_inset Formula $\mathtt{B}\leftarrow\mathtt{LEFT[A]}$
+\end_inset
+
+,
+\begin_inset Formula $\mathtt{LEFT[A]}\leftarrow\mathtt{RIGHT[B]}$
+\end_inset
+
+,
+\begin_inset Formula $\mathtt{RIGHT[B]}\leftarrow\mathtt{A}$
+\end_inset
+
+,
+\begin_inset Newline newline
+\end_inset
+
+
+\begin_inset Formula $\mathtt{HEIGHT[A]}\leftarrow1+\max\{\mathtt{HEIGHT[LEFT[A]]},\mathtt{HEIGHT[RIGHT[A]]\}}$
+\end_inset
+
+,
+\begin_inset Newline newline
+\end_inset
+
+
+\begin_inset Formula $\mathtt{HEIGHT[B]}\leftarrow1+\max\{\mathtt{HEIGHT[LEFT[B]]},\mathtt{HEIGHT[A]}\}$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $\mathtt{A}\leftarrow\mathtt{B}$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Itemize
+
+\series bold
+RSD
+\series default
+ (rotación simple a la derecha): Simétrico de RSI.
+\end_layout
+
+\begin_layout Itemize
+
+\series bold
+RDI
+\series default
+ (rotación doble a la izquierda): Equivale a
+\begin_inset Formula $\mathtt{RSD(LEFT[A])}$
+\end_inset
+
+ seguido de
+\begin_inset Formula $\mathtt{RSI(A)}$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Itemize
+
+\series bold
+RDD
+\series default
+ (rotación doble a la derecha): Simétrico de RDI.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Tras la inserción, si
+\begin_inset Formula $|\mathtt{HEIGHT[LEFT[A]]}-\mathtt{HEIGHT[RIGHT[A]]}|>1$
+\end_inset
+
+ se rebalancea, con 4 situaciones según cuál de las ramas que hay 2 niveles
+ bajo
+\family typewriter
+A
+\family default
+ tiene mayor altura (dónde se ha insertado).
+ Si es la rama II (izquierda-izquierda) se hace RSI, para DD se hace RSD,
+ para ID (izquierda y después derecha) se hace RDI y para DI se hace RDD.
+ Ninguno de los casos cambia la altura final del árbol.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Para la eliminación, si el nodo a eliminar es hoja, se elimina directamente.
+ Si solo tiene un hijo, se conecta el padre del nodo eliminado con este
+ hijo.
+ Si tiene dos hijos, se escoge el más a la derecha del subárbol izquierdo,
+ o el más a la izquierda del derecho, para sustituirlo.
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Tras esto puede ser necesario rebalancear, para lo cual hay 3 casos de eliminaci
+ón en el subárbol izquierdo según las alturas
+\begin_inset Formula $h_{l}$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $h_{r}$
+\end_inset
+
+ de los subárboles respectivos izquierdo y derecho del hijo derecho, más
+ sus 3 casos simétricos de eliminación en el derecho.
+ Así, si
+\begin_inset Formula $h_{l}=h_{r}$
+\end_inset
+
+ se aplica
+\begin_inset Formula $RSD$
+\end_inset
+
+ y la altura final del árbol no cambia; si
+\begin_inset Formula $h_{l}<h_{r}$
+\end_inset
+
+ se aplica
+\begin_inset Formula $RSD$
+\end_inset
+
+ y la altura disminuye en 1, y si
+\begin_inset Formula $h_{l}>h_{r}$
+\end_inset
+
+ se hace RDD y la altura disminuye en 1.
+ Así, la inserción y eliminación son
+\begin_inset Formula $O(\log n)$
+\end_inset
+
+ en todos los casos.
+\end_layout
+
+\begin_layout Section
+Árboles B
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Un árbol B de orden
+\begin_inset Formula $p$
+\end_inset
+
+ o árbol
+\begin_inset Formula $p$
+\end_inset
+
+-ario de búsqueda es aquel en que cada nodo está formado por hasta
+\begin_inset Formula $p-1$
+\end_inset
+
+ claves y
+\begin_inset Formula $p$
+\end_inset
+
+ hijos (siempre una clave menos que hijos), la raíz no tiene hijos o tiene
+ entre 2 y
+\begin_inset Formula $p$
+\end_inset
+
+, los nodos internos (ni raíz ni hoja) tienen entre
+\begin_inset Formula $\lceil\frac{p}{2}\rceil$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $p$
+\end_inset
+
+ hijos y los nodos hoja aparecen todos al mismo nivel (condición de balanceo)
+ y, para cada nodo con
+\begin_inset Formula $M$
+\end_inset
+
+ hijos, las claves del primer subárbol son todas menores que la primera
+ de este, los del
+\begin_inset Formula $M$
+\end_inset
+
+-ésimo son mayores que las de la última clave, las del
+\begin_inset Formula $k$
+\end_inset
+
+-ésimo,
+\begin_inset Formula $1<k<M$
+\end_inset
+
+, están entre la
+\begin_inset Formula $(k-1)$
+\end_inset
+
+-ésima clave y la
+\begin_inset Formula $k$
+\end_inset
+
+-ésima, y las claves de un mismo nodo están ordenadas de menor a mayor.
+ Se usan mucho en bases de datos, ajustando
+\begin_inset Formula $p$
+\end_inset
+
+ para que cada nodo esté en un bloque de disco minimizando las operaciones
+ de E/S, y existen variantes como
+\begin_inset Formula $B+$
+\end_inset
+
+,
+\begin_inset Formula $B^{*}$
+\end_inset
+
+, etc.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+La búsqueda es igual que en los árboles binarios y es
+\begin_inset Formula $O(\frac{\log n}{\log p})$
+\end_inset
+
+, siendo
+\begin_inset Formula $n$
+\end_inset
+
+ el número de elementos.
+ Para la inserción se empieza buscando el nodo hoja donde se debería colocar
+ la entrada.
+ Si quedan huecos libres, se inserta.
+ Si no, la hoja (que ya tiene
+\begin_inset Formula $p-1$
+\end_inset
+
+ claves) se divide en 2 hojas con
+\begin_inset Formula $\lceil\frac{p-1}{2}\rceil$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $\lfloor\frac{p-1}{2}\rfloor$
+\end_inset
+
+ claves, añadiendo, de los
+\begin_inset Formula $p$
+\end_inset
+
+ valores, el que queda en medio en el nodo padre, repitiendo el proceso
+ en este recursivamente si es necesario.
+\end_layout
+
+\end_body
+\end_document
diff --git a/aed1/n4.lyx b/aed1/n4.lyx
new file mode 100644
index 0000000..db68fda
--- /dev/null
+++ b/aed1/n4.lyx
@@ -0,0 +1,3547 @@
+#LyX 2.3 created this file. For more info see http://www.lyx.org/
+\lyxformat 544
+\begin_document
+\begin_header
+\save_transient_properties true
+\origin unavailable
+\textclass book
+\use_default_options true
+\maintain_unincluded_children false
+\language spanish
+\language_package default
+\inputencoding auto
+\fontencoding global
+\font_roman "default" "default"
+\font_sans "default" "default"
+\font_typewriter "default" "default"
+\font_math "auto" "auto"
+\font_default_family default
+\use_non_tex_fonts false
+\font_sc false
+\font_osf false
+\font_sf_scale 100 100
+\font_tt_scale 100 100
+\use_microtype false
+\use_dash_ligatures true
+\graphics default
+\default_output_format default
+\output_sync 0
+\bibtex_command default
+\index_command default
+\paperfontsize default
+\spacing single
+\use_hyperref false
+\papersize default
+\use_geometry false
+\use_package amsmath 1
+\use_package amssymb 1
+\use_package cancel 1
+\use_package esint 1
+\use_package mathdots 1
+\use_package mathtools 1
+\use_package mhchem 1
+\use_package stackrel 1
+\use_package stmaryrd 1
+\use_package undertilde 1
+\cite_engine basic
+\cite_engine_type default
+\biblio_style plain
+\use_bibtopic false
+\use_indices false
+\paperorientation portrait
+\suppress_date false
+\justification true
+\use_refstyle 1
+\use_minted 0
+\index Index
+\shortcut idx
+\color #008000
+\end_index
+\secnumdepth 3
+\tocdepth 3
+\paragraph_separation indent
+\paragraph_indentation default
+\is_math_indent 0
+\math_numbering_side default
+\quotes_style french
+\dynamic_quotes 0
+\papercolumns 1
+\papersides 1
+\paperpagestyle default
+\tracking_changes false
+\output_changes false
+\html_math_output 0
+\html_css_as_file 0
+\html_be_strict false
+\end_header
+
+\begin_body
+
+\begin_layout Standard
+Un
+\series bold
+grafo dirigido
+\series default
+ o
+\series bold
+digrafo
+\series default
+ es un par
+\begin_inset Formula $(V,E)$
+\end_inset
+
+ formado por un conjunto de
+\series bold
+vértices
+\series default
+ o
+\series bold
+nodos
+\series default
+
+\begin_inset Formula $V\neq\emptyset$
+\end_inset
+
+ y un conjunto de
+\series bold
+aristas
+\series default
+
+\begin_inset Formula $E\subseteq\{(a,b)\in V\times V:a\neq b\}$
+\end_inset
+
+, mientras que uno
+\series bold
+no dirigido
+\series default
+ es un par
+\begin_inset Formula $(V,E)$
+\end_inset
+
+ con
+\begin_inset Formula $V\neq\emptyset$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $E\subseteq\{x\in{\cal P}(V):|x|=2\}$
+\end_inset
+
+.
+ Algunas definiciones permiten
+\series bold
+bucles
+\series default
+, aristas de un nodo a sí mismo, y entonces basta que sea
+\begin_inset Formula $E\subseteq V\times V$
+\end_inset
+
+ para que el grafo sea dirigido o que
+\begin_inset Formula $E\subseteq\{x\in{\cal P}(V):|x|\in\{1,2\}\}$
+\end_inset
+
+ para que sea no dirigido.
+ En adelante identificamos los grafos no dirigidos
+\begin_inset Formula $(V,E)$
+\end_inset
+
+ con los correspondientes grafos dirigidos
+\begin_inset Formula $(V,\bigcup_{\{u,v\}\in E}\{(u,v),(v,u)\})$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Un
+\series bold
+grafo etiquetado
+\series default
+ es una terna
+\begin_inset Formula $(V,E,\sigma)$
+\end_inset
+
+ donde
+\begin_inset Formula $(V,E)$
+\end_inset
+
+ es un grafo (dirigido o no) y
+\begin_inset Formula $\sigma:E\rightarrow X$
+\end_inset
+
+ es una función que relaciona cada arista con una
+\series bold
+etiqueta
+\series default
+.
+ Un
+\series bold
+grafo con pesos
+\series default
+ es un grafo etiquetado
+\begin_inset Formula $(V,E,\sigma)$
+\end_inset
+
+ con
+\begin_inset Formula $\sigma:E\rightarrow\mathbb{R}$
+\end_inset
+
+.
+ Un grafo es
+\series bold
+finito
+\series default
+ si
+\begin_inset Formula $V$
+\end_inset
+
+ lo es.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Un
+\series bold
+subgrafo
+\series default
+ de un grafo
+\begin_inset Formula $G:=(V,E)$
+\end_inset
+
+ es un grafo
+\begin_inset Formula $(V',E')$
+\end_inset
+
+ con
+\begin_inset Formula $V'\subseteq V$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $E'\subseteq E$
+\end_inset
+
+.
+ Un subgrafo de un grafo etiquetado
+\begin_inset Formula $G:=(V,E,\sigma)$
+\end_inset
+
+ es un grafo etiquetado
+\begin_inset Formula $(V',E',\sigma|_{E'})$
+\end_inset
+
+ donde
+\begin_inset Formula $(V',E')$
+\end_inset
+
+ es subgrafo de
+\begin_inset Formula $(V,E)$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Un nodo
+\begin_inset Formula $u\in V$
+\end_inset
+
+ es
+\series bold
+adyacente a
+\series default
+
+\begin_inset Formula $v\in V$
+\end_inset
+
+ si
+\begin_inset Formula $(v,u)\in E$
+\end_inset
+
+, y es
+\series bold
+adyacente de
+\series default
+
+\begin_inset Formula $v$
+\end_inset
+
+ si
+\begin_inset Formula $(u,v)\in E$
+\end_inset
+
+.
+ Un
+\series bold
+camino
+\series default
+ de
+\begin_inset Formula $u$
+\end_inset
+
+ a
+\begin_inset Formula $v$
+\end_inset
+
+ es una secuencia
+\begin_inset Formula $(w_{1},\dots,w_{q})$
+\end_inset
+
+ de elementos de
+\begin_inset Formula $V$
+\end_inset
+
+ con
+\begin_inset Formula $(w_{i-1},w_{i})\in E\forall i\in\{2,\dots,q\}$
+\end_inset
+
+, y es
+\series bold
+simple
+\series default
+ si para
+\begin_inset Formula $i,j\in\{1,\dots,q\}$
+\end_inset
+
+ con
+\begin_inset Formula $i\neq j$
+\end_inset
+
+ e
+\begin_inset Formula $\{i,j\}\neq\{1,q\}$
+\end_inset
+
+ se tiene
+\begin_inset Formula $w_{i}\neq w_{j}$
+\end_inset
+
+.
+ Si
+\begin_inset Formula $w_{1}=w_{q}$
+\end_inset
+
+, el camino es un
+\series bold
+ciclo
+\series default
+.
+ Un grafo es
+\series bold
+acíclico
+\series default
+ si no contiene ciclos.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Es
+\series bold
+conexo
+\series default
+ o
+\series bold
+conectado
+\series default
+ si existe un camino entre cualquier par de vértices, y es
+\series bold
+fuertemente conexo
+\series default
+ si además es dirigido.
+ Un
+\series bold
+componente conexo
+\series default
+ de un grafo (también
+\series bold
+fuertemente conexo
+\series default
+ si el grafo es dirigido) es un subgrafo conexo que no es subgrafo de ningún
+ otro subgrafo conexo del grafo.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Un grafo es
+\series bold
+completo
+\series default
+ si existe una arista entre cualquier par de vértices.
+ En un grafo no dirigido
+\begin_inset Formula $(V,E)$
+\end_inset
+
+, el
+\series bold
+grado
+\series default
+ de un vértice
+\begin_inset Formula $v\in V$
+\end_inset
+
+ es el número de arcos adyacentes a él (
+\begin_inset Formula $|\{X\in E:v\in X\}|$
+\end_inset
+
+), mientras que en uno dirigido
+\begin_inset Formula $(V,A)$
+\end_inset
+
+, definimos el
+\series bold
+grado de entrada
+\series default
+ de un vértice
+\begin_inset Formula $v\in V$
+\end_inset
+
+ como
+\begin_inset Formula $|\{(a,b)\in A:b=v\}|$
+\end_inset
+
+ y el
+\series bold
+grado de salida
+\series default
+ como
+\begin_inset Formula $|\{(a,b)\in A:a=v\}|$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Operaciones elementales:
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+\begin_inset Formula
+\[
+\begin{array}{rr}
+\mathsf{Vacío}:\rightarrow G & \mathsf{Crear}:\mathbb{N}\rightarrow G\\
+\mapsto(\emptyset,\emptyset) & n\mapsto(\{1,\dots,n\},\emptyset)\\
+\\
+\mathsf{IntertarNodo}:G\times{\cal U}\rightarrow G & \mathsf{InsertarArista}:G\times({\cal U}\times{\cal U})\rightarrow G\\
+((V,E),v)\mapsto(V\cup\{v\},E) & ((V,E),(a,b))\overset{a,b\in V}{\mapsto}(V,E\cup\{e\})\\
+\\
+\mathsf{EliminarNodo}:G\times{\cal U}\rightarrow G & \mathsf{EliminarArista}:G\times({\cal U}\times{\cal U})\rightarrow G\\
+((V,E),v)\mapsto(V\backslash\{e\},\{(a,b)\in E:a,b\neq v\}) & ((V,E),e)\mapsto(V,E\backslash\{e\})\\
+\\
+\mathsf{ConsultarArista}:G\times({\cal U}\times{\cal U})\rightarrow B\\
+((V,E),(a,b))\mapsto(a,b)\in A
+\end{array}
+\]
+
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Donde
+\begin_inset Formula ${\cal U}$
+\end_inset
+
+ es el conjunto de los vértices.
+ Definimos también iteradores sobre los nodos adyacentes a un cierto
+\begin_inset Formula $v\in V$
+\end_inset
+
+ o adyacentes de este.
+\end_layout
+
+\begin_layout Section
+Representación
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+\begin_inset Float figure
+wide false
+sideways false
+status open
+
+\begin_layout Plain Layout
+\align center
+\begin_inset Graphics
+ filename graph.svg
+ scale 60
+
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+\begin_inset Caption Standard
+
+\begin_layout Plain Layout
+Grafo no dirigido.
+\end_layout
+
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Podemos dibujar un grafo indicando los nodos mediante círculos con etiqueta
+ (o cualquier otra forma) y uniendo con una línea los vértices de cada arista.
+ Si el grafo es dirigido, cada línea es una flecha que apunta al segundo
+ elemento del par.
+ Si es etiquetado, cada línea tendrá su etiqueta indicada.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+\begin_inset ERT
+status open
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+
+\backslash
+begin{sloppypar}
+\end_layout
+
+\end_inset
+
+En un ordenador podemos representar un grafo finito
+\begin_inset Formula $(V:=\{1,\dots,n\},E)$
+\end_inset
+
+ o
+\begin_inset Formula $(V:=\{1,\dots,n\},E,\sigma:E\rightarrow X)$
+\end_inset
+
+ mediante:
+\begin_inset ERT
+status open
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+
+\backslash
+end{sloppypar}
+\end_layout
+
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Itemize
+
+\series bold
+Matrices de adyacencia
+\series default
+: Matriz
+\begin_inset Formula $n\times n$
+\end_inset
+
+ de booleanos
+\begin_inset Formula $((i,j)\in E)_{ij}$
+\end_inset
+
+.
+ Si el grafo es etiquetado, cuando
+\begin_inset Formula $(i,j)\in E$
+\end_inset
+
+ se añade en la celda la etiqueta, lo que en general se hace tomando un
+ valor
+\begin_inset Formula $c\notin X$
+\end_inset
+
+ que representa que
+\begin_inset Formula $(i,j)\notin E$
+\end_inset
+
+ y entendiendo que cualquier otro valor implica
+\begin_inset Formula $(i,j)\in E$
+\end_inset
+
+.
+ Si el grafo es no dirigido, la matriz es simétrica.
+ Las operaciones son sencillas y el acceso a una arista dada es
+\begin_inset Formula $O(1)$
+\end_inset
+
+, pero si
+\begin_inset Formula $|E|\ll n^{2}$
+\end_inset
+
+ (
+\series bold
+matriz escasa
+\series default
+) se usa mucha memoria (
+\begin_inset Formula $O(n^{2})$
+\end_inset
+
+).
+\end_layout
+
+\begin_layout Itemize
+
+\series bold
+Listas de adyacencia
+\series default
+:
+\begin_inset Formula $n$
+\end_inset
+
+ conjuntos
+\begin_inset Formula $(C_{1},\dots,C_{n})$
+\end_inset
+
+ (representados como listas enlazadas en una lista contigua) de los que
+
+\begin_inset Formula $C_{i}=\{j:(i,j)\in E\}$
+\end_inset
+
+.
+ Si el grafo es etiquetado,
+\begin_inset Formula $C_{i}=\{(j,\sigma(i,j)):(i,j)\in E\}$
+\end_inset
+
+.
+ Esto es más adecuado si
+\begin_inset Formula $|E|\ll n^{2}$
+\end_inset
+
+, pues la memoria usada es
+\begin_inset Formula $O(n+|E|)$
+\end_inset
+
+, pero la representación es más compleja y es ineficiente para encontrar
+ las aristas adyacentes de un cierto nodo.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+En adelante, salvo que se indique lo contrario, suponemos un grafo
+\begin_inset Formula $(V:=\{1,\dots,n\},E,\sigma:E\rightarrow X)$
+\end_inset
+
+, y que las variables en pseudocódigo se inicializan con su valor por defecto.
+\begin_inset Foot
+status open
+
+\begin_layout Plain Layout
+Para
+\family sans
+booleano
+\family default
+ es
+\family sans
+falso
+\family default
+; para
+\family sans
+entero
+\family default
+,
+\family sans
+real
+\family default
+ y
+\begin_inset Formula $[0,+\infty]$
+\end_inset
+
+ es
+\family sans
+0
+\family default
+; para
+\family sans
+\series bold
+array
+\family default
+\series default
+s y
+\family sans
+\series bold
+registro
+\family default
+\series default
+s se inicializa con el valor por defecto de cada campo; para tipos contenedor
+ se crea una instancia vacía, y para
+\family sans
+RelEquiv
+\family default
+ las clases de equivalencia son de un solo elemento.
+ Las variables del resto de tipos no se inicializan por defecto.
+\end_layout
+
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Section
+Recorridos
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Ambos son
+\begin_inset Formula $O(|V|^{2})$
+\end_inset
+
+ con matrices de adyacencia y
+\begin_inset Formula $O(|V|+|E|)$
+\end_inset
+
+ con listas de adyacencia.
+\end_layout
+
+\begin_layout Subsubsection*
+
+\series bold
+Búsqueda primero en profundidad
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+\begin_inset Box Boxed
+position "t"
+hor_pos "c"
+has_inner_box 1
+inner_pos "t"
+use_parbox 0
+use_makebox 0
+width "100col%"
+special "none"
+height "1in"
+height_special "totalheight"
+thickness "0.4pt"
+separation "3pt"
+shadowsize "4pt"
+framecolor "black"
+backgroundcolor "none"
+status open
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\series bold
+var
+\series default
+ visitado:
+\series bold
+array
+\series default
+ [1..n]
+\series bold
+ de
+\series default
+ booleano()
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\series bold
+operación
+\series default
+ dfs(u: [1..n])
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+visitado[u]
+\begin_inset Formula $:=$
+\end_inset
+
+ verdadero; visitar(u)
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\series bold
+para cada
+\series default
+ nodo v adyacente a u
+\series bold
+hacer si no
+\series default
+ visitado[v]
+\series bold
+entonces
+\series default
+ dfs(u)
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\series bold
+para
+\series default
+ i
+\begin_inset Formula $:=$
+\end_inset
+
+ 1
+\series bold
+hasta
+\series default
+ n
+\series bold
+hacer si no
+\series default
+visitado[i]
+\series bold
+entonces
+\series default
+ dfs(i)
+\end_layout
+
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Podemos ver el órden de visita de unos nodos a otros como un
+\series bold
+árbol de expansión en profundidad
+\series default
+ asociado al grafo o, si aparecen varios árboles, como un
+\series bold
+bosque de expansión en profundidad
+\series default
+.
+ Para construirlo, hacemos que cada elemento de
+\family sans
+visitado
+\family default
+ pueda almacenar un valor
+\family sans
+[1..n]
+\family default
+ indicando el padre del nodo, lo que nos permite encontrar los componentes
+ conexos de un grafo no dirigido.
+ Decimos que
+\begin_inset Formula $(a,b)\in E$
+\end_inset
+
+ es:
+\end_layout
+
+\begin_layout Itemize
+Un
+\series bold
+arco de avance
+\series default
+ si
+\begin_inset Formula $a$
+\end_inset
+
+ es padre a
+\begin_inset Formula $b$
+\end_inset
+
+ en uno de los árboles del bosque.
+\end_layout
+
+\begin_layout Itemize
+Un
+\series bold
+arco de retroceso
+\series default
+ si
+\begin_inset Formula $a$
+\end_inset
+
+ es hijo de
+\begin_inset Formula $b$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Itemize
+Un
+\series bold
+arco de cruce
+\series default
+ si no es de avance ni de retroceso.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Un grafo no dirigido contiene un ciclo si y sólo si algún arco no está en
+ el árbol de expansión.
+ Un grafo dirigido contiene un ciclo si y sólo si algún arco es de retroceso.
+\end_layout
+
+\begin_layout Subsubsection*
+Búsqueda primero en anchura o amplitud
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+\begin_inset Box Boxed
+position "t"
+hor_pos "c"
+has_inner_box 1
+inner_pos "t"
+use_parbox 0
+use_makebox 0
+width "100col%"
+special "none"
+height "1in"
+height_special "totalheight"
+thickness "0.4pt"
+separation "3pt"
+shadowsize "4pt"
+framecolor "black"
+backgroundcolor "none"
+status open
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\series bold
+var
+\series default
+ visitado:
+\series bold
+array
+\series default
+ [1..n]
+\series bold
+de
+\series default
+ booleano
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+C: Cola[[1..n]]
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\series bold
+operación
+\series default
+ bfs(u: [1..n])
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+visitado[u]
+\begin_inset Formula $:=$
+\end_inset
+
+ verdadero; C.meter(u); visitar(u)
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\series bold
+mientras no
+\series default
+ C.vacía
+\series bold
+hacer
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+v
+\begin_inset Formula $:=$
+\end_inset
+
+ C.cabeza; C.sacar
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\series bold
+para cada
+\series default
+ nodo w adyacente a v
+\series bold
+hacer
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\series bold
+si no
+\series default
+ visitado[w]
+\series bold
+entonces
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+visitado[w]
+\begin_inset Formula $:=$
+\end_inset
+
+ verdadero; C.meter(w); visitar(w)
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\series bold
+para
+\series default
+ i
+\begin_inset Formula $:=$
+\end_inset
+
+ 1
+\series bold
+hasta
+\series default
+ n
+\series bold
+hacer si no
+\series default
+ visitado[i]
+\series bold
+entonces
+\series default
+ bfs(i)
+\end_layout
+
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Section
+Árboles de expansión mínimos
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Un
+\series bold
+árbol de expansión
+\series default
+ de un grafo no dirigido y conexo es un subgrafo acíclico conexo.
+ El
+\series bold
+coste
+\series default
+ de un grafo con pesos
+\begin_inset Foot
+status open
+
+\begin_layout Plain Layout
+En general, de un grafo etiquetado por elementos de algún grupo.
+\end_layout
+
+\end_inset
+
+ es la suma de los costes de las aristas.
+ Los siguientes algoritmos obtienen coste del árbol de expansión de coste
+ mínimo de un grafo, donde la variable
+\family sans
+coste
+\family default
+ contiene dicho coste.
+\end_layout
+
+\begin_layout Subsubsection*
+Algoritmo de Prim
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+\begin_inset Box Boxed
+position "t"
+hor_pos "c"
+has_inner_box 1
+inner_pos "t"
+use_parbox 0
+use_makebox 0
+width "100col%"
+special "none"
+height "1in"
+height_special "totalheight"
+thickness "0.4pt"
+separation "3pt"
+shadowsize "4pt"
+framecolor "black"
+backgroundcolor "none"
+status open
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\series bold
+var
+\series default
+ visitado:
+\series bold
+array
+\series default
+ [1..n]
+\series bold
+de
+\series default
+ booleano
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+C: ColaPrioridad[
+\series bold
+registro
+\series default
+ coste: real; nodo: [1..n]]
+\begin_inset Formula $//$
+\end_inset
+
+
+\emph on
+A menor coste, mayor prioridad
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+coste: real
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\series bold
+operación
+\series default
+ procesar(u: [1..n])
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+visitado[u]
+\begin_inset Formula $:=$
+\end_inset
+
+ verdadero
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\series bold
+para cada
+\series default
+ nodo v adyancente a u con peso w
+\series bold
+hacer
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\series bold
+si no
+\series default
+ visitado[v]
+\series bold
+entonces
+\series default
+ C.meter((w, v))
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+procesar(0)
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\series bold
+mientras no
+\series default
+ C.vacía
+\series bold
+hacer
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+p
+\begin_inset Formula $:=$
+\end_inset
+
+ C.cabeza; C.sacar
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\series bold
+si no
+\series default
+ visitado(p.nodo)
+\series bold
+entonces
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+coste
+\begin_inset Formula $:=$
+\end_inset
+
+ coste
+\begin_inset Formula $+$
+\end_inset
+
+ p.coste
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+procesar(p.nodo)
+\end_layout
+
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Como introducir y extraer elementos de la cola de prioridad es
+\begin_inset Formula $O(\log n)$
+\end_inset
+
+, siendo
+\begin_inset Formula $n$
+\end_inset
+
+ el total de elementos de la cola que será proporcional a
+\begin_inset Formula $|E|$
+\end_inset
+
+, el algoritmo se ejecuta en
+\begin_inset Formula $O(|E|\log|E|)$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Subsubsection*
+Algoritmo de Kruskal
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+\begin_inset Box Boxed
+position "t"
+hor_pos "c"
+has_inner_box 1
+inner_pos "t"
+use_parbox 0
+use_makebox 0
+width "100col%"
+special "none"
+height "1in"
+height_special "totalheight"
+thickness "0.4pt"
+separation "3pt"
+shadowsize "4pt"
+framecolor "black"
+backgroundcolor "none"
+status open
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\series bold
+var
+\series default
+ RE: RelEquiv[[1..n]]
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+coste: real
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\series bold
+para cada
+\series default
+ arista (u, v) con peso w ordenadas por peso ascendente
+\series bold
+hacer
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\series bold
+si
+\series default
+ RE.encuentra(u)
+\begin_inset Formula $\ne$
+\end_inset
+
+ RE.encuentra(v)
+\series bold
+entonces
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+coste
+\begin_inset Formula $:=$
+\end_inset
+
+ coste
+\begin_inset Formula $+$
+\end_inset
+
+ w
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+RE.unión(u, v)
+\end_layout
+
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+El algoritmo se ejecuta en
+\begin_inset Formula $O(|E|\log|E|)$
+\end_inset
+
+, pues es lo que se tarda en ordenar las aristas.
+\end_layout
+
+\begin_layout Section
+Caminos mínimos
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+El coste de un camino es la suma de los costes de las aristas por las que
+ pasa, y el
+\series bold
+camino mínimo
+\series default
+ entre dos nodos es el que tiene menor coste de entre los que empiezan en
+ el primero y terminan en el segundo.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+El
+\series bold
+algoritmo de Dijkstra
+\series default
+ obtiene el mínimo coste del camino de cierto nodo (que supondremos que
+ es el 1) y todos los demás.
+ Para ello trabaja con un conjunto de nodos
+\series bold
+escogidos
+\series default
+, para los cuales se conoce ya el camino mínimo desde el origen, y otro
+ de
+\series bold
+candidatos
+\series default
+, de los que no sabemos el camino mínimo salvo si nos restringimos a
+\series bold
+caminos especiales
+\series default
+, los que pasan solo por nodos escogidos (más él mismo al final).
+ En cada paso el algoritmo toma el nodo candidato con menor distancia al
+ origen, lo añade a los candidatos y recalcula los caminos mínimos del resto
+ de candidatos.
+ Tras repetir esto
+\begin_inset Formula $n-1$
+\end_inset
+
+ veces, el camino mínimo de cada nodo coincide con su camino especial.
+ La siguiente versión del algoritmo funciona con una matriz de adyacencia
+
+\family sans
+C
+\family default
+ que usa
+\begin_inset Formula $+\infty$
+\end_inset
+
+ para indicar la ausencia de arista:
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+\begin_inset Box Boxed
+position "t"
+hor_pos "c"
+has_inner_box 1
+inner_pos "t"
+use_parbox 0
+use_makebox 0
+width "100col%"
+special "none"
+height "1in"
+height_special "totalheight"
+thickness "0.4pt"
+separation "3pt"
+shadowsize "4pt"
+framecolor "black"
+backgroundcolor "none"
+status open
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\series bold
+var
+\series default
+ coste:
+\series bold
+array
+\series default
+ [2..n]
+\series bold
+de
+\begin_inset Formula $\mathsf{real}\cup\{+\infty\}$
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+paso:
+\series bold
+array
+\series default
+ [2..n]
+\series bold
+de
+\series default
+ [1..n]
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+escogido:
+\series bold
+array
+\series default
+ [2..n]
+\series bold
+de
+\series default
+ booleano
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\series bold
+para
+\series default
+ i
+\begin_inset Formula $:=$
+\end_inset
+
+ 2
+\series bold
+hasta
+\series default
+ n
+\series bold
+hacer
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+coste[i]
+\begin_inset Formula $:=$
+\end_inset
+
+ C[1, i]; paso[i]
+\begin_inset Formula $:=$
+\end_inset
+
+ 1; escogido[v]
+\begin_inset Formula $:=$
+\end_inset
+
+ falso
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\series bold
+para
+\series default
+ i
+\begin_inset Formula $:=$
+\end_inset
+
+ 1
+\series bold
+hasta
+\series default
+ n
+\begin_inset Formula $-$
+\end_inset
+
+1
+\series bold
+hacer
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+u
+\begin_inset Formula $:=$
+\end_inset
+
+ i
+\series bold
+si no
+\series default
+ escogido[i]
+\series bold
+minimizando
+\series default
+ coste[i]
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+escogido[u]
+\begin_inset Formula $:=$
+\end_inset
+
+ verdadero
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\series bold
+para cada
+\series default
+ nodo v adyacente a u
+\series bold
+hacer
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\series bold
+si no
+\series default
+ escogido[v]
+\series bold
+y
+\series default
+ coste[u]
+\begin_inset Formula $+$
+\end_inset
+
+ C[u, v]
+\begin_inset Formula $<$
+\end_inset
+
+ coste[v]
+\series bold
+entonces
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+coste[v]
+\begin_inset Formula $:=$
+\end_inset
+
+ coste[u]
+\begin_inset Formula $+$
+\end_inset
+
+ C[u, v]
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+paso[v]
+\begin_inset Formula $:=$
+\end_inset
+
+ u
+\end_layout
+
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+El algoritmo almacena en
+\family sans
+coste[i]
+\family default
+ el coste del camino mínimo del nodo
+\family sans
+1
+\family default
+ al
+\family sans
+i
+\family default
+, y en
+\family sans
+paso[i]
+\family default
+ el vértice que precede a
+\family sans
+i
+\family default
+ en este camino, con lo que accediendo sucesivamente podemos encontrar el
+ camino mínimo
+\begin_inset Foot
+status open
+
+\begin_layout Plain Layout
+Los caminos mínimos desde un único nodo al resto forman una estructura de
+ árbol.
+\end_layout
+
+\end_inset
+
+.
+ Si solo necesitamos el coste, podemos omitir del algoritmo la obtención
+ del camino.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Esta implementación ejecuta
+\begin_inset Formula $n-1$
+\end_inset
+
+ veces un código que busca un mínimo de entre
+\begin_inset Formula $n$
+\end_inset
+
+ valores y actualiza hasta
+\begin_inset Formula $n$
+\end_inset
+
+ candidatos, luego en total el algoritmo se ejecuta en
+\begin_inset Formula $O(|V|^{2})$
+\end_inset
+
+.
+ Otra versión con listas de adyacencia consigue llegar a
+\begin_inset Formula $O(|E|\log|V|)$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Para los caminos mínimos entre todos los pares, aplicamos el
+\series bold
+algoritmo de
+\color pink
+Floyd
+\series default
+\color inherit
+:
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+\begin_inset Box Boxed
+position "t"
+hor_pos "c"
+has_inner_box 1
+inner_pos "t"
+use_parbox 0
+use_makebox 0
+width "100col%"
+special "none"
+height "1in"
+height_special "totalheight"
+thickness "0.4pt"
+separation "3pt"
+shadowsize "4pt"
+framecolor "black"
+backgroundcolor "none"
+status open
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\series bold
+var
+\series default
+ coste:
+\series bold
+array
+\series default
+ [1..n, 1..n]
+\series bold
+de
+\series default
+
+\begin_inset Formula $\mathsf{real}\cup\{+\infty\}$
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+paso:
+\series bold
+array
+\series default
+ [1..n, 1..n]
+\series bold
+de
+\series default
+ [1..n]
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+coste
+\begin_inset Formula $:=$
+\end_inset
+
+ C
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\series bold
+para
+\series default
+ k
+\begin_inset Formula $:=$
+\end_inset
+
+ 1
+\series bold
+hasta
+\series default
+ n
+\series bold
+hacer
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\series bold
+para
+\series default
+ i
+\begin_inset Formula $:=$
+\end_inset
+
+ 1
+\series bold
+hasta
+\series default
+ n
+\series bold
+hacer
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\series bold
+para
+\series default
+ j
+\begin_inset Formula $:=$
+\end_inset
+
+ 1
+\series bold
+hasta
+\series default
+ n
+\series bold
+hacer
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\series bold
+si
+\series default
+ coste[i, k]
+\begin_inset Formula $+$
+\end_inset
+
+ coste[k, j]
+\begin_inset Formula $<$
+\end_inset
+
+ coste[i, j]
+\series bold
+entonces
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+coste[i, j]
+\begin_inset Formula $:=$
+\end_inset
+
+ coste[i, k]
+\begin_inset Formula $+$
+\end_inset
+
+ coste[k, j]
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+paso[i, j]
+\begin_inset Formula $:=$
+\end_inset
+
+ k
+\end_layout
+
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Este algoritmo
+\begin_inset Formula $O(n^{3})$
+\end_inset
+
+ funciona hallando, en cada iteración del bucle externo, los caminos mínimos
+ pasando por un máximo de
+\begin_inset Formula $k$
+\end_inset
+
+ vértices.
+ El camino de un vértice
+\family sans
+a
+\family default
+ a otro
+\family sans
+b
+\family default
+ distintos se obtiene como el camino mínimo de
+\family sans
+a
+\family default
+ a
+\family sans
+paso[a, b]
+\family default
+ y aquí a
+\family sans
+b
+\family default
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+El
+\series bold
+algoritmo de Warshall
+\series default
+ permite obtener el
+\series bold
+cierre transitivo
+\series default
+ de un grafo, una matriz de booleanos
+\begin_inset Formula $(a_{ij}:=\text{existe un camino de \ensuremath{i} a \ensuremath{j}})$
+\end_inset
+
+, y es similar al de Floyd pero cambiando la condición dentro de los bucles
+ por
+\family sans
+A[i, j]
+\begin_inset Formula $:=$
+\end_inset
+
+ A[i, j]
+\series bold
+o
+\series default
+ (A[i, k]
+\series bold
+y
+\series default
+ A[k, j])
+\family default
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Section
+Componentes fuertemente conexos
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Para hallarlos, usamos el
+\series bold
+algoritmo de Tarjan
+\series default
+:
+\end_layout
+
+\begin_layout Enumerate
+Hacer búsqueda en profundidad del grafo numerando los vértices.
+\end_layout
+
+\begin_layout Enumerate
+Construir el grafo invertido:
+\begin_inset Formula $(V,E)\mapsto(V,\{(b,a)\}_{(a,b)\in E})$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Enumerate
+Hacer búsqueda en profundidad del grafo invertido, empezando en el nodo
+ con mayor número en el paso 1.
+ Mientras queden nodos por visitar, seguir con el nodo no visitado de mayor
+ número.
+\end_layout
+
+\begin_layout Enumerate
+Cada árbol del bosque resultante del paso 3 es un componente fuertemente
+ conexo.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+\begin_inset Box Boxed
+position "t"
+hor_pos "c"
+has_inner_box 1
+inner_pos "t"
+use_parbox 0
+use_makebox 0
+width "100col%"
+special "none"
+height "1in"
+height_special "totalheight"
+thickness "0.4pt"
+separation "3pt"
+shadowsize "4pt"
+framecolor "black"
+backgroundcolor "none"
+status open
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\series bold
+var
+\series default
+ componentes: Conjunto[Conjunto[entero]]
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+tiempo: entero
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+número:
+\series bold
+array
+\series default
+ [1..n]
+\series bold
+de
+\series default
+ entero
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+enlace:
+\series bold
+array
+\series default
+ [1..n]
+\series bold
+de
+\series default
+ entero
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+pila: Pila[[1..n]]
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+apilado:
+\series bold
+array
+\series default
+ [1..n]
+\series bold
+de
+\series default
+ booleano
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\series bold
+operación
+\series default
+ tarjan(u: [1..n])
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+número[u]
+\begin_inset Formula $:=$
+\end_inset
+
+ tiempo; enlace[u]
+\begin_inset Formula $:=$
+\end_inset
+
+ tiempo
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+tiempo
+\begin_inset Formula $:=$
+\end_inset
+
+ tiempo
+\begin_inset Formula $+$
+\end_inset
+
+ 1
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+pila.insertar(u); apilado[u]
+\begin_inset Formula $:=$
+\end_inset
+
+ verdadero
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\series bold
+para cada
+\series default
+ nodo v adyacente a u
+\series bold
+hacer
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\series bold
+si
+\series default
+ número[v]
+\begin_inset Formula $=$
+\end_inset
+
+ 0
+\series bold
+entonces
+\series default
+ tarjan(v)
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\series bold
+si
+\series default
+ apilado[v]
+\series bold
+entonces
+\series default
+ enlace[u]
+\begin_inset Formula $=$
+\end_inset
+
+ mín(enlace[u], enlace[v])
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\series bold
+si
+\series default
+ enlace[u]
+\begin_inset Formula $=$
+\end_inset
+
+ visitado[u]
+\series bold
+entonces
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+s: Conjunto[entero]
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\series bold
+repetir
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+v
+\begin_inset Formula $:=$
+\end_inset
+
+ pila.tope; pila.sacar; apilado[v]
+\begin_inset Formula $:=$
+\end_inset
+
+ falso
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+s.inserta(v)
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\series bold
+mientras
+\series default
+ u
+\begin_inset Formula $\neq$
+\end_inset
+
+ v
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+componentes.inserta(s)
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\series bold
+para
+\series default
+ i
+\begin_inset Formula $:=$
+\end_inset
+
+ 1
+\series bold
+hasta
+\series default
+ n
+\series bold
+hacer
+\series default
+
+\series bold
+si
+\series default
+ número[i]
+\begin_inset Formula $=$
+\end_inset
+
+ 0
+\series bold
+entonces
+\series default
+ conectar(i)
+\end_layout
+
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Tras ejecutar el algoritmo,
+\family sans
+componentes
+\family default
+ es el conjunto de componentes conexos del grafo.
+ Llamamos
+\series bold
+grafo reducido
+\series default
+
+\begin_inset Formula $G_{R}:=(V_{R},E_{R})$
+\end_inset
+
+ de
+\begin_inset Formula $G:=(V,E)$
+\end_inset
+
+ al grafo dirigido acíclico dado por
+\begin_inset Formula $V_{R}:=\{\text{componentes fuertemente conexos de \ensuremath{G}}\}$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $E_{R}:=\{(A,B)\in V_{R}:\exists a\in A,b\in B:(a,b)\in E\}$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Los grafos dirigidos acíclicos sirven, por ejemplo, para representar órdenes
+ parciales.
+ El
+\series bold
+recorrido en orden topológico
+\series default
+ de un GDA es aquel en que un vértice solo se visita tras visitar todos
+ los nodos adyacentes a él.
+ La
+\series bold
+numeración en orden topológico
+\series default
+ consiste en numerar los nodos de un GDA de forma que, si
+\begin_inset Formula $a$
+\end_inset
+
+ es adyacente a
+\begin_inset Formula $b$
+\end_inset
+
+, el número asignado a
+\begin_inset Formula $a$
+\end_inset
+
+ es menor que el asignado a
+\begin_inset Formula $b$
+\end_inset
+
+.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+\begin_inset Box Boxed
+position "t"
+hor_pos "c"
+has_inner_box 1
+inner_pos "t"
+use_parbox 0
+use_makebox 0
+width "100col%"
+special "none"
+height "1in"
+height_special "totalheight"
+thickness "0.4pt"
+separation "3pt"
+shadowsize "4pt"
+framecolor "black"
+backgroundcolor "none"
+status open
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\series bold
+var
+\series default
+ orden: Pila[[1..n]]
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+visitado:
+\series bold
+array
+\series default
+ [1..n]
+\series bold
+de
+\series default
+ booleano
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\series bold
+operación
+\series default
+ numerar(u: [1..n])
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+visitado[u]
+\begin_inset Formula $:=$
+\end_inset
+
+ verdadero
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\series bold
+para cada
+\series default
+ nodo v adyacente a u
+\series bold
+hacer si no
+\series default
+visitado[v]
+\series bold
+entonces
+\series default
+ numerar(v)
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+orden.insertar(u)
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\series bold
+para
+\series default
+ i
+\begin_inset Formula $:=$
+\end_inset
+
+ 1
+\series bold
+hasta
+\series default
+ n
+\series bold
+hacer si no
+\series default
+ visitado[i]
+\series bold
+entonces
+\series default
+ numerar(i)
+\end_layout
+
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Esto guarda un orden topológico en la pila
+\family sans
+orden
+\family default
+ de forma que el elemento en la cima es el primero, el siguiente el segundo,
+ etc.
+\end_layout
+
+\begin_layout Section
+Grafos eulerianos
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Un
+\series bold
+punto de articulación
+\series default
+ de un grafo no dirigido es un vértice que, al eliminarlo del grafo (junto
+ a las aristas incidentes) se divide un componente conexo en dos o más.
+ Un grafo no dirigido es
+\series bold
+biconexo
+\series default
+ si no tiene puntos de articulación.
+ Un
+\series bold
+componente biconexo
+\series default
+ de un grafo es un subgrafo biconexo de este que no es subgrafo de otro
+ subgrafo biconexo.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Un grafo tiene
+\series bold
+conectividad
+\series default
+
+\begin_inset Formula $k\in\mathbb{N}$
+\end_inset
+
+ si es necesario eliminar
+\begin_inset Formula $k$
+\end_inset
+
+ nodos para que el grafo no sea conexo, por lo que un grafo es biconexo
+ si tiene conectividad 2 o más.
+ El siguiente algoritmo busca puntos de articulación:
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+\begin_inset Box Boxed
+position "t"
+hor_pos "c"
+has_inner_box 1
+inner_pos "t"
+use_parbox 0
+use_makebox 0
+width "100col%"
+special "none"
+height "1in"
+height_special "totalheight"
+thickness "0.4pt"
+separation "3pt"
+shadowsize "4pt"
+framecolor "black"
+backgroundcolor "none"
+status open
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\series bold
+var
+\series default
+ tiempo: entero
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+raíz: entero
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+hijosRaíz: entero
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+número:
+\series bold
+array
+\series default
+ [1..n]
+\series bold
+de
+\series default
+ entero
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+enlace:
+\series bold
+array
+\series default
+ [1..n]
+\series bold
+de
+\series default
+ entero
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+padre:
+\series bold
+array
+\series default
+ [1..n]
+\series bold
+de
+\series default
+ entero
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+articulación:
+\series bold
+array
+\series default
+ [1..n]
+\series bold
+de
+\series default
+ booleano
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\series bold
+operación
+\series default
+ puntosArticulación(u: [1..n])
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+número[u]
+\begin_inset Formula $:=$
+\end_inset
+
+ tiempo; enlace[u]
+\begin_inset Formula $:=$
+\end_inset
+
+ tiempo
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+tiempo
+\begin_inset Formula $:=$
+\end_inset
+
+ tiempo
+\begin_inset Formula $+$
+\end_inset
+
+ 1
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\series bold
+para cada
+\series default
+ nodo v adyacente a u
+\series bold
+hacer
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\series bold
+si
+\series default
+ número[v]
+\begin_inset Formula $=$
+\end_inset
+
+ 0
+\series bold
+entonces
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+padre[v]
+\begin_inset Formula $:=$
+\end_inset
+
+ u
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\series bold
+si
+\series default
+ u
+\begin_inset Formula $=$
+\end_inset
+
+ raíz
+\series bold
+entonces
+\series default
+hijosRaíz
+\begin_inset Formula $:=$
+\end_inset
+
+ hijosRaíz
+\begin_inset Formula $+$
+\end_inset
+
+ 1
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+puntosArticulación(v)
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\series bold
+si
+\series default
+ enlace[v]
+\begin_inset Formula $\geq$
+\end_inset
+
+ número[u]
+\series bold
+entonces
+\series default
+ articulación[u]
+\begin_inset Formula $:=$
+\end_inset
+
+ verdadero
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+enlace[u]
+\begin_inset Formula $:=$
+\end_inset
+
+ mín(enlace[u], enlace[v])
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\series bold
+sino si
+\series default
+ v
+\begin_inset Formula $\neq$
+\end_inset
+
+ padre(u)
+\series bold
+entonces
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+enlace[u]
+\begin_inset Formula $:=$
+\end_inset
+
+ mín(enlace[u], número[v])
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\series bold
+para
+\series default
+ i
+\begin_inset Formula $:=$
+\end_inset
+
+ 1
+\series bold
+hasta
+\series default
+ n
+\series bold
+hacer
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\series bold
+si
+\series default
+ número[i]
+\begin_inset Formula $=$
+\end_inset
+
+ 0
+\series bold
+entonces
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+raíz
+\begin_inset Formula $:=$
+\end_inset
+
+ i; hijosRaíz
+\begin_inset Formula $:=$
+\end_inset
+
+ 0; puntosArticulación(i)
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+articulación[raíz]
+\begin_inset Formula $:=$
+\end_inset
+
+ hijosRaíz
+\begin_inset Formula $>$
+\end_inset
+
+ 1
+\end_layout
+
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+Un
+\series bold
+camino de Euler
+\series default
+ es aquel que visita todas las aristas exactamente una vez.
+ Si además es un ciclo, se llama
+\series bold
+circuito de Euler
+\series default
+.
+ Un grafo no dirigido tiene un circuito de Euler si y sólo si todos los
+ nodos tienen grado par y, tras eliminar los de grado 0, es conexo.
+ El siguiente algoritmo busca un ciclo de Euler, supuesto que exista, a
+ partir del vértice 1, supuesto que cada arista
+\family sans
+(u, v)
+\family default
+ tiene una marca
+\family sans
+disponible(u, v)
+\family default
+ que inicialmente está establecida a verdadero.
+ Insertar un elemento en un iterador lo inserta antes del elemento al que
+ apunta y devuelve un iterador al elemento insertado.
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+\begin_inset Box Boxed
+position "t"
+hor_pos "c"
+has_inner_box 1
+inner_pos "t"
+use_parbox 0
+use_makebox 0
+width "100col%"
+special "none"
+height "1in"
+height_special "totalheight"
+thickness "0.4pt"
+separation "3pt"
+shadowsize "4pt"
+framecolor "black"
+backgroundcolor "none"
+status open
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\series bold
+var
+\series default
+ ciclo: Lista[entero]
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+visitado:
+\series bold
+array
+\series default
+ [1..n]
+\series bold
+de
+\series default
+ booleano
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+v: entero
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+j: Iterador[Lista[entero]]
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\series bold
+operación
+\series default
+ circuito(i: Iterador[Lista[entero]], u: entero)
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\series bold
+para cada
+\series default
+ nodo v adyacente a u
+\series bold
+hacer
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\series bold
+si
+\series default
+ disponible(u, v)
+\series bold
+entonces
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+disponible(u, v)
+\begin_inset Formula $:=$
+\end_inset
+
+ falso; disponible(v, u)
+\begin_inset Formula $:=$
+\end_inset
+
+ falso
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+
+\begin_inset space \qquad{}
+\end_inset
+
+tour(i.insertar(u), v)
+\end_layout
+
+\begin_layout Plain Layout
+
+\family sans
+circuito(iterar(ciclo), 1)
+\end_layout
+
+\end_inset
+
+
+\end_layout
+
+\begin_layout Standard
+La idea es partir de un vértice, tomar una arista no visitada, añadirla
+ al ciclo y repetir el proceso partiendo de este nuevo vértice.
+\end_layout
+
+\begin_layout Section
+Otros problemas
+\end_layout
+
+\begin_layout Itemize
+
+\series bold
+Flujo máximo
+\series default
+: Los nodos representan puntos de una red, las aristas son canales de comunicaci
+ón entre ellos y los pesos de estas son el caudal máximo que puede circular.
+ El problema es hallar el flujo (caudal) máximo que puede haber desde un
+ cierto nodo (origen) a otro (destino), con las restricciones de que la
+ suma del flujo que entra a cada nodo interior (no origen ni destino) debe
+ ser igual a la que sale y el flujo en cada arista no puede superar el máximo.
+\begin_inset Newline newline
+\end_inset
+
+Un posible algoritmo es encontrar un camino del origen al destino, sumar
+ al flujo el mínimo caudal de las aristas que lo forman, restar dicho flujo
+ de estas aristas y repetir hasta que no haya caminos con peso no nulo,
+ si bien esto no garantiza solución óptima.
+\end_layout
+
+\begin_layout Itemize
+
+\series bold
+Ciclo hamiltoniano
+\series default
+ o
+\series bold
+de Hamilton
+\series default
+: Es un ciclo simple que visita todos los nodos.
+ Determinar si existe en un grafo es un problema NP-completo, y en la práctica
+ se usan
+\series bold
+heurísticas
+\series default
+, soluciones aproximadas que pueden o no funcionar.
+\end_layout
+
+\begin_layout Itemize
+
+\series bold
+Problema del viajero
+\series default
+ o
+\series bold
+del viajante
+\series default
+: Dado un grafo no dirigido, completo y con pesos, encontrar el ciclo de
+ menor coste que pase por todos los nodos.
+ También es NP-completo, y podemos usar heurísticas, técnicas probabilísticas,
+ algoritmos genéticos, etc.
+ para obtener aproximaciones.
+\end_layout
+
+\begin_layout Itemize
+
+\series bold
+Coloración de grafos
+\series default
+: Asignar un color o etiqueta a cada nodo de forma que dos nodos unidos
+ por una arista no tengan el mismo color, usando un mínimo número de colores.
+ Es NP-completo.
+\end_layout
+
+\begin_layout Itemize
+
+\series bold
+Isomorfismo
+\series default
+: Dos grafos
+\begin_inset Formula $G:=(V,E)$
+\end_inset
+
+ y
+\begin_inset Formula $G':=(V',E')$
+\end_inset
+
+ son
+\series bold
+isomorfos
+\series default
+ si existe una biyección
+\begin_inset Formula $\sigma:V\rightarrow V'$
+\end_inset
+
+ tal que
+\begin_inset Formula $(v,w)\in E\iff(\sigma(v),\sigma(w))\in E'$
+\end_inset
+
+.
+ Determinar si existe es NP-completo.
+\end_layout
+
+\end_body
+\end_document